Lesbók Morgunblaðsins - 18.05.1952, Blaðsíða 2

254
LESBQK MORGUNBLAÐSINS
stranda og þá þurfti að ríða heim
í einum spretti, ti( þess að saikja
hjálp, svo unnt yrði að bjarga sjó-
mönnunum. Og þá mundi batna í
búi heima. Við mundum eftir einu
skipsstraíidi þegar ég var sex til
sjö ára og í sambandi við það,
nógu af kexi, baunum og fleski.
Hér var áreiðanlega stórhátíð í
nánd, í erfiðasta mánuðinum, apríl-
mánuði, en þá var venjulega mjög
þröngt í búi og stundum ekkert
til að lifa á, nema mjólkursopi
kvöld og morgna.
Árangurslaus bið
Þarna var beðið mcð mikilli eft-
irvæntingu í þrjá til fjóra klukku-
tíma eftir því, hvort skipinu
mundi takast að losna af sandrif-
inu. Og það var ýmist horft á skip-
ið ,eða hina fögru siglingu fiski-
flotans austur með landinu, en þó
oftast á skipið. En frönsku sjó-
mennirnir voru þarna vel kunn-
ugir. Þeir þekktu sandrifin og hól-
ana, voru kunnugir flóði og fjöru
og vissu upp á hár, að þeim var
óhætt að treysta því, að þeir
mundu iosna af sandrifi, ef þeir
lentu á því á hálfföllnum sjó. Hitt
voru þeir ekki alveg eins vissir um,
að veður og öldufar mundi haldast
á meðan þeir biðu eftir flæðinu.
Óljóst var okkur krökkunum kunn-
ugt um það, „að skjótt skipast veo-
ur í lofti", og við lærðum af þcim
fullorðnu, að veita því nána at-
hygli, sem talið var að boðaði
veðrabrigði. Þannig * var, meðal
annars, tekið mark á sjávarhljóð-
inu, heima á bæjunum. Ef sjávar-
niðurinn var vestarlega á fjörun-
um, boðaði það landátt (norðan eða
norðaustan att). Væri sjávarniður-
inn hins vegar austarlega á fjör-
unum, þótti það benda til austan-
eða suðaustanáttar. Nú þegar við
biðum þarna óþolinmóð eftir úr-
slitunum um það, hvort franska
skonnortan mundi losna af rifinu,
litum við í sífcllu cftir táknum um
veðurbreytingu og lögðum eyrun
við sjávarhljóðinu. En engin tákn
voru sjáanleg um veðurbreytingu,
og sjávarhljóðið var nú stööugt við
nefið á okkur, livar sem við vorum
stödd á fjörunum, vestarlega og
austarlega, en þær eru marga
kíiómetra á lengd. Við vissum ekki,
að mark var aðeins takandi á sjáv-
arhljóðinu að heiman. Er þolin-
mæðin var alveg að þrotum kom-
in, losnaði duggan af sandrifinu,
dró upp segl og sigldi eins og liin-
ar duggurnar austur með fjörun-
um. Biðin varð árangurslaus. Seint
um kvöldið komum við lieim tóm
og tómhent ,að því sem næst túm-
um búum.
Stunduin fór iila fyrir Frökkum
Þetta, sem nú var sagt, var ekki
eins dæmi. Hitt er alkunna, að
þessi franski fiskifloti gait stund-
um mikið afhroð, þar sem hann var
að veiðum fyrir hafnlausri suður-
strönd landsins og mörg skip
strönduðu þar, er snögglega brast á
oíviðri.
Frá cinu slíku strandi á Þykkva-
bapjarklaustursíjöru, þ,eim liluta
hpnnar austast á íjörunum, er
nefnd var Stúísfjara. vcrður sagt
hér og byggt á minni og saman-
burði við menn, sem eldri voru en
ég og ég heyrði oft tala um strand-
ið.
Það var árið 1374, miðvikudag-
inn 25. marz, að morgni dags í
myrkvaþ.oku, að fólkið á Þykkva-
bæjarklaustri í Álftaveri og nálæg-
um bæjum heyrði köll eða óp úr
suður átt, nálægt hinum svonefndu
Suðurhögum. Þarna bar fátt til tíð-
inda á þessum tíma árs og þetta
var alger nýung, sem kom strax
hreyfingu á fólkið. Það hljóp á
milli bæjanna og sagði hvað öðru
fréttirnar, bar ráð sín saman og
undraðist þetta mjög, þar sem góð-
viðri hafði verið að undanförnu
og varla var líklegt að um strand-
að skip væri að ræða. Sumir urðu
hræddir og minntu á Tyrkjaránið
og allskonar getgátur voru á
sveimi. Á meðan á þessu stóð, söðl-
uöu bændurnir á Þykkvabæjar-
klaustri, Sigurður Nikulásson og
Stefán Einarsson, faðir þeirra
bræðranna Jóns Stcfánssonar
kaupm. og Elíasar Lyngdals, reið-
liesta sína, liöfðu sinn reiðhcstinn
hvor í taumi og héldu af stað í átt-
ina á liljóðin. Þeir voru fijótir til
viðbragðs og virtust alveg ólirædd-
ir. Grunaði þá strax, að hér mundi
vera um rnenn að ræða, sem kom-
ist lieíðu lífs af úr strönduðu skipi
og væru að leita byggða. Reyndist
grunur þeirra réttur.
Gott að liitta kristið fólk
Bændurnir riðu nú venjulega
götuslóða áleiðis til sjávar. Þessa
sömu götuslóða þöfðu þeir, cr á
hjáip hrópuðu, rekist á og gengu
eítir þeim í leit að mannabyggð-
uip. Er bændurnir héidu á hljóð-
ið, urðu þeir varir við fjóra menn,
sem komu gangandi á móti þeim
og fóru mjög hægt. En þegar þcss-
ir 4 mcnn sáu bændurna nálgast,
féllu þeir á kné fyrir þeim, tóku
ofan höfuðfötin, signdu sig og á-
köiluðu Jesú og Maríu mey. Jafn-
framt nefndu þeir föðurland sitt
France (Frakkland). Með þessu
vildu þeir gefa til kynna, að þeir
væru frá siðaðri þjóð, væri kristn-
ir og væntu sér þessvegna hjálpar
í vandræðum sínum. Bændurnir
(mágarnir) Sigurður og Stefán,
sem báðir voru greindir menn,
gáfu einnig til kynna, að þeir væru
menn kristnir. Þótti þá ckipstjór-
apum svo vænt um þetta, að hann
faðmaði þá að sér, og talaði mik-
ið, en þeir skildu ekki eitt einasta
orð af því. Frakkarnir, sem voru
skipstjórinn, matsveinninn, strák-
ur 10—12 ára og tveir hásetar,
kunnu ekki og skildu ekki eitt ein-