Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1969, Blaðsíða 11

APOLLO
félag stotoaið 'þair með svipuðu
maifiná.
Bretiar stoifruuðu sitt félag
árið 1933, aöa'lliega fyiriir áhuga
og duigiraað m'airanis að raaifini P.
E. Cleator, og van\5 hamm fyrati
fbnmiað'ur þess. Þetta brezikia fé-
iag átti mjög ei’fiitrt upþdn-áttar,
jaltovefl. þótt m'aingir mier'kir
maran vseru m'eðlimir þeas og
miEirgi'r vísiradamieinin væ™ því
hflyiraratir. S'tjórularvöld sýtndu
þvi emgain ákilniirag, og þegar
CLea'toir lieitaði tii þeiinna háiu
hei-Tia í Pliuigimá'liaráðiuiraeytiinu,
sögðu þeir, að þeiir hetfiðiu emig-
an áhugia á málirau og álitiu, að
Framh. á bLs. 21
í árdaga eldflaugaaldar. Gerhard Zucker gerir tilraunir.
Sviffluga von Opels á flugi, knúin eldflaug.
Hún n'áð'i 250 feta hæð, en
spraikk þá. Seinirai tila-auiniir
þeinra tökust miun betuir og
urðiu þeim hvatrainig.
Þietia saima ár kom noklkur
upplaiusn í þýska féliagið, aiðai
lega veg.raa fjárskortis og eimraig
vegiraa togstreitu iraniam félags
ins sjáifs. Stuittu síðar vair nýtt
Einn af hinum þýzku braut-
ryðjendum, dr. Winkler með
eldflaug sina.
og fimimtíu feta hæð, scm er
auðvitað eragin hæð fyráir eld-
flauig ,etn þó nóg til að sýraa, að
þeir varu á réttiri leið.
Saima ár og áðuirinefat félag
var stotoað í Þýskafliaindi, flutti
Robert Esraau'lt-Peilit'erie ræðu í
faaraska stj arnfræðifólagimiu og
taflaði uim „raransókniiir á efai
knftlögum og möguiieikairaa á
hniattfluigi með eldfil'aug'um1, og
nokkirum árum síðair gaif hairan
út mikið fræð'ifliegt rit um þetta
yfingripsmikia mál. Þesei sami
franfíki ví'siindamiaöuir bjó einin
ig til orðiið „aistroniaiuitics‘ siem
eniraþá er raotað í ensflcumæi-
aindi löndum ( og reyndar víð-
aa-) uim stjairnisiglmgiaifiræði.
í fóliagi við maran að n_fnii
André Hirsch stofaaðli hairan svo
ajóð, sem raefndur var REP-
Hirsch sjóðuiriran, sem átti að
veita árfieg verðiia'uin, fiimm þús
umd faanlka, þeim mammd, sem
mest hafð'i uinmdð geimvísindum
það árið. 1929 fékk prófessor
Obertih þessi vei’ðflaun.
Fyrir 1930 höfðu tvö geim-
sigJinigafélög verið stofrauð í
Rússl'andi tiifl raminsókina og til-
r.auraa. VaT araraað undiir stjóm
þeinra próf. Nifcoflias Rirán og
Dr. Jaikow Perlmiann og hitt
tundiir foirystu Ivan P. Fontifcoff
Eiras og áðutr segiir áttu Rússai-
fyrsta mairan'iran, sam skrifaði
um þessd mál af einflrverju viti,
og þagair árið 1924 höfðu þeir
gert tilraiuin tiil að mynda geim
fiuigsféiag á boirð við það þýzka,
en eiiilhveim veginn tófcst ekki
að koma því á fót. Rússar vonu
þó fanrair að vinna að þessium
máluim fyrir 1930, en það voru
vísindairraeran með stjó'máina að
baki sér.
FYRSTA ELDFLAUG MEÐ
FL.IÓTANDI ELDSNEYTI
Dr. Robert Goddaird, sem áð-
ur er sagt frá, var elkfci aðgerð
arl'aus raæsiu 10 ár, eftiir að
'hairan gaf út rit sitt, þó að hann
færi mjög dult með stairf sitt.
Árið 1929 skauit hairan á loft
fyrstu elidfia'Uigiirarai með fljóit-
aindi eldsnieyti. Hún niáði uim
900 fieta hæð ein spnafck þá.
Mátti það sarnit teljast ágæ'tuT
árainigur.
Skömimiu eftir þettia veitti ame
ríakuT milfljóniamærinigur, að
nafrai Guggenlhieim, dr. Robert
upþhæð sam svaraði 20.000
sterfliinigspuind'um, til að haflda
stairfsemi sin.nd áfram. Dr. Rob-
ent fór þá faá Clairfc hásfcólan'-
um og sefctist að í Nýja Mexico
og helgaðd sig eiragönigru rann-
sókrauim í eldflaugaismíði og
igedmfliugi.
Árið 1934 var svo tiilfcynmlt
að dr. Robart Goddaa'd væri að
'gieira tiiiraundr með eldfiaiuigar
fremur í því skyrai að neyna
'hætoi þeinra en til að ná m.ikilld
hæð. Að öðlru ieyti farnnst hon-
um efcki kominin tími til að
gefa raáraari upplýsiragar um
stianf sidlt.
YFIRVÖLDIN ÁHUGALÍTIL
Sraemmia árs 1930 sfcofrauðu
raofckrir áhugameran í New
Yorfc féliaig, sem niefndist The
Amierican Iratea-p'iainietairy Soci-
ety (hét síðar Thie Amierioain
Roket Society) og varr David
Laisser fyrsti forseti þess. Þeir
hóf'U tiiinaunir isiiraar efitir þýzkri
fyirirmynd, og í maí 1933
Skutu þeir upp tifliraiuniaiflaiug.
TUNGLFAR
ÞJÓNUSTUFAR
STJÓRNFAR
SATURN V
7.500000 punda
þrýstiafl
Þanmg hafa lnn bandarisku
geiinför VaxiS
Teikningin sýnir vel þá þróun, sem
orðið hefur á helzta búnaði Bandaríkja-
manna til að komast til tunglsins. Jafn-
framt því sem geimförin hafa stækkað,
hafa eldflaugarnar orðið öflugri.
Fyrsta skrefið er Mercury geimfarið,
10 feta langt og 10 fet í þvermál. Aðeins
einn maður komst fyrir í þvi og til að
koma því á loft var notuð Atlas-eldflaug
með 360 þúsund punda þrýstiafli.
NæSta skrefið var svo Geminifarið,
50% stærra en Mercuryfarið og nú gátu
tveir geimfarar komizt fyrir. Titaneldflaug-
in, sem notuð var til að skjóta Gemini:
farinu á loft, var ekki mjög miklu stærri
en Atlasflaugin, en hafði aftur á móti 430
þúsund punda þrýstikraft.
Þá er komið að lokastigi þess, sem við
þekkjum núna, tækjunum, sem notuð
verða í tunglferðina. Það er hið stóra og
þrískipta Aþollofar. (Þjónustufar fyrir
ýmis tæki og nauðsynjar, stjómfar í
\miðju og loks sjálf tunglferjan). Til að
knýja þetta mikla far út fyrir aðdráttarafl-
ávið jarðar verður notuð Satúrnusareld-
fláiig' meira en tvöfalt hærri en hinar
fýrri og þrýstiaflið er margfalt meira eða
7f milljón punda.
TITAN II
430.000 punda
þrýstiafl
] ATLAS
' 360.000 punda
Su i þrýstiafl
GEMINI
iiii
MERCURY
gþimmm
C7

□
16. j'úilí 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS \\