Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1954, Síða 14

786
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
)
Úr gamalli ferðabók:
X
Strokkur skilaói matnum soðnum
F'YRIR 95 árum ferðaðist enskur
maður, Charles Forbes að nafni,
hér um land. Hann var foringi í sjó-
liði Breta. Er og ekki laust við að
manni finnist hálfgerður „skipara-
sögu“ blær á sumum frásögnum hans
af ferðalaginu, en ferðasaga hans
kom út í Englandi árið eftir.
Hann ferðaðist vestur á Snæfells-
nes og ætlaði að ganga á jökulinn,
en varð frá að hverfa vegna dimm-
viðris. Síðan fór hann suður í Borg-
arfjörð og losaði sig þar við mest
af farangri sínum, því að hann hafði
komizt að raun um að bezt væri að
ferðast þannig á íslandi að hafa enga
trússhesta, því að þeir væri aðeins
til að tefja fyrir. Menn þyrftu ekki
heldur á þeim að halda, því að alls
staðar væri hægt að gista í kirkjum,
flatbrauð og mjólk væri hægt að fá
á sveitabæunum, og ef manni þætti
það ekki nóg, þá væri hægt að skjóta
fugla sér til matar. Eftir frásögn
hans virðist hann og alltaf hafa ver-
ið með byssuna á lofti og skotið allt,
sem hann komst í færi við, lóur og
spóa, álftir, rjúpur og seli.
Úr Borgarfirði fór hann svo
Kaldadal til Þingvalla og þaðan laus-
ríðandi að Geysi. Er svo bezt að láta
hann segja sjálfan frá dvöl sinni þar.
Gefur sú frásögn og nokkrar upplýs-
ingar um hvernig hverirnir þar hafi
hagað sér um þær mundir.
---- ★ -----
Við komum að mjög snotrum bæ,
sem stendur skammt fyrir sunnan
Geysi. Þar sem mjög var liðið á dag,
bað ég um að fá léð annað tjaldið,
sem Gaimard skildi þar eftir til af-
nota fyrir bóndann og ferðamenn.
Hestunum slepptum við í túnið og
svo gekk ég varlega yfir hverahrúð-
urssvæðið milli bæarins og Geysis.
Eg sneiddi fram hjá gati, sem blátt
vatn bullaði upp úr og rann í allar
áttir og sameinaðist öðrum lækjum.
Svo kom ég að annari gátt, sem var
eins og reykháfur; þar niðri bullaði
vatn og sauð, en komst aldrei yfir
barmana. Allt umhverfis voru
reykjarstrókar, úr hverri glufu og
gati stóðu þeir og sums staðar spýtt-
ist vatn upp. Annars staðar voru hol-
ur þar sem bláleitur leir sauð og
kraumaði og umhverfis þá óð mað-
ur heitan leirinn I ökla. Eg fór fram
hjá Strokk, sem þeysti úr sér spýu
mikilli, gekk yfir grasflöt, sem þar
er þótt undarlegt megi virðast, og
kom svo upp á hólinn þar sem Geys-
ir er. Skálin var þá barmafull af
vatni, sem sauð og bullaði og gaf
með því til kynna að skammt mundi
að bíða goss, enda voru drunur mikl-
ar þar í iðrum jarðar.
Fyrsta verkið var nú að reisa
tjaldið á grasflötinni, svo sem 40
metra frá Geysi, grafa djúpan skurð
í kring um það og bera inn birgðir
af heyi, og vera þannig við öllu bú-
inn. Eg skal viðurkenna að mér fannst
það að freista forsjónarinnar að
tjalda svona nærri Geysi, því að ef
norðanvindur kæmi samtímis gosi,
þá mundum við fá yfir okkur dembu
af brennandi gufu, að ekki sé meira
sagt. En þarna voru þó verksum-
merki að þar hafði verið tjaldað áð-
ur og bóndinn fullvissaði okkur um
að Geysir hefði ekki gert neinum
manni mein um margar aldir.
Eg fór því inn í tjaldið og tók til
snæðings — mjólk, rjúpur og rúg-
brauð — bjó um mig og kveikti í
sfinustu pípunni þann daginn og var
að hugsa um hvernig hægt væri að
heimfæra kenningu Michelet’s um ó-
forgengilega æsku konunnar upp á
hina úttauguðu og beinaberu hús-
freyu á bænum. í sama bili skalf
jörðin og ég heyrði skruðninga og
drunur undir mér. Eg rauk út úr
tjaldinu og sá ekkert fyrir gufu, en
heyrði vatn bulla út af börmum
Geysis. Eg flýtti mér að komast vind-
megin við gufuna og í sama bili kom
gosið, um 60 feta há súla, er mynd-
aði eins og krans efst er hún komst
ekki hærra, en vatn og gufa spýtt-
ist í allar áttir. Svo hneig súlan
niður í skálina, og það fannst mér
bending frá Geysi um að ég skyldi
líka ganga til hvíldar.
Snemma næsta morgun blekkti
Geysir okkur einu sinni eða tvisvar
með því að rymja mikið, en var sjá-
anlega ekki tilbúinn að gjósa.
En um fjögur leytið um nóttina
fagnaði Strokkur nýum degi með
heljarmiklu gosi, sem stóð í 37 mín-
útur. Það var ekki reglulegt, heldur
þeyttist vatnið í ýmsar áttir. Þetta
er miklu tilkomumeiri goshver að
mínu áliti heldur en Geysir. Hann
lætur ekki eins mikið yfir sér, því
að hann hefir enga gosskál, heldur
er þarna í sléttum mó, og væri það
mjög auðvelt fyrir nærsýnan mann
að ana beint ofan í hann. Geysir gýs
sjaldan oftar en einu sinni á sólar-
hring, eða jafnvel á 36 klukkustund-
um, en Strokkur er alltaf til ef menn
kasta moldarhnausum í hann.