Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1951, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
589
Úr Garðakirkjugarði. Á þessum stcypta en umhirðulausa minnisvarða stend-
ur nafnið Böðvar Þórarinsson.
um): kýr 112 (69), kvígur 5 (1).
naut 2 (1), kálfar 3 (2), ær 200
(20), sauðir 116 (9), hross 146
(106). Samkvæmt þessu eru rúm-
lega 3 menn um hverja kú í Garða-
sókn, en 5^2 um hverja kú í Reykja
vík. í Garðasókn eru tæplega tveir
um hverja á, en nær 20 í Reykja-
vík. Og þegar þess er nú gætt, að
þá var altaf fært frá, sjest best
hvað viðurværi hefur verið betra í
Garðasókn vegna þess að þeir
höfðu miklu meiri mjólk en Reyk-
víkingar. Og svo eiga þeir í Garða-
sókn sauði til frálags, en Reykvík-
ingar sama sem sauðlausir.
Lengstum mun hafa verið torf-
kirkja í Görðum. En timburkirkja
er komin þar fyrir 1853. (Það ætti
að vera kirkjan, sem Vellýgni-
Bjarni bjargaði. Hann var að koma
úr róðri í dimmviðri og sá þá ein-
hverja svarta flyksu í loftinu. Hann
náði í hana og var þetta þá Garða-
kirkja. Hafði hún fokið. En Bjarni
flutti hana í land og skilaði henni
á sinn stað). Þessi kirkja var orðin
ófær til messugerðar árið 1878, og
liefur hún því sjálfsagt verið orð-
in nokkuð gömul, liklega bygð
snemma a 19. old. Um þetta leyti
var sjera Þórarinn Böðvarfeson
prestur í Görðum. Vildi hann að
kirkjan væri rifin og ný sóknar-
kirkja reist í Hafnarfirði, þar sem
meginþorri sóknarbarnanna var.
En því fekst ekki framgengt. Og
svo var steinkirkjan bygð í Görð-
um 1879. Þótti hún þá veglegt hús.
Upp úr aldamótunum fór íbúum
Hafnarfjarðar að fjölga mjög ört,
og komu þá upp raddir um að
þangað skyldi kirkjan flutt. Var
sjera Jens Pálsson því meðmæltur,
en það fórst þó fyrir. En árið 1910
afhenti hann sóknarnefnd Garða-
kirkju til umsjónar og fjárhalds.
Eins og fyr getur höfðu Hafn-
firðingar stofnað fríkirkjusöfnuð
1913 og sama árið reistu þeir veg-
lega kirkju handa sjer. Leist þjóð-
kirkjusöfnuðinum þá ekki á bhk-
una, svo að þá um sumarið var
fengið leyfi til þess að Garðakirkja
yrði lögð niður og ný kirkja reist
í Hafnarfirði. Var byrjað að grafa
fyrir grunni hinnar nýu kirkju þá
um haustið og komst hún upp ári
síðar en fríkirkjan.
Þá var talað um að selja Garða-
kirkju en bað forst fyrir og var
hun latin standa, en gripir hennar
fluttir í hina nýu kirkju í Hafnar*
firði. Tveimur árum seinna (1916)
bundust 10 menn samtökum um að
kaupa hina gömlu Garðakirkju og
ætluðu að halda henni við. Flestir
þeirra eru nú dánir og af kirkjunni
er ekki annað eftir en steinvegg-
irnir.
GAMLAK KIRKJUK
í HAFNAKFIKUI
Nú voru risnar upp tvær nýar
kirkjur í Hafnarfirði, eftir að stað-
urinn hafði verið kirkjulaus í hart-
nær tvær aldir. En áður höfðu ver-
ið þar tvær kirkjur.
Á Hvaleyri var kirkja í kaþólsk-
um sið. Jörðin hafði snemma verið
gefin Viðeyarklaustri, en kirkj-
unnar er fyrst getið á dögum Stein-
móðs ábóta Bárðarsonar í Viðey
(1444—1481). Hún á þá Hvaleyrar-
land. í visitatiubók Gísla biskups
Oddssonar á árunum 1632—37 er
lýsing á kirkjunni og segir að
*
Minnismerki yfir kouu uoróau úr
Axartiiðí.