Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1953, Síða 6

652
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
VÖRUNÖFN
brauðgerðarhús farin að haga fram
-leiðslu sinni eftir því hvernig
veðurútlitið er.
Tóbak selst ver en ella þegar
votviðri ganga. Og sumir kaup-
menn halda því fram að á slíkum
dögum komi miklu fleiri en ella í
búðirnar til þess að skila aftur vör-
um, sem þeir höfðu ke>*pt. Annars
er oft verslað drjúgt rétt áður en
rigning skellur á.
Helztu áhrif veðrabreytinga á
menn eru eins og áður er sagt,
höfuðverkur, órói, þrevta, önug-
lyndi og bráðlvndi. Það er nauð-
synlegt að menn geri sér grein
fyrir því að þetta stafar frá veðr-
áttunni, að hún heíur feikna mikil
áhrif á skaplyndi þeirra, á vinnu-
afköst þeirra og vellíðan. Menn
ætti ekki að kippa sér upp við
þetta, og sitja á sér þegar aðrir eru
leiðinlegir og ósanngjarnir, að
þeim finnst. Menn eiga að muna
eftir því, að þetta eru hrekkir úr
veðrinu. Takið eftir því hvernig
loftvogin stendur. Athugið hvort
snögg veðrabrigði eru í vændum
og hvort öðrum líður illa. Ef þér
komizt að því að svo er, þá er
léttara að komast yfir vanlíðanina.
Vitundin um að vanlíðanin er veðr-
inu að kenna, ætti að hjálpa skyn-
sömum mönnum til að bera hana
með ró og stillingu. Sumum gefst
og vel að fá sér bolla af góðu kaffi.
Það hressir.
Á suma hafa veðrabrigðin ekki
áhrif fyr en þau eru gengin um
garð. En ef þú ert næmur á þau,
og skap þitt „fellur“ alveg eins og
loftvogin, þá geturðu þó alltaf
huggað þig með því, að þetta er
aðeins stundarfyrirbrigði, því að
aftur birtir og aftur skín sól.
Árið 1920 var fyrst útvarpað frétt-
um af þjóðaratkvæðagreiðslu. Það
var þegar Hoover var kosinn forseti
Bandaríkjanna.
UPPHAFLEGA var það venja að menn
létu sér nægja að setja nafn sitt á þær
vörur, sem þeir framleiddu. Það var
ekki fyr en um miðja seinustu öld, eða
fyrir eitthvað 100 árum, að menn fóru
að gefa vörum sérstök nöfn. En nú er
svo komið, að það er talið afar áríðandi
að vörur eigi gott nafn. Salan sé mikið
undir því komin. Nafnið eitt geti ráðið
því hvort framleiðandinn stórgræðir á
vörunni, eða stórtapar á henni. Vara,
sem hefur leiðinlegt eða ómunntamt
nafn, er ekki líkleg til að seljast, og
þá er öllum auglýsingum um hana
kastað á glæ. Þetta hefur sérstaklega
mikla þýðingu í Bandaríkjunum, þar
sem kaupmenn eyða 7000 milljónum
dollara í auglýsingar á ári.
Allir kannast við sápuframleiðend-
urna Lever Brother’s. Einu sinni ætl-
uðu þeir að senda nýa tegund af sápu
á markaðinn og þeim var mikið í mun
að fá á hana gott nafn. Þeir sendu við-
skiftavinum sínum þúsundir nafna og
báðu þá að velja úr fyrir sig. Svörun-
um var svo raðað og þau nöfnin tekin
út úr, sem flest atkvæði fengu. Þau
urðu tíu. Nú voru þessi tíu nöfn aftur
send til viðskiftavinanna og þeir beðn-
ir að velja úr. Það nafnið, sem flest
atkvæði fekk, var „Swan“. En þeiin
líkaði það ekki. Og nú sendu þerr nöfn-
in tíu út aftur meðal miklu fleiri
manna en áður. Árangurinn varð hinn
sami, „Swan“-nafnið sigraði. Það var
svo sett á sápuna, og hún rann út. —
Þetta hafði þá gefið svo góða raun, að
næst þegar þeir sendu nýa sápu á
markaðinn þá höfðu þeir sömu aðferð
til að fá nafn á hana. Og þannig eru
orðin til nöfnin „Breeze“ og „Surf“.
Forstjóri fyrir einni stærstu auglýs-
ingaskrifstofu í New York hefur látið
svo um mælt í sambandi við þetta:
„Það er alkunna að húsmæður taka
ekki tryggð við neina sérstaka sápu-
tegund. Það verður því að koma sápu
þannig fyrir í búðum að hún blasi við
þeim, að þær geti ekki komizt hjá þvi
að sjá hana og nafnið á henni. Til þess
að svo fari er gott að nafnið sé stutt.
Eftir því sem nafnið er styttra, eftir
því er hægt að prenta það með stærri
stöfum og þannig taka menn frekar
eftir því en löngum nöfnum“.
Það er nú almenn skoðun kaupsýslu-
manna í Bandaríkjunum, að vörunöfn
þurfi að hafa þessa kosti:
Nafnið þarf að vera þannig að menn
lesi það um leið og þeir líta á það,
auk þess verður það að vera auðvelt
í framburði og gott að muna. Það verð-
ur að draga að sér athygli og helzt að
benda til þess hvers eðlis varan sé.
Það má ekki bæta neinum óþörfum
orðum við það.
Nöfn á vörum hafa verið með ýmsu
móti. Menn hafa skírt þær í höfuðið
á dýrum, fuglum, trjám, stjörnum,
konungbornu fólki, leikurum, skáldum,
borgum, nafnkunnum stöðum o. s. frv.
Allir kannast við nafnið „Camel“ á
sígarettum, en vita víst ekki hvernig
á því stendur. Rétt fyrir fyrri heims-
styrjöldina hafði „cirkus“ Barnum og
Bailey til sýnis úlfalda, sem kallaður
var Gamli Jói. Hann varð ákaflega
vinsæll hvar sem flokkurinn fór um
Bandaríkin. Því var það að tóbaks-
verksmiðjan hugðist græða á vinsæld-
um úlfaldans með því að láta sígarettu
heita í höfuðið á honum. Það tókst og
„Camel“ sígarettan er enn vinsæl, þótt
Gamli Jói sé dauðúr og gleymdur fyrir
löngu.
Það er ekki alltaf nauðsynlegt að
vörunafn hafi sérstaka merkingu, held-
ur að það liggi vel á tungu og gott sé
að muna það. Þannig er um „Kodak“,
sem nú er kunnugt um allan heýfö.
Það þýðir ekki neitt sérstakt. Það var
búið til í þeim tilgangi að vera munn-
tamt, og því var samhljóðendum og
hljóðstöfum raðað þannig, að engin
vandkvæði væri á framburði, en nafnið
þó hljómsterkt.
★
Iðnaður er enn í æsku hér á landi,
en búast má við að á næstu árum
þurfi íslenzkir iðjuhöldar og iðnrek-
endur á mörgum nýum nöfnum að
halda. Og þá er gott fyrir þá að vita
það, sem hér er sagt, og læra af reynslu
annarra. Það verður enginn „uppslátt-
ur“ fyrir íslenzkar vörur að menn klíni
á þær erlendum heitum, þótt sumir
kunni að halda að það sé „fínt“. Nöfnin
á að taka úr málinu sjálfu og þau eiga
að vera stutt og laggóð. En það er
vandi að velja þau þannig að þau geti
i