Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1932, Page 15

LESBÓK MORGrUNBLAÐST.NS
403
>oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo<>oooo^
Stormarnir þjóta og stjörnurnar brenna.
1.
1 úthafi geims veit jeg Alfööur standa
viö afl sinn og smiðjulog.
Hann smíðar þar eitthvað, sem enginn sjer,
við ógurlegt neistaflog.
Neistamir þjóta til ýmissa ætta,
úr óskygnis þokuhjúp.
Þá sjáum. vjer stjarnanna brennandi blys
um blámans óvæðu djúp.
Hann setur í deigluna sjóðandi málminn,
þá sveiflast mekkimir hátt. —
Um nætur vjer köllum þá Norðurljós,
þau nálgast úr hverri átt.
2.
Jeg veit enga jarðneska veröld eins fagra
og vetrarins Paradís, —
því dreymir mig stundum um dalafönn
og drifhvítan jökulís.
Jeg veit enga töfra eins tvítugþætta
og tunglskinsbjarta nótt —
á einmana stöðum — í afskektri sveit,
þegar alt er dauðahljótt.
Skugganna lognsær og leiftur-úði
Ijósbrimsins — skiftast þar á.
Sál mín fyllist af syngjandi gleði,
af sorgum — og trúarþrá.
3.
Stórt er það afl, sem stjömurnar mótar,
og stýristök þess hörð.
Það verður aldrei af vitringum mælt
eða vegið — á þessari jörð.
Menn gera sjer hundruð af hugmynda-kerfum
en hvert þeirra’ er æfintýr.
Það lifir hjer enginn enn þá, sem veit,
hvað í honum sjálfum býr.
Stormamir þjóta og stjömumar brenna.
Menn stara’ í hinn bláa geim,
en hidinn að mestu er sannleikur sá,
er sefur í djúpunum þeim.
BÖÐVAR FRÁ HNÍFSDAL.
VOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOQ
Brúðkaupssiðir
á 16. og 17. öld.
Eins og almenningi er kunnugt, starfafci Jónas heitinn
Jónasson præp. hon. frá Hrafnagili allmörg slöustu ár æfi sinn-
ar að miklu ritverki um þjóösiði íslendinga, lifnaðarhætti, hjá-
trú og andlegt líf. Æði mikið af riti þessu eða ritsafni var
fullbúið til prentunar er höfundur fell frá. Síðan hefir handrit
þetta verið geymt f Landsbókasafninu, uns fsafoldarprentsmiðja
hefir ráðist í það þjóðnytja fyrirtæki að gefa út þessa bók, sem
mun verða hin vin^ælasta meðal allra þeirra manna, fjær og
nær, er unna íslenskri menningu og íslenskum fræðum. Bók
þessi kemur út á næsta ári. En með samkomulagi við eigend-
ur handritsins, erfingja sr. Jónasar Jónassonar og útgefanda,
hefir Morgunblaðið fengið að birta eftirfarandi stuttan kafla um
Brúðkaupssiði á 16. og 17. öld. Magister Einar Ólafur Sveins-
son annast útgáfu bókarinnar fyrir ísafoldarprentsmiðju.
Ýmsir siðir og venjur, og þar
á meðal veisluhöld, voru samfara
trúlofunum og giftingum, og skal
hjer tekið fram hið helsta, en ann-
ars má vísa til ritgerðar Sæmund-
ar Eyjólfssonar um brúðkaups-
siði í Tímar. Bókmf. 17, 92—143.
Brúðkaup meðal heldra fólks
fóru fram með hinni mestu við-
höfn á 16. og 17. öld, og munu
þeir hinir smærri og fátækari
hafa reynt að tolla í tískunni með
það eins og annað eftir megni.
f Veislan fór jafnan fram á kirkju-
i stað, því að annarsstaðar var tæp-
ast svo húsum háttað, að það gæti
orðið. Reið fólkið á kirkjustaðinn
á laugardag, og voru þá stundum
tjöld reist utan túns; þangað riðu
karlar, og tók brúðgumi þeim þar
og sveinar hans og veittu þar vín
og öl. Síðan var riðið heim á stað-
inn, og riðu þá boðsmenn á und-
an, tveir og tveir saman, fót fyr-
r fót, og brúðgumi síðastur og
vildustu vinir hans, sinn til hvorr-
ar handar. Konur riðu til bæjar
og tók brúðurin og brúðarsveinar
þar á móti þeim. Síðan var þeg-
ar gengið í kirkju og haldinn aft-
ansöngur. Þegar aftansöng var
lokið, var karlmönnum fylgt til
stofu, en konum til brúðarhúss;
var þar alt vel fyrirbúið, dúkar á
borðum og ljós upp sett. Til var
settur einn maður ákveðinn til
þess að stjórna veislunni og sjá
um, að alt færi fram svo sem
vera bar. Voru það oftast valdir
menn og oft prestar, er höfðu
þann starfa á hendi, því að ekki
mátti skeika. Siðamaður raðaði
til sætis í stofu, og var húsráð-
andi þar í öndvegi og svo hinir
bestu menn til beggja handa.
Hófst svo veislan, og voru born-
ir inn rjettir, einn eftir annan;
eitt minni var drukkið með
hverjum rjetti; mælti siða-
maður ákveðinn formála fyrir
hverju minni, og sungin vers á
eftir. Annaðhvort var, að inn
kom stór skál (bolli) með víni, er
allir áttu af að drekka, eða hver
maður hafði bikar fyrir sig. Mik-