Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1954, Blaðsíða 27

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
799
drep nema fyrir eina kú, og væri
sér því gagnlaust að fá þessa, ef hann
gæti ekki losnað við hina. Var því
ekki um annað að gera fyrir okkur,
en taka Skjöldu hans og leggja á stað
með hana upp á von og óvon um að við
mundum koma henni yfir fjallið.
Það dimmdi brátt eftir að við lögð-
um á stað og sóttist okkur leiðin
seint, því að kýrin var spikfeit og
þung á sér. Við illan leik komum við
henni upp í skarðið og virtist mér
hún þá vera að gefast upp. Héldum
við svo áfram með hvíldum þangað
til við vorum komnir á hábrúnina að
sunnanverðu. Þá lagðist -kussa og
voru engin ráð til þess að koma henni
á fætur aftur. Við stóðum þarna góða
stund yfir henni, en hún vildi elcki
gera neina tilraun að rísá á fætur.
Klukkan var orðin sjö og jólahelg-
in gengin í garð. En ekki var jóla'egt
hjá okkur þarna uppi í skarðinu.
Brunafrost var og hríðarhraglandi og
myrkrið svo kolsvart að ekki sá
lengd sína. Þótti mér ekki fýsilegt að
hanga þarna yfir kúnni alla jólanótt-
ina, svo ég bað manninn, sem með
mér var að flýta sér niður í Brúna-
vík og sækja byssu mína, því að bezt
mundi að slá kussu af hér og vera
ekki að tvínóna við það. Væri betra
að stytta henni aldur nú þegar, he!d-
ur en láta hana drepast úr kulda um
nóttina.
Hann fór og ég var þarna einn
eftir og fannst tíminn vera lengi að
líða. Að lokum kom hann þó með
bvssuna og ég skaut kussu. Tókum
við svo af henni höfuðið, en drógum
skrokkinn fram á brúnina og sleppt-
um honum þar. Hann flaug niður
harðfennið eins og bezti sleði og
hvarf okkur eitthvað út í myrkrið.
Við stauluðumst svo niður brekk-
urnar og heim í Brúnavík til þess
að fá okkur kaffi að hressa okkur á.
Konu minni þótti við ekki sérlega
jólalegir og fannst ekki vanþörf á
því að við skiftum um föt. En ég
T
Metnaður Þorkels Eyólfssonar
— — ÞAÐ sama sumar setur
Þorkell fram skip sitt og býr til
Noregs. Gellir sonur hans, var
þá 12 vetra gamsll. Hann fór
utan með föður sínum. Þorkell
lýsir því, að hann ætlar að sækja
sér kirkjuvið.
Þá sat Ó'afur konungur í
Þrándheimi. Þorkell sótti þegar
á fund konungs og með honum
Gellir sonur hans. Þeir fengu þar
góðar viðtökur. Svo var Þorkell
mikils metinn af konungi þann
vetur, að jjar er alsagt, að kon-
ungur gaf honum eigi minna fé
en tíu tigu marka brends silf-
urs. Konungur gaf Gelli á jólum
skikkiu, og var það hin mesta
gersemi og áeætur gripur.
Þann vetur lét Ólafur konung-
ur g?ra kirkju í bænum af viði,
vnr þnð stofnað allmikið musteri
og vsndað aPt, til.
Um vorið var viður sá til skips
fluttur, er konungur gaf Þorkat’i;
var sá viður bæði mikill og góð-
ur, því að Þorkell gekk nær.
Það var einn morgun snemma,
að konungur gekk út við fáa
menn. Hann sá mann uppi á
kirkju þeirri, er í smíð var þar
í bænum. Hann undraðist þetta
mjög, því að morgni var minna
fram kornið en smiðir voru vanir
upp að standa. Konungur kenndi
manninn. Var þar Þorkell Ev-
ólfsson, og lagði mál við öll hin
stærstu tré. bæði bita og staf-
lægjur og uppistöðutré. Konung-
ur sneri þegar þangað til og
mælti:
„Hvað er nú, Þorkell, ætlar þú
héi eitir að semja kirkjuvið
þann, er þú flytur til íslands?“
Þorkell svarar: „Satt er það,
herra“.
Þá mælti Ólafur konungur:
„Högg þú af tvær alnir hverju
stórtré, og mun sú kirkja þó ger
mest á íslandi“.
Þorkell svarar: „Tak siálfur
við þinn, ef þú þykist ofgefið
hafa, eða þér leiki afturmund að,
en eg mun ekki alnarkefli af
honum höggva; mun eg bæði til
hafa aðferð og eljan að afla mér
annan við“.
Þá sepir konungur ov allslil’i-
lega: „Bæði er, Þorkfll, að bú
e-'t mikils verður. enda perist þú
nú allstór, því vist er það ofsi
einum bóndasyni að keppast við
oss; en eigi er það satt, að eg
fyrirmuni þér viðarins, ef þér
verður auðið að gera þar kirkju
af, því að hún verður eigi svo
mikil, að þar muni of þitt allt
inni liggja“.
(Laxdælasaga)
sagði henni að ekki væri til setu boð-
ið, því að nú væri eftir að leita að
kýrskrokknum og koma honum
heim; mundi betra að gera það áður
en hann fennti í kaf.
Ftkk ég nú bræður mína * lið við
mig og lögðum við á stað út í myrkr-
ið með stóran sleða. Hugðumst við
mundu finna kúna undir brekkunni
þar sem henni hafði verið rennt nið-
ur. Hún var ekki þar. En slóð eftir
hana fundum við þótt dimmt væri.
Hafði kastið verið svo mikið á henni
að hún hafði henzt langt út i mýri,
og þar höfðum við upp á henni að
lokum. Var hún nú dregin heim og
gerð til og gengið frá öllu. Var þá
langt liðið á kvöld er við gátum far-
ið að þvo okkur og fara í jólafötin
og taka þátt í helgihaldi jólahátíð-
arinnar.
Þetta er hið einkennilegasta jóla-
kvöld, sem ég hefi lifað, og býst ég
við að það sé eins dæmi, að kú hafi
verið slátrað í hörkugaddi og fjúki
uppi á reginfjalli á sjálft aðfanga-
dagskvöld. Það var auðvitað gert út
úr neyð og er ekki nema eitt dæmi
um það, að íslenzkir bændur hafa
löngum orðið að gera fleira en þeim
gott þótti, og réðu ekki sjálfir stund
og stað. Ferðalag þetta var og sann-
arlega ekki með neinum hátíðarbrag,
en þó held ég að okkur Skjöldu hafi
báðum liðið vel, þegar því var lokið.
(Á. Ó.)