Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1957, Page 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
295
Seinustu frumbyggjar Tasmaníu
— Truganini og karlmaður.
ótrúlegt hvað eplatrén geta borið
mikinn ávöxt, og eru dæmi þess
að ein smálest hafi fengizt af einu
tré. Þarna á eynni á heima gamall
maður, sem heitir John McLean.
Hann var lengi sjómaður, en sett-
ist svo í helgan stein og hefir síð-
an verið að safna drögum að sögu
Tasmaníu. Þar á meðai er langur
kafli, sem hann hefir skrifað eftir
sögnum seinustu Svertingjakon-
unnar, sem til var á þessum slóð-
um. Hún hét Truganini og andað-
ist árið 1876. Svertingjarnir á Tas-
maníu voru mjög svipaðir frum-
byggjum Ástralíu, og þegar fyrstu
hvítu mennirnir komu þangað,
lifðu þeir álíka frumstæðu lífi og
elztu steinaldarmenn. Allt þeirra
líf var barátta fyrir því að hafa nóg
að eta og var þó víst stundum
þröngt í búi hjá þeim. En undir
eins og þeir kynntust hvítum
mönnum, tók þeim mjög að hraka.
Hvítu mennirnir báru þeim og
sjúkdóma svo að þeir hrundu nið-
ur þar til svo var komið, að þeir
voru aldauða 1876. Hvíta menn-
ingin hafði útrýmt þeim á 70 árum.
Miklir skógar eru víða á Tas-
maníu og eru þeir svo þéttir sums
staðar, að ekki er hægt fyrir fót-
gangandi maxm að komast leiðar
sinnar milli stofnanna. Á seinni ár-
um er farið að ryðja þessa skóga
og jafnframt hafa þá risið upp
pappírsverksmiðjur í landinu.
VÍÐA ganga snarbrattir hamrar í
sjó fram og í þeim björgum halda
til alls konar sjófuglar. Yfirleitt
er mikið fuglalíf þarna víða, en
hvergi þó líklega eins og á norð-
austurströndinni hjá St. Helens
sem er við Georgsflóa. Þetta er
fiskiþorp og má vera að fuglar
hænist þar að sérstaklega vegna
þess. Þar eru svartir svanir hundr-
uðum saman, þúsundir máva, peli-
kanar, trönur, hegrar, skarfar, and-
ir, lóur og ótal annarra fugla.
í ám og vötnum er mikil sil-
ungsveiði, en silungur þekktist
ekki þarna áður. Fyrir allmörgum
árum var stofnað silungaklak upp
með Dervant-ánni og stofninn
fluttur að. Þarna hefir verið klakið
út óhemju af tveimur tegundum
silungs, dökksilungi og regnboga-
silungi. Hafa seiðin síðan verið
flutt í ár, læki og vötn víðsvegar
um eyna, og einnig til Ástralíu og
Nýa Sjálands, já, jafnvel til Jap-
ans. Þetta er fyrsta klakstöðin, sem
stofnuð var á suðurhveli jarðar.
Nú streyma veiðimenn á hverju
ári til Tasmaníu til þess að stunda
þar silungsveiði. Inni á miðri eynni
er stórt vatn, sem heitir Miklavatn
(Great Lake). Úr því kemur áin
Shannon og á nokkrum kafla rétt
neðan við vatnið, er áin talin mesta
silungsá í heimi. í nóvembermán-
uði er þar mikið um flugu og þá
safnast silungurinn þar saman. Þá
streyma þangað stangaveiðimenn
frá Ástralíu og jafnvel frá Bret-
landi. Sýnir það að veiðiár geta
haft ákaflega mikla þýðingu um
að draga ferðamannastraum að
sér.
Með ströndum fram er gnægð af
fiski og þar veiða menn einkum
mikið af humrum til útflutnings.
Eru þeir frystir og síðan sendir á
markað í Bandaríkjunum, þótt
löng sé leiðin þangað.
NOKKUÐ #r uxa mákna í jörð í
Tasmaníu. Þar eru tinnámur og
aluminiumnámur. En merkastar
eru þó koparnámurnar hjá Queens-
town á vestanverðri eynni.
Queenstown er ólík öllum öðrum
stöðum í landinu. Þorpið stendur
í djúpum dal, umgirt berum og
blásnum fjöllum, þar sem ekki sést
stingandi strá. Þarna í fjöllunum
eru koparnámurnar. Þar er borað
og sprengt látlaust og málmgrýtinu
hlaðið á stóra bíla. Þeir aka því
fram á bakka þar sem því er steypt
niður í 750 feta háa rennu. Úr
hrúgunni niðri fer það svo með
rafmagnsvögnum þangað sem það
er mulið og brætt. Þarna eru brotn-
ar um 1.600.000 smálestir af málm-
grýti á ári og úr því fást um
8.500 lestir af hreinsuðum kopar.
í Queenstown eiga 4500 menn
heima og vinnur þriðji hver mað-
ur við námagröftinn. Það má því
segja að þorpið lifi einvörðungu
á kopar. Frá þorpinu liggur jám-
braut og akvegur yfir ótal torfær-
ur til Strahan, en það er útskip-
unarhöfn. Hún er mjög afskekkt.
Fram undan er hafið, en beint af
augum þar eru um 18.000 km. til
næsta lands, en það er Patagonía
í Suður Ameríku.
(Úr grein í Geographic Magazine).
c_-^deæ®<5^-?
MAÐUR fell fyrir borð á skipinu
,Southern Cross“ í ofviðri undan
Ástralíuströnd. Skipið nam staðar og
björgunarbátur var settur á flot til
að bjarga manninum, en bátverjar sáu
ekkert til hans fyrir sjóganginum. Al-
batros var þarna á flugi. Hann sá eitt-
hvert rekald á sjónum og settist á það.
Þetta var þá hinn drukknandi maður
og náði hann dauðahaldi á löppum
fuglsins. Nú er albatros stór fugl og
hefir meira vænghaf en nokkur fugl
annar. Hann barðist um og reyndi að
komast á ílug, en maðurinn helt fast
og sleppti ekki takinu. Með þessu móti
helt fuglinn honum ofansjávar þang-
að til björgunarbátinn bar þar að.