Lesbók Morgunblaðsins - 08.05.1966, Blaðsíða 11

1. — Ósköp
er að sjá þig,
Siggi. Af hverju
skreppið þið
Gvendur ekki út
í billiard-stof-
una?
2. — Mundir
þú leika billiard L
á móti gæja, sem
hefur rangt við
og færir kúlurn-
ar til, meðan þú
lítur undan?
3. — Nei!
4. — Ekki
Gvendur heldur.
Kvöld i ágúst
(brot)
Eftir Svein Bergsveinsson
í dag er áigúst.
Vindurinn þýtur
og vaggar krónum trjánna.
í dag er kvöld.
Það fyllir mig trega,
því að það minnir á haust.
í dag er myrkur.
Það minnir á dauðann
og leggst á sál mína eins og farg.

A erlendum bókamarkabi
Listir
The Essence of Chinese Painting.
Roger Goepper. Lund Humphries
,1963. £5 12s 6d.
Höfundur þessarar bókar er
safnvörður við austurlandadeild
British Museum og er þekktur
sérfræðingur í Austurlandalist.
Höfundur leitast við að kynna
Vesturlandabúum kínverska mál
aralist með útlistun á andlegum
og tæknilegum forsendum henn-
ar. Bókin er einkum ætluð þeim,
sem ókunnir eru kínverskri list,
þótt hún verði einnig lesin til
gagns af þ'eim, sem einhverja
nasasjón hafa af viðfangsefninu.
Hann reynir að gera mönnum
fært að njóta þessara lista, en for
sendan fyrir því er nokkur þekk
ing á uppruna og eðli, tilgangi og
tækni listamanna og listsköpun-
ar. í útlistunum sínum styðst höf
undur mjög við kínversk rit um
málaralist, forn og ný. Hugmynd-
irnar, sem koma fram á síðum
bókarinnar, eru lýstar með eftir-
prentunum verkanna. My.ndirnar
eru valdar af mikilli nákvæmni
og aðeins þær, sem höfundur hef
ur getað rannsakað sjálfur í upp-
haflegri gerð. Þetta er ekki bein-
línis saga málaralistar í Kína,
heldur fremur útlistun og skýr-
ing á inntaki og eðli þessarar
listar, tilgangi hennar og tækni.
Fljótt á litið virðist lítill regin-
munur vera á málaralist Vestur-
landa og kínverskri málaralist,
en sé nánar að gáð, skilst manni,
að þessi munur sé djúpstæðari
en við fyrstu skoðun. Höfundur
reynir að skýra ástæðurnar fyr-
ir þessu, en þeirra er að leita
í listmótun, sem átti sér stað fyr
ir þúsundum ára.
Á öðru árþúsundi f. Kr.
hefst glæsilegur listiðnaður
í Kína í leirkeragerð, bronzi
og jaði. Þessi listgrein
náði mun meiri fullkomn-
un í Kína en á Vesturlöndum.
Um og eftir Krists burð hefst
listvefnaður, og lökkun og
myndagerð er þá komin þar á
mjög hátt stig. Kínversk list er
á hæsta stigi frá sjöundu og fram
á tíundu öld. Postulínsiðnaður,
leirkeraiðnaður og málaralist
blómgast og fullkomnast á Tang-
tímabilinu, og landslagsmyndir,
fugla- og dýramyndir Sung-tíma-
bilsins hafa aldrei verið íull-
komnari. Síðasta blómaskeið kín
verskrar listar er á dögum Ming-
ættarinnar 1368-1644, einkum
ágættist þá mjög postulínsgerð.
Siðan hefur kínverskur stíll ekki
tekið neinum verulegum breyt-
ingum. Hinar gömlu fyrirmynd-
ir voru stældar, og handverkið
var fullkomið sem áður, en ný-
ir stílar eða ný tjáningavform
myndast ekki. Kínversk listtorm
breytist ekkert. Áhugi Vestur-
landabúa á kínverskum listvarn-
ingi vaknar verulega á 17. öld,
postulínsvarningur verður mjóg
eftirsóttur, og þegar samgöngu-
tengsl verða nónari við Kína,
hefst flutningur slíkrar vöru til
Evrópu. Til forna höfðu Evrópu-
menn þekkt kínverskt silki, sem
var ein dýrásta Austurlánda-
vara, er fluttist til Evrópu.
Höfundur skiptir bókinni i
nokkra kafla. Annar kaflinn er
einkar eftirtektarverður. í hon-
um ræðir höfundur frumstæðar
skoðanir á málaralist sem galdri;
myndgaldur var algengur í
Kína; og kenningar listamanna
um, hvernig mála skyldi og með
hvaða hugarfari, en það var ekki
lítið atriði. Þriðji kaflinn fjallar
um tjáningarformið. Bínan eða
pensilsstrikið var undirstaða
allrar málaralistar, og línan gat
ein verio listaverk. Bókinni
fylgja athugagreinar, tímatals-
tafla og registur. Myndirnar eru
mjög vel prentaðar, og bókin á
allan hátt smekklega útgefin.
Ornament in Mcdieval Manu-
cripts. Lucia N. Valentine. Faber
and Faber 1965. 30/—.
Það er til töluvert af bókum
um skreytilist, en lítið er mn
bækur varðandi skreytilistina,
eins og hún þróaðist í miðalda-
handritum. Þessi bók er tilraun
til þess að flokka skreytingar
handritanna og skipa þeim nið-
ur í kerfi eftir gerð og lögun.
Upphaf þessarar bókar var það,
að höfundurinn setti saman lista
yfir skreytingar í miðaldahand-
ritum, sem geymd eru í Bod-
leian-safninu í Gxford. Listi
þessi kom að svo góðum notum,
að ákveðið var að prenta hann
með smávegis breytingum. Mynd
er af helztu skreytingum og
nafn hennar gefið og skýring
við heitið. Bókinni fylgir bóka-
skrá óg registur.
Lífið er fjársjóður þinn. (
En þú veitir hann að gjöf |
þeim, sem þú elskar. (
i
Leggistu fyrir að kveldi
og treystir ei hús þitt gegn þjófum ;
finnurðu skrínið tómt að morgni. i
Lífið var fjársjóður þinn.
Elskan þín gengur nú einmana
og grætur horfna gjöf.
Sölleröd, 8. ágúst 1945.

VOR
Eftir Knút Þorsteinsson frá Úlfsstöbum
Enn fagnar lífið nýjum náðarstundum
og nóttin flýr við birtu og töfraspil.
Því vorið klappar mjúkum vinarmundum,
svo milt og ljúft um stafna og roðin þil.
Við ilm og skin um dýrðardaga væra
af doðasvefni vængjuð þráin rís.
Og glæstir fingur hörpustrengi hræra
og heiðri fagna ljóssins paradís.
Og þér um huga friður fornra strauma
berst frjáls og hlýr og greiðir tregaský
Því glaðar ástir gleymdra æskudrauma
8. maí 1966
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 11