Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1941, Side 10

410
LESBÓK MORQUNBLAÐSINS
þá hreppHna út með firði eins ojr
þeir liggja. En nú gat svo verið.
að vinsir væru komnir á kjörfund.
þó þeir væru ekki viðstaddir rjeti
í þann svip að röðin kom að þeim.
og nafn þeirra var nefnt. Og þvi
voru farnar 3 mnferðir'vfir sýsl-
una. En í hvert sinn sem lokið var
við að lesa upp nöfn kjósenda í
einhverjum hrepp. áminti sýslu-
maður fundarmenn um að sjá til
að þeir. sem ætluðu að nota kosn-
ingarrjett sinn. en hefðu ekki ver
ið viðstaddir. skyldu vera til taks.
er næst kom röðin að þeirra hrepp.
Kosningaathöfn þessi gekk riisk-
lega. eins og tíðkaðist um embætt-
isstörf Kleinensar Jónssonar. All-
an tímann, seiu hún fór fram.
sátu frambjóðendur á sýslumanns-
pallinum norðan uudir hvisveggn-
um og fylgdust með, hverju fram
fór. Hver flokkur hafði sína telj-
ara. til þess að bókfæra hvernig
atkvæði fjellu.
Þegar lokið var við þrjár um-
ferðir kjörskráriunar. voru enn
alimargir kjósendur. sem aldrei
höfðu verið viðstaddir, er röðin
kom að þeim. Fóru þeir nú að gefa
sig fram.
Atkvæðamesti andstæðingur Haf-
steins við þessar kosningar var
Páll Briem amtmaður. Er hann
kom á kjörstað að áliðnum degi
með nokkrum flokksmönnum.
mætti hann Guðmundi á Þúfna-
völlum. Var þá ekki vitað með
vissu. hvernig atkvæði stóðu, en
mismunur áv atkvæðatölu Haf-
steins og Stefáns í Fagraskógi
ekki inikill. En Páll Briem víkur
sjer að Guðmundi og segir: „Hjer
kem jeg með mína menn til að
skakka leik'inn". ,.Jeg á eftir að
koma með mína menn, amtmaður
góður“, svaraði Guðmundur.
En þannig var mál með vexti,
að Guðmundur hafði farið snemma
að heiman um morguninn, riðið
um Hiirgárdal innanverðau, Oxna-
dal og Þelamörk ©g kom með
flokk manna á kjörstað, 30—40
manns.
Um það leyti sem kosningaþátt-
takan var að þverra, og menn-
voru að hætta að gefa sig fram
við kjörborðið. gaus upp sá kvitt
ur, að kjókendatalan hefði rúgl-
nst, eða þeir hefðu jöfn atkvæði
Hafstein og Stefán og myndi
þurfa að kjósa upp aftur; Varð
þá írafár í svip víða um götur
Akurevrar, því sumir voru farn-
ir, en aðrir lítt kosningahæfir svo
síðla dags, eftir vökunótt eina eða
fleiri. En það voru, sem betur
fór, ..prívat“-teljararnir, sem rugl-
ast höfðu í atkvæðatölunum af
taugaóstyrk og æsingi dagsins. f
bókum sýslumanns var alt ljóst
Urslitin þau. er kvöld var komið
og kosning liætt, að Klemens Jóns-
son fjekk 363 atkvæði, Hannes
Hafstein 213 og Stefán i Fagrs
skógi 192-
Svo fáir voru á kjörskrá í þá
daga. að þetta var óvenjulegn
mikil kosningaþátttaka.
Þeir evfirskir bændur, sem þ
6. júní 1903 lögðu sig fram til
þess að fá Hannes Hafstein kos-
inn á þing, töldu þann dag mik
inn hamingjudag í lífi sínu. Eftir
pað var það tilgangslaust fyrir
hvern sem var að bjóða sig fram
gegn honum í Eyjafirði. V. St.
Honum fanst hann ekki vera lengur
einn, á leiðinni yfir fjöllin
Kafli úr ræðu Hannesar Haístein þegar Landsíminn var opnaður, 26. sept. 1906.
Jeg ætla ekki að rekja hjer
sögu ritsímamálsins hjer á
landi. Ekki af því, að jeg kveinki
mjer við að minnast þess, að mál-
ið hefir vakið nokkurn skoðana-
mun. Slíkt er alls ekkert tiltöku-
mál. Ekkert stórmál kemst fram
baráttulaust, og það er gömul
saga, að jafnan orkar tvímælis
það er gert er, því meir, sem
meiru varðar, en jeg tel óþarft
að rekja sögu þessa nú, því að
hún er mönnum svo kunn og í
fersku minni, sumpart af ræðum
og ritum, sumpart af eigin raun.
Jeg vil aðeins minna á það, að
um þetta leyti fyrir þremur ár-
um síðan er ekkert útlit til þess
að þetta mál, sem svo lengi hefir
staðið á dagskrá, ætti svo skammt
í land. Erfiðleikarnir voru taldir
svo miklir og kostnaðurinn svo
yfirgnæfandi fram yfir væntan-
legar tekjur, að kröfur þær, sem
gerðar voru, bæði af ritsímafje-
laginu og af þráðlausum firðrit-
unarfjelögum, farin langt fram
úr því, sem íslandi var ætlandi
að geta ynnt af hendi. En um
sama leyti, sem stjórn sjermála
vorra var að færast inn í landið,
eftir meira en 50 ára baráttu,
komst einnig skrið á þetta mál.
Af þeim tíma, sem síðan er lið-
inn tóku málaleitanir og samn-
ingar utanlands yfir mikið af
fyrsta árinu, annað árið gekk til
þess að ræða málið innanlands og
leitast um það, og þriðja árið hef-
ir nægt til að framkvæma verkið.
Jeg get ekki leitt hjá mjer að
geta þess að ritsímamálið hefði
ekki náð svo fljótt fram að ganga,
ef fyrv. samgöngumálaráðherra,
Kristoffe Hage, hefðí eigi veitt
oss fulltingi sitt og lagst á eitt
með hinum góðkunna og öfluga
formanni „Mikla norræna rit-
símafjelagsins", kommandör E.
Suenson, að ryðja burt þeim
hindrunum, er framgangi þess
voru til fyrirstöðu. Eins er það
víst, að málið hefði ekki gengið
fram hjer á landi, ef það hefði
ekki átt sjer eindræga og snjalla
foi-vígismenn hjá þingi og þjóð,
og loks er það mjög sennilegt, að
landsímalagningunni hefði ekki
getað orðið lokið á svo stuttum
tíma, ef vjer hefðum eigi verið
eins heppnir með framkvæmda-
stjórn og starfsmenn og vjer höf-
um verið, og notið reynslu landa.
sem líkt hagar til í. Þegar frá
því um haustið 1904 hefir rit-
símastjórn Noregs veitt oss að-