Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1944, Blaðsíða 14

T T^tVAk ORHunblaðsins
S 200
hann sleppti á beit á ökruin bænd-
anua. Dýrið át upp alla uppsker-
una og bæudurnir urðu æfareiðir.
Saman í hóp lögðu þeir af stað
til þess að kvarta yfir þessu við
Timur Lenk, með Nasreddin í
broddi fylkingar. En þeir óttuðust
allir Timur Lenk, svo að þeir stungu
af, hver á eftir öðrum, þar til Nas-
reddin, þegar næstum því var kom-
ið á áfangastaðinn, tók eftir því,
að hann var orðinn einn eftir. Hann
brást reiður við, sem vonlegt var,
og hugsaði þessum hugleysingjum
]>egjandi þörfina.
Svo gekk hann fyrir Timur Lenk,
sem spurði, hvað hann vildi.
„Fólkið hefir beðið mig að íæra
þjer ástarþakkir fjrrir að þú hefir
sleppt einum fíla þinna á beit í
ökrum þeirra' ‘, svaraði Nasreddin.
,fEn vesalings dýrið er einmana í
íramandi landi þar eð það hefir
' engan maka. og angrar okkur með
kveinstöfum sínum. Vinir mínir
komu með mjer hingað, en þorðu
ekki að ganga fyrir þig. I stað þess
bíða þeir góðra frjetta hjá mjer.
Við erum allir auðmjúkir þjónar
þínir“.
Timur Lenk varð undrandi og
upp með sjer. Kennarinn fjekk,
heiðursmerki og aðrar góðar gjaf-
irf og átti að skila kveðjum til
fólksins. Auk þess gaf hann fyrir-
skipanir um. að kven-fíll skyldi
útvegast, handa hinum einmana
karl- fíl.
Nasreddin var hrifinn af áraugri
heimsóknarirmar og í prýðis skapi
fór hann aftur til borgarinnar og
kallaði saman bændurna.
„Nú, kennari", hrópuðu þeir,
„hvað segir ])ú í frjettum?"
,,Allt ágætt ‘, hrópaði Nasredd-
in hreykinu. „Nú kemur líka kven-
f«ir
í sögum þeim, sem hjer hafa
verið sagðar af Nasreddin og
Timur Lenk, hefir greinilega verið.
reynt að sýna harðstjórann frá
Samarkand sem ruddalegann, held-
ur einfaldan mann, með dálítinn
snefil af kínmigáfu. En sú mynd
er sennilega ekki rjettlát. Sam-
kvæmt sögunni, var Timur Lenk
heitur aðdáandi hverskonar lista,
vísinda og verklegra framkvæmda,
þannig að siðmenning stóð með
miklum blóma í ríki hans. Hann
dó árið 1404f einmitt þegar hann
hafði ákveðið herferð mikla gegn
lvína. Það hefir áður verið á það
minnst, að Nasreddin hafi einnig
verið við hirð Bajasid súltans, og
hlýtur það að hafa verið áður én
orustan við Angora stóð, því að
Bajasid ljest árið 1403, sem fangi
Timur Lenk. Það er að minnsta
kosti til ein saga um það, þegar
Nasreddin fór til súltansins til þess
að klaga fátækt sína. Fór hann
fram á, að fá skjal, sem veitti
honum rjett til þess að kvefjast
fimm „para“ af hverjum rjett-
trúuðum. sem væri hræddur við
konu sína. Fjekk hann skjalið og
varð auðugur maður.
Næst þegar hanu gekk fyrir súlt-
aninn, spurði liann Nasreddin hvort
hann hefði ekki hugsað sjer, að
sýna sjer þakklæti sitt, með því
að gefa sjer einhverja gjöf.
Jú. Nasreddin hafði vissulega
hugsað mikið um það. Ilann sagðist
hafa komið með forkunnar fagra
ambátt frá Cypern, til þcss að gefa
súltaninum.
„Uss, talaðu ekki svona hátt“,
hvíslaði súltaninn. ,fUppáhaldskona
mín er í næsta herbergi“.
Nasreddin tók upp skjal sitt og
hrópaði hástöfiun: „Herra! Gefðu
mjer mína fimm „para“ !
Sennilega hefir hann feligið
peningana.
Þetta er víst eina sagait, þar
setn talað er um Nasreddin sem
auðugan mann. Annars var ha.nn
alltaf fátækur, svo fátækur, að í
mikilli eftirvæntingu liggur hann
og hlustar á þjófinn, sem hefir
brotist inn í hús hans. Það yrði
óvæntur fögnuðurf ef þjófurinu
findi eitthvað verðmætt til þess
að stela. Ilann gæti ])á náð því
frá honum á eftir. En Nasreddin
gat misst alt það, er veraldleg
verðmæti kallast, án þess að missa
sitt góða skap. Þegar hann lá á
banalegunni, bað hann konu sína
u)n að klæða sig í fín föt, svo að
engill dauðans Azrail, villtist ef til
vill og tæki hana í stað hans sjálfs.
A tunglskinsnóttu sá hann eitt
sinn standa óhugnanlega manns-
mynd, með útbreidda arma, í garði
sínum. llann náði sjer í boga og
ör, og hrópaði: ,fí nafni Allah!“
um leið og liann skaut í magann
á mannsmyndinni. Glaðúr og ánægð
ur fór hann síðan að hátta, en
komst að því daginn eftir, að manns
myndin hafði verið hans eigin
frakki, sein kona hans hafði hengt
til þerris. Það var stórt gat ;i,
kápunni eftir píluna. Þá hrópaði
Nasreddin: .,Ó, egþakka þér Allah"
Konu hans fannst þessi lofsöng-
ur eiga heldur illa við, og sagði
Nasreddih það.
f,Þú heimska kona“, hrópaði
Nasreddinn. „S.jerðu ekki að pílan
hefir farið þvert í gegnum magann,
Hugsaðu þjer bara, hvernig farið
hefði fvrir mjer, ef cg hefði verið
• v
innan í kápunni!“
Hann lagði liönd sína á magann,
mcðan hann söng Allah, þeim rjett-
láta og almátfuga lof og prís.
Andlátsdagur Nasreddins er álíka
óþekktur og fæðingardagur hans.
En gröf hans er hægt að íinna í
Aksjekir, eða menn halda a. m. k.
að það sje hans gjöf, og það gagu-
stæða liefir aldrei verið sannað.
A gröfinni cr líkkista sem minnis-
rnerkif og ofan á loki hennar er
geysistór „kaok‘ , sem er eins kon-
ar höfuðfat. Er höfuðfat þejtta mjög