Vísir - 24.09.1975, Síða 16

16
Vfsir. Miðvikudagur 24. september 1975
SVERRIR
PÁLSSON,
SKÓLASTJÓRI
A AKUREYRI:
Sverrir Pálsson, skólastjóri
Gagnfræðaskólans á Akureyri,
setti skólann við athöfn i Akur-
eyrarkirkju á mánudag. — í
skólanum verða i vetur «20
nemendur, 550 stúlkur og 270
piltar. — í skólasetningarræðu
vék Sverrir að máli sem mjög er
verðugt ihugunar og skóiamenn
hafa gefiðof lítinn gaum, þar til
Sverrir ryður nú brautina. —
Hann varpar fram þeirri spurn-
ingu hvort forráðamenn skóla-
mála séu á réttri braut, þegar
þeir ætla sér að stytta til muna
sumarhlé skólanna. — Þá fjall-
aði Sverrir all-nokkuð um verk-
námskennsiu. — Hann sagði i
gær, að það væri mikið alvöru-
mál og raunar brennandi mál
fyrir Akureyri og nágranna-
byggðarlögin, ef skólatiminn
yrði styttur. Mikil vinna væri i
september, þar sem unglingar
ynnu þjóðnytjastörf. — Við grip-
um inn i ræðu Sverris, þar sem
hann byrjar að tala um verk-
námið:
Eins og ég gat um áðan, verð-
ur verknám aukið nokkuð frá
þvi, sem var,ekki sist i 3. bekk.
I landsprófsdeildum verða
nemendastundir 2, og fá piltar
annaðhvort smiðar eða föndur,
en stúlkurnar annaðhvort
sauma eða hannyrðir, eftir þvi,
hvaða deild á i hlut. t tveimur af
almennu bóknámsdeildunum og
i hjálpardeild verður piltum
kennt bæði föndur og smiðar en
stúlkum bæði saumar og hann-
yrðir.
Iðnkynning. —
í þriðju almennu bóknáms-
deildinni, sem til þess var valin
með hlutkesti, fer fram til-
raunakennsla i þvi, sem við höf-
um nefnt iðnkynningu, og kem-
ur hún i stað handavinnukennsl-
unnar. Tilraun þessi er gerð á
vegum Menntamálaráðuneytis-
ins með vitund og vilja skóla-
nefndar Akureyrar, og hefir
Akureyri sérstaklega verið val-
in til þessarar tilraunar vegna
hinna mörgu blómlegu iðnfyrir-
tækja i bænum og gamallar iðn-
menningar hér. Svipuð tilraun
verður gerð til kynningar á
landbúnaði og framleiðsluvör-
um hans á Selfossi og á sjósókn
og fiskiðnaði sennilega á Akra-
nesi. Kennslutilraunir þessar
eru til undirbúnings námsskrár-
gerðar og námsefnisöflunar
vegna áforma um vaxandi og
fjölbreyttari verknámskennslu i
islenskum skólum i framtiðinni,
og ég legg áherslu á, að lita
verður á þessa kennslu fyrst og
fremst sem tilraun, sem leitar
forms og mótunar með þeirri
reynslu, sem einungis fæst með
þvi að prófa sig áfram. Mig
grunar, að nemendur annarra
hli’óstæðra bekkjardeilda þykist
afskiptir og jafnvel órétti beitt-
ir, úr þvi að þeim er ekki á sama
hátt gefinn kostur á þessu námi,
en eftir nána athugun og um-
hugsun þótti hvorki rétt né fært
að hafa tilraun þessa of fjöl-
menna eða stóra i sniðum.
