Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1951, Síða 26

606
LESBÓK MORGUNBLADSINS
að færast upp í bekkinn,“ kallar
hann upp úr lestrinum. „Hjerna er
mynd af henni Finnu gömlu.
Fólkið þyrpist í kringum hann.
Það var ekki um að villast. Þarna
var hún ljóslifandi, hún Finna
gamla með arnarnefið, hokin,
hrukkótt og innfallin,' sýndist þess
vegna enn stórskornari en ella.
Það vottaði greinilega fyrir herða-
kistlinum. Svo var þetta ljóta ör,
sem gerði hana svo torkennilega.
Húsbóndinn las:
„Holtahrúkan.
Frægur listamaður rakst á kerl-
ingu ofan úr sveit á götu í Reykja-
vík. Var hún svo sjerkennilega
stórskorin og ófríð, að listamann-
inum hugkvæmdist þegar í stað að
teikna mynd af kerlu. Tók hann
hana tali og mæltist til þess, að
mega teikna hana, en sú gamla tók
til fótanna og flýði sem fætur tog-
uðu. Dró hann þá frummyndina á
nögl sjer.
Gagnrýnendur telja, að Holta-
hrúkan sje ein af allra bestu mynd-
um þessa snjalla listamanns.“
Finna gamla bærir ekki á sjer
undir brekáninu. Hún svaf ekki.
Óljóst fylgdist hún með lestrinum,
en nægilega til þess að vita, að hún
var komin í blöðini
Þetta hafðist þá upp úr Reykja-
víkurferðinni. Hana hafði altaf
grunað, að ekki væri alt með feldu
um þennan mann, sem gekk í veg
fyrir hana á götunni forðum og
talaði eitthvað um mynd.
Því var ekki að neita, að menn-
irnir voru misjafnlega innrættir.
En því hefði hún aldrei trúað, ekki
þótt húsbóndinn hefði sjálfur sagt
henni það, að til væri svo vondur
maður, að hann færi að hafa hana
vesæla og lítilfjörlega að háði og
spotti á prenti. Það var meira en
hægt var að afbera.
Jlún vissi það ósköp vel, að hún
var fávís, lítilmótleg og fákunn-
aiidi. Ln ekkfci't huió; hun laöt tii
llultahrúkan.
þessa manns fyrir sunnan, ekki svo
liún vissi, ekki átti hann að þiggja
hennar verk. Varla var hún neitt
fyrir honum hjerna í Tangabað-
stofunni eða í Tangafjósinu.
Hvernig gat manninum dottið
annað eins í hug, að láta mynd af
henni í blöðin, smána hana og
hæða, svo hún yrði til athlægis um
alt, fyrir hvað hún var aum og
ófríð? Skaparinn hafði þó gert hana
svona. Hingað til hafði hún altaf
haldið, að það væru bara merkir
menn, sem væru látnir í blöðin.
Hún þrjóskast við að rísa upp,
þótt hún viti, að tími sje til kom-
inn að taka kambana, ekki af því
hún hafi í hyggju að svíkjast um
verk sitt, en hún getur bara ómögu-
lega að því gert, hún kvíðir svo
fyrir að líta framan í fólkið í bað-
stofunni, af því hún skammast sín
svo fyrir sína eigin aumu persónu.
Hún kúrir þarna undir brekán-
inu gersamlega skilningsvana gegn
rjettlæti þeirrar þungu refsingar,
sem maðurinn fyrir sunnan hefur
á hana lagt.
Hún vióurkfcrui,r hdna tU*., tu
tekur henni eins og hinn heilagi
píslarvottur, sem líður fyrir ann-
ara yfirsjónir.
Tárin taka að streyma niður
kinnarnar. Hún þurkar þau burt
með brekánshorninu, en þau halda
áfram að renna.
„Finna,“ kallar húsbóndinn í
hugsunarleysi. „Það er komin
mynd af þjer í blöðunum.“
Af gömlum vana gegnir hún kall-
inu, rís seinlega upp og sest fram-
an á rúmstokkinn. Þar situr hún,
grátin, aum og niðurbeygð, eins og
manneskja, sem hlustað hefur á
sinn eigin dauðadóm.
Þögn í baðstofunni.
Finna tekur fyrst til máls.
Orðin koma slitrótt.
„Þá fórst honum öðru vísi við
mig, blessuðum lækninum."
Annað sagði hún ekki.
En nú er það hreppstjórakonan
á Tanganum, sem stendur upp,
gustmikil, hnellin og fönguleg. Það
sópar að henni um leið og hún
þrífur nýa tímaritið, sviptir burt
blaðinu með myndinni af hjúi henn
ar. Það er roði í vöngunum og
röddin titrar lítið eitt.
„Betra væri honum, að mylnu-
steinn væri hengdur um háls hon-
um og honum sökt í sjó, en hann
hneyksli einn af þessum smælingj-
um.“