Lesbók Morgunblaðsins - 19.02.1950, Blaðsíða 8
100
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Ol unn (önd
Tristan da Cunha
í SUNNANVERÐU Atlantshafi
miðju eru nokkrar smáeyar. Eru
þetta toppar gamalla eldfjalla. —
Stærsta eyan þarna, og sú eina
sem bygð er, heitir Tristan da
Cunha. Hún er ekki nema um 24
mííur enskar ummáls, en rís 6760
fet úr sjó. Hinar eyarnar heita
Inaccessible, Stoltenhoff, Miðey og
Náttgalaey.
Bygðin þarna hefur verið talin
afskektasta bygð x heimi, því að
1500 mílur eru yfir haf til næstu
bygðar,.en hún er á St. Helena.
Til.Höfðanýlendu á suðurodda Af-
ríku, eru 1700 mílur og til Rio de
Janeiro eru 2100 mílur, en það eru
næstu síaðirnir á meginlöndunum
beggja megin Atlantshafsins.
Tristan da Cunha er kend við
portugalskan sjófaranda, er fyrstur
fann hana. Það var árið 1506. Siðan
höfðust sjóræningjar þar við og cr
talið að þeir liafi falið stórfje á
eynni.
Talið cr að fyrstu landnemarnir
þarna hafi verið Bandaríkjamenn.
Voru þeir þrír saman og hjet fyrir-
liði þeirra Jonathan Lambert og
var frá Salem í Massachusetts. Þeir
settust þarna að árið 1810 og Lam-
bert kallaði sig „konung“ eyarinn-
ar og bírtí um það yfirlýsingu i
blaðinu Gazette i Boston árið eftir.
Enginn fetti fingur út i þetta land-
nám, nje yfirlýsingu Lamberts, en
landstjóri Breta í Höfðaborg hafði
áður lagt til, að Bretar legðu eyna
undir sig. Það var gert áríð 1816.
Þá var herskipið „Falmouth" sent
þangað. Foringinn sló exgn Brcta-
konungs á eyarnar og setti setulið
ö land á Tristan. Segja sumir sagn-
íræðingar að þetta hafi verið gert
til þess, að fylgjendur Napoleons
Bonaparte gæti ekki haft þar bæki-
stöð, ef þeir hugsuðu sjer að reyna
að ná honum frá St. Helena.
Þegar breska setuliðið var sctt
þarna á land, var þar aðeins einn
maður fyrir. Hann hjet Tomaso
Corri og var ítali að ætt. Hann
sagði þá sogu af Lambert og hinum
fielaga sínum, að þeir hefðu báðir
druknað í fiskiróðri. Nú hofðu geng
-ið sögur um það, að Lambert hefði
i'undið kistu fulla af fjársjóðum bar
á eynni. Hafa hermennirnir sjálf-
sagt verið að grenslast cftir því
livað liæft vaerx i þeim sögusögn-
um, og dró Corri enga dul á, að
mikiU fjársjoðui vaeri ialmn a
eynni. Til sannindamerkis um það
hvarf hann stundum út í buskann,
en kom aftur með hnefafylli af gull
-peningum. Þá haía hermennirnir
gengið harðara á hann að vísa sjer
á fjársjóðinn. Seinast ljet hann
undan og vísaði þeim á staðinn —
en þar var þá ekkert að finna.
Árið eftir (1877) fluttu Bretar
herlið sitt burt af eynni. Það var
fjórum árum áður en Napoleon dó
é St. Helena. En þegar herliðið fór
fekk skoskur liðþjálfi, William
Glass að nafni, leyfi til þess að setj-
ast þar að ásamt konu sinni og
tveimur börnum. Tveir einhlevpir
hermexm, Samuel Burnell og John
Nankivel, kusu einnig að verða þar
eftxr bjá þexm. Skömxnu seixrna