Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1942, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
105
sprengjum, tætisprengjum, bryn
varnasprengjum og eldsprengj-
um — er aðeins tætisprengjan
bókstaflega ætluð til að valda
tjóni á mönnum. Tætisprengjan
hefir sömu verkanir og hand-
sprengja (springur í loftinu) og
er beitt gegn hermannahópum,
ekki óbreyttum borgurum. Líf-
tjón óbreyttra borgara verður
vegna slysa, sem orsakast við
eyðileggingu mannvirkja með
eldsprengjum og hrunsprengj-
um.
Litlum tveggja punda eld-
sprengjum, sem varpað er nið-
ur mörgum saman, er ætlað að
kveikja elda, sem verða að stór-
bruna. Mesta tjón, sem orðið
hefir af völdum eldsprengja,
varð af hinum ógurlega bruna
í London í desember 1940.
Aðal flugvjelasprengjan er
hin kraftmikla hrunsprengja.
Sprengja þessi er af ýmsum
stærðum, frá 50 kg. upp í tvær
smálestir. Þessari kraftmiklu
sprengju er aðallega ætlað að
eyðileggja mannvirki og bygg-
ingar, ekki með því að tæta í
sundur, heldur með ógnarkrafti
sprengiefnisins — þenslunni.
Rúmlega helmingur af þunga
f
kraftsprengju felst í sjálfu
sprengiefninu TNT, eða ein-
hverju nýrra og kraftmeira
sprengiefni. Það^er umlukt af
þunnum stálveggjum, og er
þannig fyrirkomið að allur hinn
mikli kraftur njóti sín við
sprenginguna. Sterkur stálodd-
ur er á sprengjunni til að hún
brjóti sjer leið þar sem hún kem
ur niður. Tveggja smálesta
sprengjur, eins og þýska sprengj
an ,,Satan“, eru stærstu sprengj
ur, sem notaðar eru í ófriði. Þær
eru fluttar í stórum flugvjelum
og þeim er miðað með mikilli ná
kvæmni á þýðingarmiklar og
sjerstaklega hernaðarlega mikil
vægar stöðvar. í loftárásum á
íbúðarhverfi hafa Þjóðverjar
notað minni sprengjur og ógur-
legum fjölda af „algengum“ 50
kg. sprengjum hefir verið varp
að á íbúðarhverfi í London og
öðrum borgum.
Þegar sprengju er varpað úr
6000 metra hæð heyrist fyrst
frá henni hvinur, sem hljómar
eins og vuuss og verður að sker-
andi ískri, er sprengjan nálgast
jörðina og hraðinn verður alt að
1000 km. á kl.st. Um leið og
sprengjan snertir eitthvað leys-
ist hin hroðalega orka hennar
úr læðingi í allar áttir samtímis.
Hús, sem 50 kg. sprengja fell-
ur á, úr þessari hæð, v.erður
fyrst fyrir höggi, sem svarar til
þess að 1 smálest falli 200 metra
á sekúntu. Hið þunna sprengju-
hylki springur í 4500 mola á
stærð við baunir, sem þeytast út
frá sprengjunni í allar áttir með
1500 metra hraða á sekúntu, til
að byrja með, eða sem svarar til
tvöfalds hraða riffilskots. I kjöl-
far brotanna fer loftþensla, sem
verkar eyðileggjandi 1 20 metra
fjarlægð frá þeim stað, er
sprengjan sprakk. Loftsog mynd
ast á sprengistaðnum, sem ekki
er eins kraftmikið, en þó nóg til
þess að draga til sín brot frá
hrynjandi húsi niður í sprengju-
gíginn. Ef sprengjan springur í
jörðu, en ekki í húsi, veldur
sprengingin jarðraski í 10 metra
fjarlægð. 1000 kg. sprengja
sendir brotin frá sjer 350 m. frá
gígnum og loftþenslan verkar í
120 metra fjarlægð, en mesta
eyðileggingin verður innan
hrings með 60 metra geisla.
Hús í London, sem að mestu
leyti eru úr hlöðnum steini, eru
mjög illa til þess fallin að stand-
Biðsprengja, sem sprungið hefir eftir að hafa
farið gegnum 5 hæðir.
Sprengjan kom skáhalt á vegginn og sprakk
á þriðju hæð.