Lesbók Morgunblaðsins - 12.04.1959, Blaðsíða 6

190
LESBÓK MORG (JNBLAÐSINS
Furðuskepnur og vísindi
VtSINDIN eru treg til þess aö leggja trúnaö á sögur um aö
sést hafi óþekktar skepnur og þykir þaö vissara. Hitt má þó
telja fullvist, aö í ýmsum afkimum jaröar muni enn finnast lif-
andi verur, sem visindunum eru meö öllu ókunnar. Sumum
þykir þaö þvi bera vott um þröngsýni, er visindamenn fást ekki
til þess aö rannsaka hver fótur sé fyrir sögnum sem koma upp
um að sést hafi einhverjar furöuskepnur. Og á þá sveif leggst
Maurice Burton, sem hefir skrifaö eftirfarandi grein í „The
Daily Telegraph“ í Lundúnum.
SAGNIRNAR um snjómanninn
í Himalaja og skrímslið í Loch
Ness hafa vakið deilur. En meðal
hverra? Ekki á meðal vísinda-
mannanna. Frá þeirra sjónarmiði
er hér ekki um neitt vafamál að
Pétur G. Guðmundsson bókbind-
ari og bæarfulltrúi bjó þar árin
1918—1920, og var þar þá 9—10
manns í heimili.
Guðbjörn Hansson næturvörð-
ur bjó þar 1921—1926. Síðan bjó
þar ekkja, Ingveldur Guðmunds-
dóttir, og hjá henni leigði
Sigurður Grímsson lögfræðing-
ur árið 1931.
Ármann Kr. Einarsson rithöf-
undur leigði þarna árin 1934 og
1935.
Sá sem seinastur bjó í húsinu var
Valdimar Jónsson verkamaður.
Hann fluttist þangað 1932 og var
þar þangað til húsið fór í eyði.
Hér lýkur þá að segja frá litla
húsinu og þeim, sem þar hafa átt
heima.
(Heimildir: Kirkjubækur Reykja-
víkur. Skýrsla um húsið í Bæar-
skjalasafni. Jón Helgason biskup:
Þegar Reykjavík var 14 vetra,
Reykjavíkurmyndir, Þeir, sem settu
svip á bæinn, Árbækur Reykjavík-
ur. Klemens Jónsson: Saga Reykja-
víkur. Páll E. Ölason: Islenzkar ævi-
skrár).
Á. ó.
ræða: þessar skepnur eru ekki til.
Það getur vel verið að vísinda-
mennirnir hafi rétt fyrir sér. En
rök þeirra eru ekki sannfærandi.
Þeir halda því fram, að sporin eft-
ir snjómanninn í Himalaja sé ann-
að hvort eftir fjallabjörn eða ann-
að óargadýr. En þegar borin eru
saman spor eftir slík óargadýr og
spor snjómannsins, þá eru þau
mjög ólík.
Vísindamennirnir segja líka að
skrímslið í Loch Ness sé ekki ann-
að en missýning, er stafi af því
hvernig birta fellur á vatnið. En
það hafa verið teknar ljósmyndir
af kryppum, sem koma upp úr
vatninu, og það er ekki auðvelt
að afsanna ljósmyndirnar.
Sannleikurinn virðist vera sá, að
vísindamönnunum sé ekkert gefið
um þessar sögur, og reyni því að
koma með þær skýringar, er ekki
hneiksla þá sanntrúuðu. Og það er
eðlilegt að þeir menn, sem hafa
beygt sig undir þá ófrávíkjanlegu
reglu, að viðurkenna ekki neitt,
manna hræddastir við að segja
eitthvað, sem kynni að reynast
'rangt.
Þegar fyrsti feldurinn af breið-
nef kom frá Ástralíu til Englands,
sögðu þeir að þetta væri ekki ann-
að en gabb. Það hafi margt gabbið
komið frá „Austurlöndum“, sögðu
þeir, enda var þá í fersku minni
sagan um skinnið aí hafmeynni,
sem ekki er fyllilega sannað, sé
sporðroð af fiski, saumað svo listi-
lega við apaskinn, að varla sáust
saumförin. Þetta gabb og mörg
önnur urðu til þess að vísindin
sögðu: Við trúum engu fyr en við
tökum á.
En það er oft hægara sagt en
gert að ná í fágætar skepnur, svo
að vísindamennirnir geti tekið á
þeim. Þess vegna hafa hvað eftir
annað komið upp alþýðusagnir um
fágæt dýr, löngu áður en mönnum
tókst að ná í nokkuð af þeim, svo
sem bjór eða hauskúpu.
Eitt skyldu menn hafa í huga:
Af mörgum skepnum, meðal stór-
um og stórum, er ekki til nema
einn einstaklingur hverrar tegund-
ar. í öðru lagi, að vísindin hafa
ekki „viðurkennt“ mörg stór dýr
fyr en tiltölulega nýlega, eða á
seinustu hundrað árunum.
Hundruð nýrra dýra finnast á
hverju ári. Flest eru þau lítil, en
fátt um stórar skepnur. Þó má þar
nefna risa-álinn, sem náðist í
Atlantshafi fyrir nokkrum árum,
en enginn hefir náðst síðan. Og um
nykurinn í Afríku vita menn ekk-
ert nema hvað ein húð af honum
hefir komið frá villimönnum þar.
Nokkrar tegundir meðalstórra
hvala eru mönnum ókunnar, nema
af fáeinum beinagrindum, sem
fundizt hafa á afskekktum strönd-
um. Fjöldi fiska er með öllu ó-
kunnur, nema hvað einn og einn
hefir komið upp úr öðrum fiskum
eða hvölum.
Vísindin þekktu ekki, eða viður-
kenndu ekki gorilla-apann fyr en
árið 1847, og höfðu þó borizt marg-
ar sögur af honum áður.
Hvíti nashyrningurinn — sem
er stór skepna — var ekki viður-