Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1953, Qupperneq 1

XXVIII. úrg.
9. tbl.
Jttí>rðitnMaí>2sáns
Surmudagur 8. marz 1958
ar® ' i_ > ®%. > S“Sí®\ jl ®
rjarbuio a tllioavatni
Hvernig fjárkláðinn barst hingað.
Kom gin- og klaufaveiki með honum?
FJÁRBÚ þetta átti konungur og var það kallað „Schæfferiet paa
Vatne". Það var stofnað i góðum tilgangi, til viðreisnar íslenzkum
landbúnaði, en varð hið mesta óhappa fyrirtæki. í Sögu íslendinga
VI er sérstakur kafli um það, en þessum samtíningi er þó ekki
ofaukið. —
Elliðavatn. (Mynd úr ferðabók Gaimards)
MAÐUR er nefndur Friedrich
Wilhelm Hastfer og var barón að
nafnbót. Hann hafði verið liðsfor-
ingi í her Svía, en lét af her-
mennsku 1749 og fór að gefa sig
við sauðfjárrækt. Ritaði hann síð-
an bók um sauðfjárrækt og kyn-
bætur sauðfjár og var það talin
merkasta bók um það efni allt
fram á 19. öld.
Þessi maður kom til Danmerk-
ur veturinn 1756 og bauðst til að
fara til íslands og setja þar u<pp
kynbótabú og koma upp nýum
fjárstofni er gæfi af sér miklu betri
og meiri ull, en áður hafði átt
sér stað. En það setti hann upp,
að konungur greiddi allan kostn-
að, sem af þessu leiddi.
Sauðfjárræktin var þá aðal at-
vinnuvegur íslendinga og ullin
helzta útflutningsvara bænda. Það
gat því gjörbreytt hag þeirra, ef
þeir gæti fengið meiri ull af fé sínu
og þar að auki ull, sem keypt var
miklu hærra verði á heimsmarkað-
inum heldur en íslenzka ullin.
Konungur felzt því á að gera þessa
tilraun og 26. apríl er gefin út kon-
ungleg tilskipun þar um. Er Hast-
fer ráðinn til þess að koma á fót
kynbóta fjárbúi á íslandi og er
ráðningartími hans þrjú ár. í kaup
á hann að hafa 200 rdl- á ári, 100
rdl. fær hann til að launa aðstoðar-
mann og 100 rdl. fær hann í ferða-
kostnað og flutningskostnað. Auk