Verksmiðjur og
iðnfyrirtæki hafa
sýnt mikinn áhuga
Skólarannsóknadeild Mennta-
málaráðuneytisins átti frum-
kvæði að nýmæli þessu, og
snemma á siðasta vori komu
þeir Hörður Lárusson og Stefán
Ólafur Jónsson, deildarstjórar,
hingað norður og áttu fundi með
formanni skólanefndar, fulltrú-
„...svo oð nemendur verði
ekki reynslulausir glópar,
skilningslausir apar og
menntunarsnauðir ólfar út
úr hól, ón lífsnauðsyn-
legrar snertingar við þjóð-
lífið sjólft og œrlega vinnu"
um ýmissa verksmiðja og iðn-
fyrirtækja á Akureyri, forráða-
mönnum skólans og hand-
mennta- og heimilisfræða-
kennurum hans. Einnig var á
fundinum Valgarður Haralds-
son, námsstjóri, sem frá upp-
hafi hefir verið mikill áhuga-
maður um þetta mál. Fleiri
fundir voru haldnir i' vor og i
sumar, bæði hér á Akureyri, i
Reykjavik og i Reykholti i
Borgarfirði og smám saman
tóku hugmyndirnar, sem i
fyrstu voru óljósar og hikandi,
að nálgast veruleikann og form-
ast á framkvæmdastigi. Svo
samdist um, að ráðuneytið réð
Guðmund Gunnarssor., kenn-
ara, til þess að undirbúa
kennslutilraunina og sjá um
framkvæmd hennar en Bern-
harð Haraldsson, kennara, til
þess að taka saman sagnfræði-
legan fróðleik sem snerti efnið,
— og þá einkum iðnaðarsögu
Akureyrar, — sem nota mætti til
hins bóklega þáttar iðnkynn-
ingarinnar. Ég vil sérstaklega
taka fram að verksmiðjur og
iðnfyrirtæki hér í bæ sem leitað
hefir verið til um samvinnu i
þessu máli og fulltrúar þeirra
hafa sýnt afar mikinn áhuga og
eru mörg hver þegar búin að
leggja mikla vinnu fram við
skipulagningu og undirbúning
og hafa jafnvel bakað sér all-
mikinn kostnað. Allir full-
trúarnir og forráðamennirnir
hafa verið boðnir og búnir að
veita alla hugsanlega aðstoð,
miðla hugmyndum og sérþekk-
ingu og enginn þeirra talið eftir
sér fyrirhöfn og tima. Fyrir
þessar undirtektir og fúsleik til
samstarfs vil ég leyfa mér að
þakka, um leið og ég þakka öll-
um þeim, sem unnið hafa að
undirbúningi þessarar kennslu-
tilraunar á einn eða annan hátt.
Ég vil á sama hátt leyfa mér að
vona, að þeir nemendur, sem
munu taka þátt í henni, leggi sig
alla fram um að láta hana tak-
ast vel og farsællega, þannig að
hún verði i senn skólanum til
sæmdar, nemendum til ánægju
og þroska og þeim mönnum,
sem lærdóma munu draga af
niðurstöðunum, til glöggvunar
og leiðbeiningar við skipulagn-
ingu framtiðarkennslu af þessu
tagi.
Eru forráðamenn
fræðslumála
á réttri leið?
t framhaldi af þessu veit ég
ekki, hvort ég þori að nefna þá
hugsun, sem stundum hefir
læðst að mér og átt til að verða
nokkuð áleitin: spurningin um,
hvort forráðamenn fræðslumála
muni vera á réttri leið, þegar
þeir ætla sér að stytta til muna
sumarhlé skólanna og þar með
gera nemendum mun erfiðara
fyrir að afla sér vinnu, en í stað-
inn að efna til dýrrar skóla-
kennslu um verk og vinnubrögð,
svo að nemendur verði ekki
reynslulausir glópar, skilnings-
lausir apar og menntunar-
snauðirálfar út úr hól ánlifsnaui
synlegrar snertingar við þjóðlif-
ið sjálft og ærlega vinnu. Væri
ekki nær að lofa unga fólkinu að
stunda likamlega vinnu um
bjargræðistim ann og jafnvel
ætlast til þess af þvi, eins og kfn-
verjar gera? Ekki geðjaðist
Stefáni G. að andlegum igulker-
um ótal skólabóka, mönnum,
sem lifa á gervi-heimi fræðanna
án þess að þekkja af eigin raun
gildi strengja og svita. Er ekki
kenningin um ávinninginn af
lengri árlcgri nýtingu skólahús-
anna i þörf fyrir endurskoðun?
