Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1944, Blaðsíða 4

19G
LESr.ÓK MORGUNr.LAÐSINS
JTann var mjög áhugasaniur unv
vorslunarmál íslamis hefir liótt
jnlturinn efnilegur og hugsað sjer
að nota krafta hans í þágu þess
málefnis.
Nú er eyóa i dagbókinni þangað
til á nýórsdag órið eftir.
1. jan. 1872. ,,Norðan kuldagráð.
Meðtók brjef frá .T. S. í Amiens.
las brjef til móður hans.
2. jan. ,,Yið hyrjuðmn að taka
líeholdningu.
9. jan. ..Faðir nirnn kom og marg-
ir ilöfðhverfingar.
10. jan. ,.Kg var í húð og pakk-
aði niður í koffortið mitt.
11. jan. ,Kg fór út í Xes með
föður mínum; sunnan garri.
14. jan. „Kalt. Sveinn á llóli
kom. Þorsteinn fór upj) í Laufás
með skíði er mjer voru lánuð og
liest er Kggert Ounnarsson átti.
Af þessum línum, sem eg hefi
týnt úr vasahókinni, sjest. að Gunn-
ar hefur vmist verið á Akureyri
A-ið verslun eða heima hiá föður
sínum, en þessi dvöl hans varð ekki
löng, því að snánma á árinu 1872
fór hanh utan til frekara náms í
verslunarfrœðum hjá kaupmanni
Jörgen Peder Rasmussen að nafni
í Rödköhing í Danmörku. Náms-
skilyrði hafa víst ekki veriö sem
fullkomnust þar, eftir því sem
stendur í góðri grein um Gunnar í
t.Frjáls Yerslun“, júní-hefti 1940;
samt urðu n.ú yerslunarstörf, bók-
liald og endurskoðun aðal lífsstarf
lians og að allra dómi, er til ])ekktu.
var ])að vel og samviskusamlega af
hendi leyst þau tæp 70 ár sem kraft-
ar hans entust eftir að stefna þessi
var tekin.
Sumarið 1873 fór Gunnar til Dun-
kirk á Frakklandi — líklega nokk-
urskonar námsferð. Á leiðinni kom
hann við í Ilarnbprg. þar var hann
krafinn um vegnbrjef og hart geng-
ið eftir,- þvi-vegftbrjefakönnun var
ströng þar eð þrýsk-franska stríð-
#
Kirkjustræti 1898.
ið var nýlega afstaðið og viðsjár
, með mönnum. Gunnari hafði lóðst
að afla sjer vegabrjefs og voru nú
góð ráð dýr því Þjóðverjinn var
ekki hlíður. Gunnar þóttist nú ekki
skilja orð í þýsku, en leitaði í
öllum vösum að einhverju hjálpar-
meðali og fann loks gamalt bólu-
altest útgefið at' sóknarprestinuip
heima í Laufási og var prentuð
mynd af kórónu konungs í einu
horninu. Kmhættismanninum fanst
]>etta plagg athyglisvert og eftir
nokkurt þjark varð ])að úr að láta
það duga og notaði Gunnar bóluat-
testið sem ,.passa“ eftir það í þess-
ari ferð. Kkki mun dvölin í Frakk-
landi hafa orðið nema nokkrir mán-
uðir og um veturinn hjelt hann
heimleiðis og fór að vinna við
verslun (aðallega í Gránufjelaginu)
og dvaldi þá oftast í Kaupmanna-
höfn á vetrum en heima á Akureyri
á sumrum.
Nú koma við sögu Möðrudals-
systur yngri dætur Sigurðar og
Ástríðar er bjuggu í Möðrudal fyr-
ir og um miðja 19. öldina. Þær voru
fjórar og þóttu vænar með afbrigð-
um, eftir því sem af er látið í rit-
um. Tvær þeirra koma máli þessu
sjerstaklega við: Klísabet varð
síðari kona Einars Ásmundssonar
og því stjúpa Gunnars; mun hún
hafa gifst Einari 1868. Um 1870
kemur svo þangað yngri systir
hennar, Jóna að nafni, tæplega tví-
tug að aldri; líður ekki á löngu
áður hún er föstnuð Gunnari Ein-
arssyni og mun hún hafa fariö iit-
an að læra matreiðslu og húshald
veturinn 1872—’73; vann hún að
þessum störfum hjá ekkjudrotning-
unni eða kóngi þeim er ])á sat að
völdum. Gunnar var líka í Dan-
mörku þennan vetur og voru þau
gefin saman í St. Ansgars kirkju
í Kaupmannahöfn, áður en Gunn-
ar fór til Frakklands eins og áður
er sagt. Einar sonur þeirra fæddist
í Nesi vorið 1874; varð hann þjóð-
kunnur maður, stofnaði dagbl. VísL
ete. Fleiri barna varð þeim ekki
auðið. Haustið 1876 fór .Tóna aftur
til Kaupmannahafnar eftir því sem
um getur í sögu Möðrudals, var
hún þar við nám þann vetur og að
því loknu varð hún fengin til að
veita forstöðu kvennaskóla Skag-
firðinga á Ási í Hegranesi. Þótti
hún ágætur kennari. Næsta vetur
var hún forstöðukona kvennaskóla
Kyfirðinga að Laugalandi í fjarveru
fórstöðukonunnar Yalgerðar Þor-
steinsdóttur. Frú .Tóna ljest í Nesi
lö. febr. 1880, tæplega þrítug að
aldri. Mjög mun hún hafa orðið
harmdauða manni sínuin og get
eg e'kki stilt mig um að segja hjer
dálitla sögu þessu viðvíkjandi.
Fyrir nokkrum árum fjekk eg
stutt brjef frá Gunnari var það svar
við línum, sem eghaföi skrifað hon-
um, hafði eg þar meðal annars drep
ið á það, að við færum nú að reskj
ast og bráðum „stinga af“ „en hvað
svo?“ I brjefi sínu segir hann; „Þú
mátt vera viss um að við höldum
áfram að lifa þótt við förum hjeðan
og er eftirfarandi saga eitt af mín-
um sönnunargögnum. Yið hjónin
höfðum lofað hvort öðru, að gera
hinu aðvart ef eitthvað mikilsvert