Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1954, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
239
búa 13.5 milljónir manna, en þar er
strjálbýlið mest og aðeins tvær
manneskjur að meðaltali á hverj-
um ferkílómetra.
MISJAFNT VIÐURVÆRI
En það er ekki höfðatalan ein,
sem ræður afköstum hvers lands,
og þeim skerf sem þjóðin leggur
fram í heimsbihð. í rauninni má
skifta heimsbúum í tvo flokka:
Þann, sem hefur nægju sína og
þann sem sveltur. Eða atgerfiþióð-
ir og eftirleguþjóðir. Eitt aðal hlut-
verk hinna sameinuðu þjóða er að
bæta lífskjör hinna lágstæðu þjóða,
kenna þeim aðferðir til að nota
land sitt betur og framleiða meira,
útrýma landlægum sjúkdómum og
heilsuspillandi lifnaðarháttum. —
Fyrsta skilyrðið til þess að maður-
inn geti afkastað sæmilegu dags-
verki er að hann hafi fullt líkams-
þrek, en því er ekki að heilsa nema
sumstaðar.
Þessar þjóðir eru bezt aldar í
heiminum: Canada og Bandaríkin
fá 3250 hitaeiningar á dag, Dan-
mörk, Finnland, Noregur og Sví-
þjóð 3100 hitaeiningar, ísland, ír-
land, Ástralía og Sviss ofurlítið
minna, en þó yfir 3000 hitaeining-
ar á mann á dag, og sama er að
segja um Bretland, þrátt fyrir
stranga skömmtun undanfarin ár.
Canada og Bandaríkin nota meira
af niðursoðnum mat en aðrar þjóð-
ir og dregur það nokkuð úr nær-
ingargildinu, svo að skammtur
þessara landa verður ekki stærri
en Norðurlandaþjóðanna. Og
Bandaríkjamenn ganga ekki eins
vel að mat sínum og aðrar þjóðir.
í Hollandi og Argentínu fær fólk
einnig um 3000 hitaeiningar, en í
Belgíu, Vestur-Þýzkalandi, Luxem-
burg og Uruguay 2800, og í Frakk-
landi, Austurríki og ísrael 2600, og
í Ítalíu, Hellas og Tyrklandi 2400.
Hitaeiningatalan fer lækkandi
eftir því sem atvinnuleysingjar
þjóðarinnar eru fleiri, eins og sjá
má af síðustu löndunum þremur.
En þó er langt stökk frá þeim til
landanna austur í Asíu, svo sem
Burma og Indlands, þar sem fólk
fær ekki nema 17—18 hundruð hita-
einingar — og hafði þó miklu
minna áður.
LÆKNAR OC, HFILSUFAR
Það er fróðlegt að s’á hve bjóð-
irnar eru misiafnlega langt á veg
komnar í heilbrigðismálunum.
Etíópar eru alls ekki menningar-
snauð þjóð, en eru þó ekki betur
staddir hvað lækna snertir en svo,
að þar er aðeins einn læknir fyrir
hverja 155 þúsund íbúa. Það svarar
til þess að ekki væri nema einn
læknir á öllu íslandi. En nú hefur
Haili Selassie fengið Svía til að
koma skipun á heilbrigðismálin og
það er verið að kenna f jölda af ung-
um Etíópum læknisfræði og verða
þeir að ljúka eins fullkomnu prófi
og Evrópumenn til að fá að stunda
lækningar. í Brezka Kamerun
koma 66 þúsund íbúar á hvern
lækni. í frönsku Vestur-Afríku
28.000 og Haiti 11 þúsund. í Banda-
ríkjunum er einn læknir fyrir
hverja 750 íbúa, en þó stendur eitt
Evrópuland framar, með lækni á
hverja 700 íþúa. Það er Sviss, sem
er mesta læknaland heimsins. Á
íslandi er læknir fyrir hverja 900
íbúa, enda er landið strjálbýlt. í
Danmörku og Noregi einn læknir á
hvert þúsund íbúa, en hinsvegar
aðeins einn fyrir hver 1200 í Sví-
þjóð og einn á 2000 í Finnlandi. í
Englandi og Frakklandi einn lækn-
ir fyrir hver 1100 og álíka í Japan.
PAPPÍRSNOTKUN
Það er vitanlega ekki óbrigðull
mælikvarði á menningu þjóðar hve
mikið hún notar af blaðapappír, en
talsvert má þó ráða af því. Síðasta
árið fyrir stríð eyddu Bretar mestu
af blaðapappír, eða 26 kílóum á
mann, en næst komu Bandaríkin
með 25 og Ástralía með 24, en
Canada með 15, Danmörk 14, Sví-
þjóð 13 og Noregur með 7.5 kíló.
Þetta hefur breyzt. Nú eyða Banda-
ríkin 35 kílóum af pappír á mann
árlega, enda er pappírseyðslan þar
gegndarlaus, eins og sjá má af
sunnudagsblöðunum, sem oft eru á
2. hundrað blaðsíður, þó að meiri-
hlutinn af því lesmáli sé ekki les-
inn nema af fáum. Aðrar þjóðir
hafa orðið að skammta pappír eft-
ir stríð, en Bandaríkjamenn hafa
bruðlað með hann engum til gagns,
því að vel gætu sunnudagsblöðin
selt hinar einstöku „sections“ sín-
ar sérstaklega, og þá fengi hver
það sem hann vill, en ekki meira.
Bretar hafa orðið að skammta
blaðapappírinn og evða nú ekki
nema 12 kílóum á mann, en Canada
23, Ástralía 22, Svíþjóð 19 og New
Zeeland 17. Danmörk er nr. 7 í röð-
inni með 11, Noregur 8,3, ísland 5.8
og Finnland 7.2.
ÚTVARPIÐ
Samkvæmt skýrslum UNO um
útvarpsnotkun hefur Svíþjóð 2.2.
milljón útvarpsnotendur, Danmörk
1,3. millj. Noregur 824 þúsund,
Finnland 787 þús. og ísland 35
þús. Bandaríkin eru mesta út-
varpsþjóðin, með 105 milljón tæki,
Bretland hefur 12,8 og Japan 9,3
milljónir. Hinsvegar eru ekki nema
7.3 milljón skráðir útvarpsnotend-
ur í Frakklandi.
Polytistar.
Stórkaupmaðurinn kom heim frá
vinnu sinni og kallaði i vinnukonuna:
— María, kærastinn yðar bíður
þarna fyrir utan.
— Hvernig dettur húsbóndanum í
hug að segja að það sé kærastinn
minn?
— Hann er með eitt hálsknýtið
mitt.