Þætti það góð hagfræði hjá
bónda að reka fé sitt heim úr af-
rétt um hásumar og taka það á
hús og gjöf til þess að fá lengri
árlega nýtingu fjárhúsa sinna?
Matreiðsla og
heimilisfræði hjá
öllum nemendum
1. bekkjar
Enn er þess að geta, að nú
verður tekin upp kennsla i mat-
reiðslu og heimilisfræðum hjá
öllum nemendum 1. bekkjar,
piltum jafnt sem stúlkum, eins
og tíðkast hefir i 4. bekk. Þetta
er unnt vegna fækkunar nem-
enda i 4. bekk, þannig að skóla-
eldhúsið er nú lengur til ráð-
stöfunar handa 1. bekk en áður.
Ég veit, að boðendur jafnréttis
kynjanna munu fagna þessu.
Hin aukna handmennta-
kennsla á rætur að rekja til
breyttrar viðmiðunarstunda-
skrár, sem Menntamálaráðu-
neytið gefur út. Þar er að visu
einnig gert ráð fyrir valgreinum
i 3. bekk og að nokkru leyti i 2.
bekk, en gögn um þær, fyrir-
komulag og námsþætti bárust
svo seint á vorinu, að ekki þótti
fært að leggja út i miklar
nýjungar á þvi sviði án rækilegs
undirbúnings. Sumir þættir, svo
sem um námsgögn og náms-
bækur, liggja jafnvel ekki fyrir
enn. Okkur þótti þvi einsýnt að
fresta valgreinakennslu hér um
eitt ár, en nota timann þangað
til til þess að undirbúa hana bet-
ur og afla nánari vitneskju um
reynsluna annars staðar. Hitt er
einnig staðreynd, að nemendur
þurfa að kjósa sér valgreinar á
vorin og þá eftir rækilega kynn-
ingu og umhugsun, ef eitthvert
vit á að vera i skipulagi kennsl-
unnar. Kennarar þurfa og að
hafa tima til undirbúnings og
útvegunar efnis og gagna, ef vel
á að vera. Hvorugt gat orðið á
siðastliðnu vori, þar sem þær
fáu og stuttorðu leiðbeiningar,
sem ráðuneytið sendi, bárust
ekki fyrr en eftir að flestir nem-
endur voru farnir og meðan
kennarar voru i prófaannriki
eins og það verður mest. Málinu
kann þar að auki að vera unnið
tjón með þvi að flaustra að
undirbúningi þess og flyta sér
um of. Þvi þótti nú betur heima
setið um sinn en af stað farið.
Kæru nemendur. „Dagur es
upp kominn / dynja hana fjaðr-
ar / mál es vilmögum / að vinna
erfiði,” segir i Bjarkamálum
hinum fornu, sem Ólafur kon-
ungur Haraldsson hinn helgi
kallaði Húskarlahvöt. Fram-
undan eru margir dagar erfiðra
viðfangsefna i' námi ykkar. Þið
verðið menn að meiri, ef þið lát-
ið ekki hugfallast frammi fyrir
þeim, heldur gangið til atlög-
unnar hiklaus og hugprúð.
Sigurinn styrkir ykkur og eflir
til enn meiri átaka i námi og
starfi. Notið vel dagana, sem
ykkur gefast, þeir koma aldrei
aftur. „Kenn oss að telja daga
vora, að við öðlumst viturt
hjarta,” segir i'helgum fræðum.
Hugleiðið þau orð, þau geyma
mikinn sannleika. Við getum
lika vikið þessum orðum örlitið
við án teljandi merkingar-
röskunar og sagt: „Kenn oss að
nota daga vora, nota þá rétt,
okkur sjálfum og öðrum til
hags, heilla og blessunar.”
Með þeim orðum segi ég
Gagnfræðaskólann á Akureyri
settan og 46. starfsárhans hafið.