Tíminn - 08.11.1966, Blaðsíða 9

ÞRrojUDAGUR 8. nóvember 1966
TÍMINN
Frá bátahöfninni í Pireus, Aþena i baksýn.
Sramtíð þeirra, og vorudýrin
íeymd úti á bátaþilfari skips-
tas í langan tíma. Er siga tók
á seinni hluta ferðarinnar kom
skipsyfirvöldum og forráða-
mönnum ferðarinnar saman
um, að ekkert vit væri í að
flytja þessa gripi í land vegna
skordýrahættu, langhyggilegast
væri að varpa þeim fyrir borð,
en áður en það yrði gert þufti
<<h2víí<*ö Rð fá samþykki alla
ulfaldaeigendanna. Langflest-
ir sýndu á þessu skilning, en
Jiökkrir þverneituðu að láta
meðhöndla úlfalda sína svo
grimmilega, einn sagði jafnvel
að yrði úlfalda sínum fleygt
í hafið myndi hann sjálfur
fara á eftir honum. Þótti nú
málið vandast allískyggilega,
það varð að láta eitt yfir alla
úlfaldana ganga, og meðan
maður þessi hélt hótun sinni
stíft fram, var ekkert hægt að
aðhafast í málinu. Stóð í þófi
um þetta í marga daga, en dag
inn áður en komið var til
Reykjavíkur gaf maðurinn loks
eftir. Þá var ekkert til fyrir-
stöðu og jarðarförin fór fram
uppi á bátaþilfari skipsins.
Þetta var ákaflega sérstæð at-
höfn, sáu Rússarnir um fram-
kvæmd hennar, en fjöldi manns
stóð og horfði á eftir úlföldun
um er þeim var kastað út í At-
lantshafið. Það síðasta er sást
til þeirra var, að þeir stefndu
tugum saman hægt og hátíð-
lega suður á bóginn, og hver
veit nema þeir muni ná til
átthaga sinna seint um síðir.
Baltikaferðinni er lokið,
farþegarnir komnir hver til /
síns h*»ima og hafa rakið ferða
söguna í stórum dráttum fyrir
ættingja og vini. En sagan veð
ur aldrei til fullnustu rakin,
ekki einu sinni þótt einhver
úr þessum stóra hóp tæki sig
til og skrifaði um hana heila
bók. Ég hef reynt að gera
henni nokkur skil í þessum
pistlum, en ég geng þess ekki
dulin, að þar er mörgu áfátt,
og margt hefur fallið niður,
sem hefði átt skilið að komast
á prent. Ef til vill hef ég gert
of mikið úr vandræðum þeim,
sem við lentum í, en það er
nú yfirleitt þannig, að manni
verður það minnisstæðast sem
aflaga fer, og ég er þess full-
viss, ferðin hefði ekki orðið
jafn skemmtileg og raun ber
vitni, ef allt hefði verið slétt
og fellt, en auðvitað hefur hver
sitt mat á hlutunum.
•gþe-

«#■* liSS

Sjötugur í dag:
Friðrik Jónsson
Þorvaldsstöðum
Etna, eldfjallið fræga á Sikiley
Friðrik Jónsson, bóndi og hrepps
nefndaroddviti að Þorvaldsstöð-
um_ í Skriðdal er sjötugur í dag.
Á Þorvaldsstöðum 'hefir hann
búið í 40 ár. Ræktað og bætt jörð
sína og byggt myndarlegt og var-
anlegt íbúðarhús eins og margir
aðrir bændur hin síðari ár- Hitt
er máske frásagnaverðara, að
hann hefi allan sinn búskap .yer-
ið sá fyrirhyggjumaður að láta
sig aldrei hey Skorta nokkurt vór,
en eiga alltaf heyfyrningar á miUi
ára.
En ábyrgðartilfinningin, sem
fram kemur í því, að tryggja alltaf
fyllsta fóðuröryggi fyrir búpening
inn hefir auðkennt öll störf Frið-
riks.
Oddviti sveitar sinnar hefur
hann verið í þrjá áratugi — og
stjómað málum sveitarinnar á
þann hátt, að hann hefir notið
trausts og virðingar allra sinna
sveitunga og annara þeirra, sem
komið hafa að málefnum hrepps-
ins.
Um mörg ár hefir Friðrik ver-
ið í stjórn Kaupfélags Héraðsbúa
og nú síðustu átta árin förmaður
stjórnarinnar — eða þar til á síð-
asta aðalfundi, að hann gaf ekki
lengur kost á sér i stjórn félags-
ins.
