Lesbók Morgunblaðsins - 21.10.1956, Blaðsíða 10
606
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Súez með herlið sitt. Tveimur ár-
um seinna, 26. júlí 1956, tilkynnti
Nasser að Egyptar legðu eignar-
hald á skurðinn og ætluðu sér að
þjóðnýta hann.
ÝMISLEGT UM SKURÐINN
Súez-skurðurinn er mesti skipa-
skurður heimsins. Hann er helm-
ingi lengri en Panama-skurðurinn,
og um hann fara þrisvar sinnum
meiri siglingar en um Panama-
skurðinn. Þetta er langfjölfarnasta
skipaleið í heimi. Árið sem leið
sigldu um skurðinn skip 48 þjóða,
eða samtals 14.666 skip. Það er
sama sem að 45 skip hafi farið-
þar um á hverjum einasta degi.
Aðallega voru þetta olíuskip, eða
um % allra skipa.
Súez-félagið er skráð í Kairó sem
egypzkt fyrirtæki, en það hefir þó
í raunninni alltaf verið franskt
fyrirtæki. Skurðurinn var aðallega
gerður af Frökkum og fyrir franskt
fé. Frakkar eiga mikinn hluta
hlutabréfanna og þeir voru helzti
aðilinn að Miklagarðssamþykkt-
inni 1888, þar sem samið var um
hvernig skurðinum skyldi stjóm-
að. Fram að þessu hafa 188 hafn-
sögumenn frá ýmsum þjóðum
starfað við skurðinn, og um 600
yfirmenn og verkfræðingar sem
aðallega voru franskir. Höfuð-
stöðvar Súez-félagsins eru í Rue
d’Astorg í París og af 22 fram-
kvæmdastjórum þess eru 16
franskir. Það var því von að Frökk-
um brygði í brún þegar Egyptar
köstuðu eign sinni á skurðinn.
En Súez-skurðurinn er líka að
nokkru leyti líftaug brezka sam-
veldisins. Hann tengir saman
heimalandið, Indland, Ástralíu,
Nýa-Sjáland, Singapore, Hong-
kong og nýlendur Breta í Austur
Afriku. Þetta sézt á því, að brezk
skip eru rúmlega fjórði hluti
þeirra skipa, sem um skurðinn
hafa farið. Hér á Bretinn því mik-
illa hagsmuna að gæta. Menn segja
Suez-skurðurinn
var mesta mann-
virki seinustu
aldar, og enn er
hann mestur allra
skipaskurða.
að Bretar geti látið skip sín sigla
suður fyrir Góðrarvonarhöfða. En
sú siglingaleið er 5000 sjómílum
lengri milli London og Bombay,
heldur en leiðin um Súez-skurð,
og auk þess mörgum sinnum
hættulegri.
Skurðurinn hefir einnig mikla
þýðingu fyrir siglingar Banda-
ríkjamanna. Með því að fara um
hann, styttist sjóleiðin frá Boston
til Bombay um 6600 sjómílur.
Skip, sem fer um skurðinn verður
að vísu að greiða 7.600 dollara
siglingatoll, en sparar 18 daga
siglingu, sem kostar 46.000 dollara.
Fyrsta árið sem skurðurinn var
opinn, fóru um hann 486 skip. En
árið 1955 fóru um hann 14.666
skip, með samtals 115 milljóna
lesta farm.
ELDRI SKURÐIR
Súez-skurðurinn er ekki fyrsti
skipaskurðurinn á þessum slóðum.
Menn vita að Egyptar höfðu gert