Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1957, Qupperneq 14

298
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Iðnvæðing
BANDARÍKJAMENN eru komnir
lengst í því að nota allskonar vélar
við landbúnaðinn. Eru nú í vestur-
hluta landsins fjölda margir bú-
garðar sem reknir eru þannig, að
fyrirkomulagið minnir meira á iðn-
fyrirtæki en búskap. Þar vinna
sérfræðingar, hver á sínu sviði.
Þar eru nautgripabú, þar sem
tveir menn komast yfir að gæta
1000 nautgripa. Þar eru kúabú,
þar sem tveir menn hirða að öllu
leyti 100 kýr. Þar eru hænsabú, þar
sem einn maður hirðir um 10.000
hæns.
Iðnvæðingin hefir sérstaklega
náð sér niðri í hænsnabúum. Þar
flytja sjálfvirk færibönd allt fóð-
ur til fuglanna og vatnsleiðslan
sér fyrir því að alltaf sé vatn hjá
þeim. Þegar hænurnar verpa velta
eggin niður í vírnet, og þaðan fara
þau í vél, sem aðgreinir þau eftir
stærðum og lit. Sá sem hirðir
hænsnin hefir ekki annað að gera
en ganga þar um og líta eftir að
þau sé öll við góða heilsu.
Iðnvæðingin hófst með því er
bændur fóru að fá sér vélar til að
vinna þau störf, er áður höfðu ver-
ið unnin af mönnum, hestum og
nautum. Þessi iðnvæðing hefir nú
farið sívaxandi seinustu 25 árin og
eigi aðeins orðið til mikils léttis
við búskapinn, heldur einnið auk-
ið afköstin stórkostlega. Nú vinna
37% færri menn við landbúnað
heldur en fyrir 25 árum, en fram-
leiðslan er 57% meiri en hún var
þá. Þetta eru tölur sem tala.
í kjölfar þessarar iðnvæðingar
hefir fylgt sú breyting, að jarð-
irnar fara stækkandi. Jörðum, sem
eru 1000 ekrur og þaðan af meira,
fer nú sífjölgandi. Þær þurfa að
vera svo stórar til þess að geta
borið kostnað við vélakost. En
landbúnaðar
bændur, sem búa á minni jörðum,
hafa tekið sig saman, keypt dýrar
vélar í félagi og nota þær í fé-
lagi, hafa samvinnu um innkaup
og sölu afurða sinna.
Á stærstu búunum er stundum
ráðsmaður eða framkvæmdastjóri
og hann hefir á að skipa faglærð-
um mönnum, vélfræðingum, efna-
fræðingum og jarðvegsfræðingum.
Og það eru þessi bú, sem kenna
bændum að iðnvæðast. Þangað
streymir fjöldi manna til þess að
kynna sér rekstur þeirra, eigi að-
eins amerískir bændur, heldur
bændur úr öllum álfum heims.
Þangað hafa meira að segja komið
sendimenn frá rússnesku stjórninni
til þess að læra.
Því hefir verið haldið fram, að
þær þjóðir, sem skemmst eru á
veg komnar, muni búa við sult og
seiru þangað til þeim takist að
iðnvæða landbúnaðinn hjá sér. —
Japan er mikið iðnaðarland, en það
hefir ekki komið á iðnvæðingu í
landbúnaði sínum. Gott dæmi um
það er, að þar er eytt 900 dags-
verkum í að rækta eina ekru af
hrísgrjónum, en til þess að rækta
jafn vel eina ekru af hrísgrjónum
í Kaliforníu, þarf ekki nema 7%
dagsverk, vegna þess að þar er
notuð nýasta véltækni. Vélar eru
notaðar til þess að plægja, sá, eyða
illgresi o. s. frv. Stærstu búin
hafa sínar eigin flugvélar til þess
að dreifa útsæði yfir akrana og
síðan skordýraeitri. Koptar eru
mikið notaðir til þessa og einnig
við uppskeru aldina. Þeir, sem
ekki eiga flugvélar, leigja þær.
Rafmagn er notað í æ stærri
stíl. Ein kílówatt-stund af rafmagni
getur afkastað jafn miklu og einn
maður á 8 klukkustundum. Raf-
magn »r aotað til þess að sjá um
t
hænsabúin og klekja út eggjunum.
Rafmagn er notað til þess að hrista
hnetur af trjám og síðan er hnet-
unum safnað saman með rafmagns-
sogdælu. Og því er spáð, að innan
20 ára verði komnar sjálfvirkar og
sjálfstýrðar rafmagnsvélar (rob-
ots), sem vinna flest störf miklu
hraðar og betur heldur en menn
geta gert.
En það er eigi aðeins iðnvæð-
ingin sem fleygir landbúnaðinum
fram. Bændur hafa einnig tekið
efnafræðina í þjónustu sína. Með
aðstoð hennar geta þeir valið heil-
brigt útsæði og varizt skordýrum
og illgresi. Og með aðstoð hennar
verða þeir ekki jafn háðir veðráttu
og árstíðum, eins og verið hefir.
Efnafræðingar hafa fundið, að með
sérstökum efnum er hægt að hafa
áhrif á vöxt jarðargróða og dýra.
Sérstök efni geta bætt jurtum upp
sólarleysi, svo að ekki er útilokað
að hægt sé t. d. að rækta ananas
norður í Svíþjóð.
Frægur andlitsmynda málari hringdi
í lögfræðing sinn af því að hann var
í mestu vandræðum.
— Hvað á eg að gera? spurði hann.
Frú de Smythe bað mig að mála mynd
af sér og lofaði að borga mér 5000
st.erlingspund fyrir, en nú þegar mynd-
in er fullgerð, vill hún ekki taka við
henni.
— Hvernig stendur á því?
— Hún segir að myndin geti ekki
verið lík sér, vegna þess að uppáhalds
hundurinn sinn þekki sig ekki á henni.
— I>að er auðvelt að ráða fram úr
þessu. Berðu dálítið af reyktu svins-
floti á myndina, biddu svo konuna að
koma til þín og líta á hana, því að
þú hafir gert nokkrar breytingar á
myndinni, og bezt sé að hún hafi hund-
inn með sér.
Daginn eftir hringdi málarinn aftur
og sagði:
— Þetta gekk ljómandi vel. Hundur-
inn hljóp þegar að myndinni og byrj-
aði að sleikja hana og þá sagði konan:
Ja, nú veit eg að myndin er lík mér,
sko hvað hundurinn er hrifinn af henni.