Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1941, Side 11

LESBÓK MORQUNBLAÐSINS
411
Hannes Hafstein flytur ræðu af svölum Pösthússins
26. september 1906.
stoð með ráði og dáð í ýmsum
útvegunum til símalagningarinn-
ar, og ekki hvað síst með því, að
utvega oss þann forstjóra, sem
vjer höfum haft, Forberg ritsíma
stjóra, sem nú tekur við for-
stjórn landsímanna, eftir að hafa
leyst forstöðu starf sitt fyrir
símalagningunni af hendi með
dugnaði, svo og duglega og vana
verkfræðinga, verkstjóra og erf-
iðismenn, sem hafa reynst ágæt-
lega í alla staði. Þrátt fyrir mjög
snjóþungt, kalt og erfitt vor, fóð-
urleysi og skort á innlendum
vinnukrafti hefir það lánast að
framkvæma þetta mikla mann-
virki á tilsettum tíma, sem að
margra áliti var alt of naumur.
En auk þeirra sem inntu verkið
af hendi í sumar, eiga þeir menn,
sem tókust á hendur og fram-
kvæmdu flutning ritsímastaur-
anna í vetur, einnig lof skilið fyr-
ir dugnað sinn, sumir mjög mik-
ið. Margir þeirar hafa leyst þrek-
virki af hendi.
Kostnaðurinn hefir ekki orðið
neitt svipaður því sem mótstöðu-
menn spáðu og ýkjasögur inna,
og það sem fram yfir áætlun
kann að verða, stafar eingöngu
af atvikum sem ekki mátti fyrir
sjá. Jeg ræðst ekki í að gera
neina tilraun til að draga upp
mynd af því hver áhrif ritsímans
og talsímans muni verða um ó-
komin ár þessa lands. Jeg hygg,
að fáir geti sem stendur gert sjer
fyllilega ljóst, hve afar mikla
breytingu í ýmsum greinum
þessi tæki munu hafa í för með
sjer. Jeg vil aðeins taka það fram,
að þegar vjer segjum, að það sje
mikil framför að hafa fengið
þessi hnoss nútímamenningarinn-
ar, sem vjer höfum svo lengi far-
ið á mis við, þá er það að vísu
svo, að það er framför fyrir land-
ið, sem bústað fyrir menn, því
það gerir það vistlegra og við-
ráðanlegra, ef svo mætti að orði
kveða, En fyrir þjóðina er það út
af fyrir sig ökki nóg til framfara,
heldur aðeins vegur til framfara.
ef vel er á haldið. Til þess að það
verði þjóðinni til sannra fram-
fara, þarf að nota sjer það með
skynsemi, áhuga og einlægum
framfaravilja. Flug orðanna á
vængjum rafmagnsstraumsins
kippir svo að segja burt öllum
fjarlægðum og vegalengdum
milli þeirar, er saman ná að tala
gegnum símann eða skeytum
skiftast, og gerir mönnum þannig
svo afar mikið hægra fyrir og
fljótlegra að koma fram erindum
sínum, en vjer höfum átt að venj
ast, að við það verður mýmargt
ljett, sem áður hefir verið ómögu
legt, eða alt of erfitt. En ef menn
hafa þennan ljetti aðeins til þess
að „auka sjer leti“, sem kallað
er, þá er lítið unnið. Ætlunarverk
hraðskeytasambandanna í fram-
þróun menningarinnar er að
vekja nýtt starf, opna nýja vegi,
flýta fyrir að koma meiru og
meiru í verk. Ritsímar og talsím-
ar eru ekki komnir til þess að
stofna frið á jörðu, heldur ófrið,
ekki næði, heldur ónæði, ekki hóg-
lífi og kyrð, heldur erfiði og starf-
semi, tíðari æðaslög, næmari
taugar og djarfari hug. Þannig
hefir reynst annarsstaðar og
þannig mun vissulega einnig reyn
ast hjer. Jeg hefi þá vissu von,
að fólk þessa lands muni ekki
síður en aðrar þjóðir hagnýta
sjer þann veg til aukinna fram-
fara og meiri menningar, sem
símasamböndin geyma, og þegar
jeg sje þessa þræði, sem liggja
um endilangt ísland, sveit úr
sveit, þá'hlægir mig einkum það,
að hugsa til allra þeirra ónotuðu
krafta, sem hringjast upp til
starfs og stríðs við klukknahljóm
rafstraumanna, starfs og stríðs
fyrir vaxandi menning, efling og
uppgræðslu þessa lands, bæði í
andlegum og líkamlegum skiln-
ingi.
Vjer vonum allir, að það sam-
band við útlönd, sem nú er opn-
að, megi hafa hin bestu og heilla-
vænlegustu áhrif á verslun og öll
viðskifti lands vors við umheim-
inn og hafi frjóvgandi áhrif á
menning þjóðarinnar. En innan-
landssambandið hefir vissulega
eíns mikla þýðingu, og ef til vill
veða það einmitt not þess sam-
bands, sem fyrst og mest ber á.
Auðvitað vantar mikið á, að inn-
anlandssambandið sje orðið svo
fullkomið, sem verða þarf og
verða mun. Þessi símalína frá
Reykjavík til lendingarstaðar sæ-
símans er aðeins stofn, sem
margar greinar-þurfa að kvíslast
út úr, og ekki skyldi mjer á óvart
koma, þó að það verði á næstu ár-
um meðal mestu áhugamála hjer-