Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1941, Side 7

LBSBÓK MORGUNBLAÐSINB
Verkefnin vorn næg fyrir hendi,
stjórnin hafði setið i Kaupmanna
höfn, og verklegar framkvæmdir
þektust ekki, engar hafnir, nær
engar brýr og engir akvegir, eng
in íslensk gufuskip og fáir vitar.
fáir alþýðuskólar og öll. alþýðu-
fræðsla í motum, engir spítalar,
engar safnb.vggingar, enginn sími,
enginn foas beislaður. Það var nóg
til að vinna, en það var minna
um fje til að hrinda þessn í fram
í
kvæmd, því þn þektust ekki marg
ar miljónir króna á fjárlögum
landsins, og eitt árið, er fjárlögin
fóru yfir miljón króna, heyrðist
hróp andstæðinganna langar leið-
ir.
Það þóttu dr^umórar. þegar
Hannes Hafstein kvað:
ir dáðu Hafstein þá — það var
sannnefndur gleðidagur í Fram.
þegar síminn komst á. En Haf
stein fann kraftínn og máttinn
hjá sjer, hann fann, að hann var
vorboðinn, er sendi ljós og lít'
yfir landið, hann gerði bæina
bjartari og foldiua fegri. Ög þeir,
sem á móti. börðust, þeir vildu
ekkert "3 bardaga sinn rainnast,
þegar ár var liðið frá atburðun
um. Nú þakka allir símann. nú
skilja allir, að með símanum hefir
Hannes Hafsteiu reist sjer ódauð-
legan minnisvarða, sem einn af
rnestn mönnum þjóðar vorrar.
En þessi hæfileiki þessa ágæta
foringja kemur máske best fram
í erindi hans :
Eg elska þig, elska þig, eilífa
stríð.
með ólgandí blóði þjer söng
minn eg býð.
Þú alfrjálsi loftfari, hamast þú
hraður;
hugur minn fvlgir þjer, djarfur
og glaður.
Þessi gleði, þessi kraftur, hann
hlaut að heilla þá, er fundu hann.
og því var það ekki að undra þótl
Hannes Hafstein hefði óskorið
fvlgi þeirra, er kyntust honum á
fundum í Fram, þeir fundu, að
þar var sá, er hafði
þor að fylgja rjettu og horfa liátt
og hika ei við það mark, sem vel
er sett.
Mentamál.
f einu kvæði sínu segir skáldið.
Við þurfum trú á mátt og megin.
á manndóm, framtíð, starfsins guð.
þurfum að hleypa hratt á veginn,
hætta við óláns víl og suð.
Og skáldið H. Hafstein vildi
kveða dug og þor í þjóð sína. I
Vorvísnm sínum segir hann:
í
Eitt þó blessist allra mest
æ með hverju vori.
Drottins gjöfin drýgst og best
dúgur. með kjark og þori.
En hann skildi, að skáldin ern
ekki einhlít til að kveða líf og
þrótt í þjóðina, það þarf líka
fræðslu, fræðslu er gerir lífið
bjartara og keunir mönnum trú á
Sú kemur tíð, er sárin foldar gróa.
sveitirnar fyllast, akrar liylja móa.
brauð veitir sonum móðurmoldin
frjóa.
menningin vex í lundi nýrra
skóga.
Sje jeg í anda knör og vagna
knúða
krafti, sem vanst úr fossa þinna
skrúða,
stritandi vjelar. starfsmenn glaða
og prúða.
stjórnfrjálsa þjóð, með verslun
eigin búða.
a.'.'j. ’.sv .
En ef við lítum á þessi erindi
nú eftir 40 ár. hver vill þá telja
þetta draumóra skáldsins? Það
vfll væntanlega enginn, við finn
um og skiljum, að hjer er hug-
sjóparíkur foringi að tala, maður,
sem er framsýnn og vitur, maður,
sem rjett og sjálfsagt var að
f.vlgja að málum.
Hvað var gert
Það var margt og mikið, stór-
brýr reistar, vegir lagðir og rækt-
un landsins_tók miklum framför-
um, en mörgum þótti framfarirn-
ar koma of ört, vildu fara hægt
og rólega, en Framverjar þökkuðti
Hafstein fvrir ágæta forustu og
hyltu hann á fundum sínum. En
þó var orvistan hörðust þegar
Hafstein barðist í símamálinú og
kom því í höfn, en aldrei munu
flokksmefm hafa dáðst meira að
foringja sínum, en ilokksmennirn-
framtíðina. Hafstein ljet því skóla
og fræðslumál mjög til sín'daksi.
hann stofnaði keiinaraskolann Qg
kom . alþýðufræðslunni á þaún
grundvöll, sem nú er starfað á. í
hans tíð var háskólinn reistur, og
hann ljet bjrggja Safnhúsið fyrir
söfn landsins. Þetta voru stórstíg
ar framfarir — börn landsins öll
betur biiin undir lífið en áður, og
ináske má því þakka, hvérsu liart
hefir miðað hin síðari ár. En auk
þessara mála var hann með land-
spítala, þótt það yrði að bíða
seinni ára að hann kæmist á.
Kvenþjóðin.
í áramótakvæði sínu kveður H.
Hafstein um kvenþjóðiua:
Þjer fslands göfgu mæður. meyjar.
fljóð,
sem mest og trvggast gevmduð
ljóð og sögn,
sem þakka má að ísland enu á
þjóð,
og íslenskt mál ei fallið er í þögn.
nú glæðið, eflið öll hin bestu mögr
sem eru til í hjarta þjóðar enn.
svo komi að gagni sjerhver ástar-
ögn
til ættarlands. og synir. bræður.
menn,
nú fvlkist í þann flokk. að rjettnr
sigri senn.
Þetta kvæði á enn erindi til
allra, og getur nokkur furðað sig
á því, þótt höfundur þess styddi
" þau mál, er vörðuðu kveuþjóðina,
kvenfrelsi, atkvæðisrjett o. s. frv..
en það gerði ráðherrann H. Haf-
stein altaf.
En það einkendi ráðherrann H.
Hafstein fram vfir aðra stjórn-
endur, hve hann var hugmynda-
rikur, en þó fyrst og fremst hve
fljótur hann var að koma hug-
myndum sínum í framkvæmd.
Hann ljet ekki sitja við orðin
tóm, hann fvlgdi þeim eftir; og
hann gerði það strax. í ferða-
kvæði sínu um Skagaíjörð segir
hann :
Að komast sem fyrst og að kom
ast sem lengst
er kapp þess, er langt þarf að fara.
Nú ætlum við fram. Hver sem
undir það gengst
mun aldreigi skeiðfærið spara.