Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1960, Qupperneq 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
151
Kort af yzta hluta skagans vestan
Arnarfjarðar
dó á heimili mínu í Hringsdal um
seinustu aldamót.
í Kópavík var talið að byggi
landvættur, sem nefndist Kópa-
víkurkarl. Birtist hann sem gríð-
arstór maður. Var talið að hann
ætti heima í klettahöfða þeim, sem
er norðan víkurinnar og ver lend-
inguna fyrir norðansjó eða brimi.
Ásbjörn gamli, sem að framan er
nefndur, sagðist hafa séð Kópa-
víkurkarlinn nokkrum sinnum,
hefði hann verið afarstór vexti og
ekki árennilegur fyrir smámenni,
og sem betur fór kvaðst hann aldrei
hafa lent í átökum við risa þenna.
Svo er að sjá að alþýða hafi talið
karl þenna valdan að álögunum á
Kópavík. Skal nú sagt frá þeim
slysum eða óhöppum, sem talið
var að hlotizt hefði af því, að menn
gættu þess ekki að vera farnir úr
Kópavík er 12. vika sumars hófst.
Eins og kunnugt er. var séra Páll
Björnsson (prestur í Selárdal
1645—1706) hinn mesti dugnaðar-
maður, enda mikill auðmaður,
sennilega þriðji ríkasti maður
landsins á sinni tíð, en hinir voru
Eggert lögmaður ríki á Skarði,
hálfbróðir hans, og Magnús Björns-
son lögmaður hinn ríki á Munka-
þverá (sýslumaður 1617—1639 og
lögmaður 1639—1662). Það var
hann sem kvað upp fyrsta galdra-
brennudóminn hér á landi 1625.
Hann var faðir Vísa-Gísla sýslu-
manns á Hlíðarenda.
Séra Páll í Selárdal stundaði og
lét stunda sjósókn af miklu kappi.
Hann lét smíða og gerði út þil-
skip, fyrstur allra íslendinga. Var
hann sjálfur formaður á því og fór
á því niður á djúphaf, eins og eg
hefi ritað um 1 Sjómannablaðið
Víking fyrir nokkrum árum. Hann
gerði út frá Kópavík áttæring og
minni báta.
Eitt sinn er þess getið, að sjó-
menn á tveimur áttæringum hafi
orðið of seinir að flytjast á burt
frá Kópavík. Fengu þeir mjög
slæmt veður í Kóparöstinni, og þar
er sagt að bæði skipin hafi fyllt og
þau farizt, enda mjög hlaðin. Svo
var það seinna, eða nokkru áður
en séra Páll dó, að fjögramanna-
far, sem hann átti, fórst í brimi í
lendingu. Var það að koma úr
Kópavík, en hafði orðið síðbúið.
Þessara slysa er getið í annálum,
og einnig höfðu sóknarbörn séra
Eggerts Ormssonar ríka, sem varð
prestur í Selárdal 44 árum eftir
séra Pál (1750) þetta eftir gömlum
sóknarbörnum séra Páls. En eg hefi
sagnirnar eftir skyldmennum mín-
um, sem höfðu fengið þær frá sókn-
arbörnum séra Eggerts.
Drukknan Bjarna Símonarsonar
Bjarni Símonarson, faðir Mark-
úsar skólastjóra Stýrimannaskól-
ans, gerði út skip í Kópavík vorið
1866. Hann varð of seint fyrir að
komast á burt úr víkinni. Drukkn-
aði hann nálægt Kópaflögunni á
heimleið, ásamt tveimur sonum
sínum, Símoni og Þorbergi Sveini,
og 4 mönnum öðrum. Merkilegt
þótti, ao verskrína Bjarna fannst
standandi uppi á grasi og var boll-
um skipað í kring um hana. Þótti
þetta benda til þess, að Bjarni
mundi sennilega hafa komizt lif-
andi á land með skrínuna, en farið
síðan að reyna að biarga mönnum
sínum og sogast við það út í
briminu.
Lík Bjarna fannst nokkru síðar
á reki suður í Patreksfjarðarflóa,
vestur undir Hænuvík við Patreks-
fjörð. Hafði vindur eða loft hlaup-
io í sjóbrók hans, og því hafði hann
ekki getað sokkið, en flotið alla
þessa leið vestur yfir Tálknafjörð
og Patreksfjarðarflóa. Mesti mann-
skaði þótti að Bjarna og mönnum
hans. Hafði Bjarni verið hin mesta
kempa, eins og bræður hans. Hann
var hinn bezti sela og hvalaskutl-
Séð á land í Kópavík
f
á