Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1960, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
163
nú langt síðan að lífefnafræðingum
tókst að finna ráð til að halda
frumum lifandi um ófyrirsjáanleg-
an tíma. Fruman er látin í vatn
blandað næringarefnum. Sé hún
svo tekin upp úr leginum reglu-
lega, hreinsuð og síðan látin í ný-
an lög, heldur hún sér fullkom-
lega. En ef þetta er ekki gert, þá
deyr hún.
Þetta virðist styðja eina kenn-
ingu um ástæðu til ellihrörnunar,
og er því rétt að athuga hana. Sam-
kvæmt þessari kenningu skila
frumur líkamans á löngu skeiði
meiri úrgangsefnum af sér en lík-
aminn er fær um að losa sig við.
Þessi úrgangsefni safnast því fyrir
í líkamanum og hindra næringu
frumanna, og þá byrjar ellihnign-
unin.
Ef þetta er rétt, þá eru tvær leið-
ir til þéss að koma í veg fyrir það.
Önnur er sú, að draga úr mynd-
un úrgangsefna, hin að hjálpa lík-
amanum til þess að losna við þau.
Þetta erum við að athuga. Hér er
að vísu um getgátu að ræða, en fvr-
ir rannsókn okkar skiptir það ekki
miklu máli hvort getgátan reynist
rétt eða ekki. Fyrir vísindamann-
inn er hver tilgáta þess virði að
hún sé reynd. Og þegar við vorum
að athuga þetta, fundum við nýa
og einkennilega tegund lífs. Það
skeði á þennan hátt:
Okkur fýsti að vita hvað gerast
mundi ef lofti væri komið fyrir
undir húðinni. Við settum því lítið
glerhylki, opið í báða enda, undir
skinn á rottu. Og nú vitum við, að
í hvert skipti sem slíkt lofthylki er
sett undir húðina á einhverju dýri,
þá gerast merkileg fyrirbrigði.
Það er þá fyrst, að inn í hylkið
fer að streyma vökvi, ekki ósvip-
aður blóðfrymi, en þó með meiri
eggjahvítuefnum. Síðan myndast
lifandi himnur ,sem loka báðum
endum hylkisiins og vökvinn lokast
inni. Bæði í himnunni og vökvan-
um er „fibrin“, storknunarefni
blóðsins. Fibrinþræðirnir dragast
smám saman að miðju himnunn-
ar og er það samskonar fyrirbæri
og gerist í sári og allir geta séð
ef þeir skera sig í fingur.
Meðan þessu fer fram, dregst
fibrinið í vökvanum saman í mjó-
an þráð, sem nær á milli himnanna,
og þannig eru þær samtengdar með
líflausum þræði.
En nú skeður það, að lifandi
frumur koma frá báðum himnum
og líkt og stökkva út á þráðinn.
Og um leið og þær mætast í miðju,
þá er þráðurinn orðinn lifandi og
líkist mest sin, með eigin blóðrás
og önnur einkenni lifandi holds.
Framhaldið á sögu þessa þráðar
verður eigi skýrt. Hann er nú orð-
inn hluti af dýrinu, sem hann er
í, og ætla mætti að hann haldist
lifandi meðan dýrið lifir. En svo
sem 1—2 mánuðum eftir að þráð-
urinn er fullvaxinn, fer honum að
fara aftur. Og svo sem hálfum
mánuði seinna deyr hann, að þvi
er virðist úr elli, enda þótt dýrið
sé ungt og hraust.
En það er eitt ráð til þess að
bjarga þessum þræði. Ef vökvan-
um, sem umlykur hann, er fleygt
með fárra daga millibili, og nýr
vökvi látinn myndast, þá getur
þráðurinn lifað endalaust í bezta
gengi. Hann eldist ekki og hann
deyr ekki.
Hér virðist sem þessi þráður geti
verið nokkurs konar spegilmynd
ellinnar. Erfiðleikarnir við að at-
huga áhrif aldurs hafa jafnan staf-
að af tímaskorti. Ef vísindamaður
ætlar sér að fylgjast með hvernig
einhver eldist, þá endist honum
varla aldur sjálfum til þess að
fullgera eina slíka rannsókn.
Þráðurinn, sem eg hefi lýst, get-
ur orðið ómetanleg hjálp til að
skilja gang lífsins. Það getur líka
verið að hann sé ekki annað en
undarlegt líffræðilegt fyrirbrigði,
sem enga þýðingu hefir. Hann
getur og verið eitthvað þar á milli.
Og eflaust kemur þekkingin á hon-
um að einhverju gagni, þegar nauð-
synlegt er að skapa holdfyllingu
einhvers staðar.
o 00 o
Sem stendur er þessi þráður ekki
annað né meira en skemmtileg
uppgötvun ,er getur leitt til marg-
víslegra rannsókna í framtíðinni.
Eg hefi ekki fyrr sagt frá þessu
opinberlega. Og það er of snemmt
að fullyrða ,að með þessari tilraun
um glerhylki undir skinni á rottu,
hafi fengizt lausn á þeirri gátu
hvers vegna menn eldast.
FLEIRI KONUR
FÆRRI KARLMENN
TVEIR læknar, Edward L. og Walter
M. Bortz, hafa nýlega spáð því, að þeg-
ar svo sé komið, að meðalaldur manna
sé 100 ár, þá verði uppi 5 konur á móti
hverjum 2 karlmönnum. Þeir segja
enn fremur að líkamar kvenna sé full-
komnari en karla, einkum um alla
kirtlastarfsemi. Að vísu þurfi líkamar
kvenna yfirleitt meira viðhald, en þeir
bogni aðeins þegar líkamar karlmanna
bresta.
Þeir halda því einnig fram, að konur
fari ekki úr barneign eins snemma og
talið hefir verið. Benda þeir í því sam-
bandi á dæmi sem kom fyrir í Eng-
landi nýlega, en þar varð 75 ára gömul
kona barnshafandi. Þeir benda einnig
á, að í Suður-Afríku hafi 51 árs gömul
kona nýlega eignast fjórbura, þrjá
drengi og eina telpu.--
Margir hafa brosað að því sem G1i
biskup Oddsson segir í Undrum i -
lands, að sumar konur hér á landi sé
svo „frjósamar, að þær verða vanfærar
í hrumri elli, allt til fimmtugs og sum-
ar yfir sextugt". Nú staðfestir skýrsla
þessara lækna, að þetta geti komið
fyrir.