Lesbók Morgunblaðsins - 19.02.1950, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
107
Sniglar eru lan dpl ága
H V E R sagði að snigillinn væri
seinn í ferðura?
Það er ekki nema ein öld síðan
að risasnigillinn í Afríku íók að
leggja heiminn undir sig. Hvar sem
hann fór var hann landplága Hann
hefur valdið miljóna miljóna doll-
ara tjóni. í stríðinu breiddist hann
enn meira út og er nú kominn tii
Kaliforníu og mun sem annars stað
ar valda þar gífurlegu tjóni á ald-
ingörðum, ef ekki tekst að hefta
útbreiðslu hans.
Þessir afríkönsku sniglar (Acha-
tina fulica eru þeir kallaðir), eru
6—9 þumlungar á lengd og álíka
gildir og appelsína. — Kuðungur
þeirra er ákaflega fallegur og marg
iitur, ljósgrænn, purpuralitur, gul-
ur brúnn og hvítur. Þeir geta lifað
nokkur ár og viðkoman er gífur-
leg.
Enginn getur gert sjer í hugar-
lund hver hervirki þessir sniglar
megna að skilja. En þau öfl, sem
þar stjórna, eru ef til vill þannig,
að þau geti gefið skýringu á fyrir-
burðum eins og þessum, það er að
segja ef það á nokkru smni að sann
ast að þeir sje það, sem þeir virðast
vera.
Risasnigill.
Stærð hans má
sjá á samanburði
við brjefið, sem
er 314 þuml. á
breidd.
geta gert, nema hann sjái það. Á
daginn halda þeir kyrru fyrir, en
þegar dimmir fara þeir á kreik og
þá morar alt af þeim og þeir skríða
í stórhópum upp trje, steina og
hús.
Svertingjar í Afríku hafa miklar
mætur á þeim, vegna þess að þeir
eta þá, en kuðungana hafa þeir til
skrauts og nota þá sem bikara og
skeiðar. Víða eru gerðar smáar
plötur úr kuðungunum og þær fest
ar hundruðum eða þúsundum sam-
an upp á þráð. Þessar festar nota
konur til skrauts og margvefja
þeim um háls sjer. Eru þessar fest-
ar oft hið eina skraut ungra kvenna.
Árið 1874 flutti breskur ferða-
maður, W. H. Benson, nokkra af
þessum sniglum til Indlands og
slepti þeim skamt frá Kalkútta. —
Máske hefur hann gert það í því
skyni að Indverjar gæti notað þá
til fæðu, en Indverjar viidu ekki
sjá þá; og þeim fjölgaði því mjög
ört og þeir breiddust út. Árið 1900
voru þeir komnir til Ceylon og
eyðilögðu þar akra í stórum stíl.
Þaðan bárust þeir til Malaya,
Borneo, Sumatra og Java og gerðu
þar óskapa tjón á ungum gúmmí-
plöntum.
Japanar íluttu þá til fonnosa tjj
þess að hafa þá til átu og einnig
notuðu þeir þá til lækninga (snigla
vatn var einu sinni mjög rómað
meðal hjer á landi). Árið 1936 fekk
maður nokkur á Maui-ey, einni af
Hawaieyum, senda átta snigla frá
japönsku ættfólki sínu, og kona frá
Hawai, sem hafði verið á For-
mosa, flutti tvo snigla með sjer
heim til Honolulu. Fjölgaði þeim
þar svo ört að ekki varð við ráðið.
Yfirvöldin skárust þá í leikinn og
ljetu úða stór svæði með eitri. —
Skólabörn voru og fengin til þess
að safna sniglaeggjum og sniglum
og komast að því hvar þeir hefði
tekið sjer bólfestu. Þessu var hald-
ið áfram í tíu ár samfleytt.
Snemma í seinasta stríði fluttu
Japanar þessa snigla út um allar
Kyrrahafseyjar til þess að hafa þá
til matar. Á þessum slóðum hafa
þeir þegar gert fádæma skaða og
nú eru biljónir snigla um Filips-
eyar og Mikronesiu-eyar.
Sniglar þessir eru tvíkynja og
þarf því ekki nema einn einasta
snigil til þess að valda landplágu,
því að hver snigill verpir eggjum.
Vísindamaður nokkur hefur reikn-
að, að út af einum snigli geti' kom-
jð 11 biljónir snigla á fimm árum.
Hver snigill verpir um 300 eggj-
um i einu.
Þeir eru ákaflega gráðugir og
eta sem sagt alt er að kjafti kem-
ur, aðallega þó rotnaða ávexti, ný-
græðing, mjúkan börk og græn-
meti. Þeir þurfa einnig á kalki að
halda og þrífast illa þar sem jörð
er kalklítil. Venjulegast leita þeir
sjer ætis á nóttunni, eða í rigningu.
Þegar þurkar ganga og lítið er um
æti, grafa þeir sig í jörð og liggja
þar tímunum saman. Vita menn
dæmi til þess að þeir geta lifað
þannig' matarlausir í sex mánuði.
Fyrir skömmu var flutt til Kah-
fornju mikið af alls konar hergögn-
um ,sem notuð höfðu verið á Kvrra
þafseyjum. Óteljandi sniglar sátu