Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1944, Blaðsíða 6

19S
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
í
(f
ciman
°9
l
awa ra
Ort á 75 ára afmælisdegi Hjalta Jónssonar, konsúls (G. Sv.)
V
X
V
*
„Úr austri koma afreksmenn“
— ætli jeg sannast, megi.
þegar höldar hrósa enn
happi á þessum degi.
Einn var sá, er aldrei veik
undan styr og glaumi.
Hjalti úr Mýrdal hildarleik
háði lífs í straumi.
Hanira kleif og hafið tróð
hlunnajóum fríðum.
Átti kjark og andans glóð
öllum framar lvðum.
Sigur vann og sæmdir hlaut,
síst nam kosti spara.
Ruddi sjálfur beina braut
1 i 1 bæt t ra þjóðarkja ra.
llonum þakka halir nú
hollustu og trygðir.
Á honum hafa tröllatrú
traustar Islands bygðir.
Þótt aldur hækki um æfiskeið,
ei það Hjalta saki.
Óskadísir alla leið
vfir honum 'vaki.
Grói fagur gar.ður hans,
giftulag ei dvíni.
Bætist hagur búum lands.
Bjartir dagar skíni.
I
?
hans höfðu fundið upp til að talast
við yfir Eyjafjörð. 1 skjölum Gunn-
ars, er lítið blað með hendi Einars
í Xesi þar sem sagt er frá áhaldi
þessu: ^Telegraf milli Ness og Iljalt
eyrar. Á hverjum stað fyrir sig er
skífa 3 álnir á hvern veg, sem reisa
má upp svo hún blasi við hinum
staðnum. Skífan er máluð hvít
annarsvegar en svört hinsvegar.
llliðarnar eru notaðar eftir því
hvort jörð er auð eða undir snjó.
1 fvrra tilfellinu hvíta hliðin í
y
því seinna sú svarta. Skífunni er
skift í 9 reiti sem hver er altsvo
ein ferhyrningsalin og hefir hver
reitur sitt númer.
Þessi skífa er, þegar telegrafera
skal, hengd upp á sínum stað og
á að vera svo sem álnarbil undir
hana. Svo eru ennfremur 3 spjöld,
sein hjer tilheyra og er hvert
þeirra alin á hven veg, þau eru
máluð hvít annars vegar en svört
hinumegin eins og skífan. I hverju
spjaldi er taug sem liggur í gegn
um gat eða skoru efst á skífunni
svo spjöldin megi draga upp eða
láta síga eftir þörfum. Þegai- hvíta
hliðin á skífunni er brúkuð er hin
svarta hlið spjaldsins látin snúa
að augum þess sem stendur hinu-
megin við fjörðinn með sjónauka og
greinir nú af hreyfingum spjald-
anna hvaða boð hinn er að flytja“.
Svo hljóða þau orð. Mjer faunst
þetta merkileg tilraun hjá þeim
feðgum til að talast við yfir þver-
an Eyjafjörð.
Tveim eða þremur árum eftir
þetta, eða í júlí 1899 flytur Gunn-
ar með alt sitt skyldulið til Reykja-
víkur. Hafði hann þá selt óla
Möller eignir sínar á Hjalteyri.
Mjer þykir sennilegt að það hafi
átt mikinn þátt í því að hann flutt-
ist til Reykjavíkur að þar var
hægra að koma börnunum til menta
og einnig að þar var meira olboga-
rúm og möguleikar til stórfeldari
framkvæmda á verslunarsviðinu.
Nokkru gat það líka skift að þá
var starfsemi kaþólskra klerka og
nunna að færast í aukana í Landa-
koti og freistandi að vera í sani-
starfi með þeim og geta tekið þátt
í safnaðarlífinu. Hóf Gunnar að
versla í Þerneyjarhúsi og bygði svo
stórhýsi þar árið eftir og hafði þar
íbúð og verslun. Nokkrum árum
síðar bygði hann svo húsið Norð-
urstíg 4, þar sem nú er Fiskhöllin
og hafði þar slátrun og kjötversl-
un. Ftgerð stundaði Gunnar í
Reykjavík nokkur ár; gerði fyrst
út ásamt nokkrum öðrum kútter
„Ágnes Turnbull“ og síðar togar-
ann ,(Val“, en þann síðari seldu
þeir brátt. Svo var liann með í því
að stofrfll „Sápuverkið í lteykjavík“
var það hlutafjelag og voru þeir í
stjórn: Einar Gunnarsson, Gunnar
Einarsson og ólafur Árnason á
Stokkseyri. en framkvæmdastjóri
var Edwals F. íMiiller, en þessi lof-
samlega tilraun til innlends iðnaðar
varð skammlíf, því varan stóðst
ekki samkeppni við innflutta sápu.
Meðan Gunnar rak verslun í Reykja
vík, var hann tíðum ufanlands á
vetrum sem áður, aðallega í Kaup-
mannahöfn og einn vetur í New-
eastle, vann hann þá mikið að end-
urskoðun fyrir Zöllner og Vídalín.
Vindlagerð stofnaði Hann skömmu
eftir aldamót og stjói'naði henni
Axel Garlqvist^ vindlagerðarmaður,
en hjá f.jölskyldu hans hjelt Gkxnn-
ar vanalega til þegar hann dvaldi í
Kaupmannahöfn. Höfðu þar atvinnu
alt að 20 stúlkur við að vefja vitidl-
Frahald á bls. 207