Kynni okkar Friðriks hafa eðli
lega orðið mest í sambandi við
nær 5 ára samstarf að málefnum
kaupfélagsins. Hann hefir þ^r sem
í öðrum störfum reynst fyrir-
hyggjusamur. traustur, ráðhollur
og óeigingjan, og að ég tel reynt
að líta á hvoru tveggja í senn,
öryggi félagsins og hagsmunamál
félagsmanna. Ég er honum mjög
þakklátur fyrir samstarfið, sem í
einu og öllu hefir verið mér
ánægjulegt. Hann hefir nánast
þessi ár verið mér sem góður
eldri bróðir.
Skaprikur er Friðrik nokkuð og
ekki eðlilegt að fara í felur með
meiningu sína þegar honum mis
líkar, en svo sáttfús og drenglund
aður jafnframt, að ég ætla að ó-
gjarnan erfi nokkur við hann
þykkju.
En vegna einlægrar löngunar
hans til að gjöra engum rangt til,
hefi ég heyri hann harma það,
hve fljótur hann væri stundum að
reiðast og sagði mér að kona sín
væri sinn góði verndari, og þegar
hún væri viðstödd reyndi hún að
milda og draga úr að hann gæfi
skapi sínu lausan taum. En Frið
rik er giftur hinni ágætustu konu
Sigríði Benediktsdóttur, ljósmóð-
ur, sem búið hefur manni síuum
gott heimili, og sjálf notið þeirrar
ánægju að búa á fæðingarstað sín
um Þorvaldsstöðum þar sem hún
var uppalin við rausn og myndar-
skap í æsku — og síðar nú 40
ára samvistum við eiginmann sinn
staðið að eigi minni reisn á Þor-
valdsstöðum en áður var.
Ég hygg, að þó að Friðrik hafi
gjört landbúskap að ævistarfi og
verið þar til fyrirmyndar — þá
hafi hugur hans á yngri árum
meira staðið til bóknáms. Hann
var byrjaður á langskólanámi,
sem hann ’iætti eftir þriggja vetra
nám. Mun þar mestu hafa valdið
heimilisástæður foreldra hans. En
vel> hefir Friðriki notast skólagang
an, þó ekki yrði lengri, því ég
ætla að mörgum finnist hann í
ræðu og "iti komi fram sem gagn-
menntaður maður- :
Og það ber að þakka en ekki
harma, að í sveitum okkar ileng
ist sem flestir gáfumenn með
nokkra bókmenntun — þvi útí
sveitir til íslenzkrar moldar hlýt-
ur þjóð okkar enn um langan
aldur, að sækja undirstöðuna og
öryggið að varðveizlu þjóðlegrar
menningar.
Á þessum tímamótum í ævi Frið
riks á Þorvaldsstöðum viljum við
hjónin færa honum og konu hans
einlægar árnaðaróskir og þökkum
góð kynni. Megi góðar óskir þeirra
mörgu vina ylja þeim á ófarinni
leið.
Björn Stefánsson.
Árin líða hveri af öðru og við
og samferðamnn okkar eldast,
án þess að vita af. Því er það,
að við staðnæmumst við ýmis tima
mót ævinnar og lítum yfir farinn
veg.
Þann 8. nóvember n. k. vetður
góður vinur minn og samferða-
maður, Friðrik Jónsson bóndi á
Þorvaldsstöðum, 70 ára. Fyrir 70
árum hefði þetta þótt hár aldur
og maðurinn gamall, en þannig
breytast timamir og mennirnir
með, að nú myndi enginn, sem
I sér Friðrik og ekki veit betur,
| trúa því að hann sé svona gamall,
I hvorki útlit hans né andleg heilsa
ber vott um það.
Friðrik er fæddúr í Sauðhaga
í Vallahreppi 8. nov. 1896. For-
eldrar hans voru Jón ívarsson og
seinni kona hans Herborg Eyjólfs-
dóttir. Foreldrar Jóns föður Frið-
riks voru ívar Jónsson, hreppstjóri
á Vaði í Skriðdal og kona hans,
Anna Gruðmundadóttir. ívar var
hinn mesti kjarnakari, talinn ofur
menni að burðum, gagnhygginn
og þótti fróður og vel að sér.
Ekki hafði hann þó notið neinn-
ar skólagöngu en var sjálfmennt-
aður eins og margir fróðleiksfús-
ir alþýðumenn í þá daga. ívar
var lengi hreppstjóri í Skriðdal.
Þótti stórbrotinn og haida vel á
sínum hlut er við valdsmenn og
stórbokka var að eiga, en var vin
sæll af öllum, sem minni máttar
voru. Mynduðust um hann ýmsar
sögur, sem sumar lifa enn j munn-
mælum manna á meðal. Móðir
Friðriks, Herborg,. var dóttir
Eyjólfs, bónda, Benediktssonar í
Litla-Sandfelli og konu hans Þuríð
ar Jónsdóttur, er þar bjuggu far-
sælu búi.
Fyrri kona Jóns föður Friðriks
var Guðlaug Jónsdóttir, systir hins
í HLJÓMLEIKASAL

kunna hagleiksmanns Sölva Jóns
sonar á Víkingsstöðum. Sonur
þeirra og hálfbróðir Friðriks var
Sigurður, bóndi á Útnyrðingsstöð-
um, góður bóndi og mikili fjár-
maður og skepnuvinur.
Fjögra ára gamall fluttist Frið
rik með foreldrum sinum að Vík-
ingsstöðum og átti þar heima til
ársins 1926.
Búskapur þeirra Víkingsstaða-
hjóna vár góður og efnahagur
itraustur. Jón var mikill dugnaðar-
maður, ágætur fjármaður og átti
gott og gagnsamt fé, átti jafnan
nóg af héyjum og hjálpaði mörg-
um um hey, þegar árferði var
slæmt, enda allra manna hjálpsam
astur og mátti ekkert aumt sjá.
Hann var nokkuð örgeðja og til-
finningaríkur, þótti og nokkuð öl
kær, en ekki svo að hnekkti bú-
skap hans á neinn hátt. Jón var
mikill hestamaður og átti jafnan
góða reiðhesta.
Herborg, móðir Friðriks, var
greind og vel menntuð kona, flík-
aði ekki tilfinningum sínum, en
reyndist öllum vel. Voru þau hjón
in bæði gestrisin og á heimili
þeirra dvöldust oft árum saman
umkomulaus gamalmenni og börn
við góða aðbúð og umhyggjusemi.
Jón dó af slysförum, vetuatmj
1911. Hafði verið að járna lítt
taminn hest, en steig að þvf loknu
á bak honum er beizlið slitnaði
og féll Jón af baki ofan á frosna
jörð og beið samstundis bana
Þetta var fermingarár Friðriks, en
móðir hans hélt búskapnum áfram.
Friðrik fékk óvenju góða barna-
fræðslu fyrir fermingu og naut
fræðslu góðra kennara um lengri
eða skemmri tfma á hverjum
vetri. Eftir fermingu var Friðrik
2 vetur í unglingaskóla Þorsteins
Framhald á bls. 12.
Píanótónkikar
Shura Oherkassky, er hlust
endum Tónlistarfélagsins ekki
með öllu ókunnur, því hann
hefir á þess vegum, haldið sjálf
stæða píanótónleika hér fyrir
all mörgum árum þó. — Ohop
in tónleikar hans hér að þessu
sinni leiddu hlustanda síður en
svo í neinn nýján túlkunar-
heim. — Cherkassky er fyrst
og fremst „virtuos", sem hefir
yfir að ráða ölhim tegundum
tækni, sem flytja hann hindr
unarlaust yfir allar torfærur
Tæknilegir yfirburðir hans eru
geysilegir, og pedal-notkun
hans ævinlega hófleg og til mik
iUar fyrirmyndar. — Andleg
og sálræn skilgreining hans
á hinum fjölmörgu,. Chopin-
verkum er hann flutti, var
tæknilega leiftrandi en hins
vegar svo kenjótt að furðu
sætti. Einna gleggst kom þetta
í ljós í mörgum af „prelúdíun
um“, og einnig lokakafla h-
moll sónötunar. Þá getur það
verið vafasamt að hafa einn
höfund á samfelldum tónleik
um og hefði listamaðurinn og
áheyrendur sennilega borið
meira úr býtum með fjölbreytt
ari efnisskrá. Tækni og „rút
ína“ geta kaffæri góðan lista
mann ef andleg stærð og dýpt
segja ekki hinu fyrrnefnda fyr
ir verkum! — En meðal ann
arra orða og í sambandi við
Chopin-tónleik heyrast hinar
dýrðlegu „etiidur" hans alltof
sjaldan, og gegnir það furðu.
Unnur Arnórsdóttir.