Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1969, Blaðsíða 24

GAGARÍN
mnanna. Þá hafði sú saga komizt
á kreik, að Gagarín væri af
gamalli, rússneskri furstaætt,
en á fundinum bar hann alger-
lega á móti því að hann væri
af furstaættum. Því hafði ver-
ið haldiS fram í erlendum blöð-
tun, að afi hans hetfði verið
Mikael Gagarin, prins, sem átti
miklar landeignir í námunda
við Mosikvu og Smolensk, og
var skotinn af bolsjevikum í
by Hinigu.nni . Gaigarím sag'ði:
- Ég er fæddur í borpinu
Klushino í Smolenskhéraði .Ég
hef aldrei neitt heyrt um ætt-
göfuga forfeðureða frændur.
Við þetta tækifæri kynnti
forseti vísindaakademíu Sovét-
rikjanna geimfarann, afbenti
honum heiðursmerki vísinda-
akademíunnar úr gulli og lét
þess getið í kynningarræðu
sinni, að Gagarín væri Kólum-
bus geimsins og nafn hans
mundi lifa, þótt aldir liðu.
JL svörum Gagaríns gætti
allmikils ósamræmis um sum
atriði, t.d. það hvort gluggi
hefði verið á farinu, og ef svo
hefið verið, þá hvort það hefði
verið um rifur eða kýraugu að
ræða. Var sagt sitt á hvað um
það atriði. Síðar virtist k rna í
ljós, að eins konar Ijóri hafði
verið á málmbelgnum, sem
Gagarín gægðist út um. Aftur
á móti var þeirri spurningu
ekki svarað, hvort hægt væri
að taka myndir út um gægju-
gatið. Gagarín sagði aðeins, að
engar myndavélar hefðu verið
um borð.
Ekki var hægt að fá upplýs-
ingar um, hvar geimskotið
hefði farið fram og talsverð
hula ríkti yfir mörgum atriðum.
Fyrst var skýrt svo frá, að
Gagarín hefði lent geimskipi
sínu einhvers staðar í Sovét-
ríkjunum, siðar var skýrt frá
þvi að bann hafði koimið til
jarðar í fallhlíf, og að sögn
rússneskra blaða lenti hann
standandi í báða fætur, án
þess að hrasa. Lenti hann á ný-
plægðum akri en ekki sagt
hvar. Þ>að var starfsstúlka á
samyrkjubúi, sem fyrst kom
auga á geímfarann. Sá hún
hann svífa til jarðar og varð
óttaslegin, en þegar hún komst
að því að hann væri Rússi,
bauð hún hann velkominn og
óskaði honum til hamingju.
Er Gagarín var spurður,
hvað hann ætlaði að gera í fram
tiðinni, svaraði hann:
— Ég ætla að helga allt líf
mitt hinum nýju vísindum, sem
fjalla um geimsiglingar. Mig
langar mest til að heimsækja
Venus og sjá hvað er u.ndir
hinum þykka skýjahjúp henn-
ar. Þar næst langar mig til að
heimsæikja Mars og kcxmast að
raun um, hvort það eru skurð-
ir þar. Ég þarf varla að óska
mér að komast til tunglsíns, því
það mun ekki líða langur tími,
þar til tunglferðir verða dag-
legur viðburður.
En Gagarín komst aldrei til
tunglsins og það átti ekki
heldur fyrir honum að liggja
að fara í fleiri geimferðir.
Hann fórst 1968 í tilraunaflugi
á MIG—15 orrustuflugvél á-
samt öðrum rússneskum flug-
manni og var fyrsti geimfari
heimsins syrgður mjög í heima-
landi sinu og jarðsettur í
Moskvu að helztu leiðtogum
rikisins viðstöddum.
Rússnesku geimfararnir Nikolajef og Xereskowa eru hjón og
frúin er eina knnan í heiminum, sem send hefur vesrið í geimflug.

Gagarin umkringdur áhnrfendum og fréttasnönn um við komuna til Keflavikur.
GAGARÍN Á ÍSLANDh
„Sannur kommúnisti biður ekki tii guiis“
egar rússneski geimfar-
inn Gagarín kom við á Kefla-
víkurflugvelli 25. júlí 1961, á
leið sinni til Kúbu, var hann
eini geimfarinn, sem farið hafði
heilan hring umhverfis jörðu í
geimfari. Að vísu höfðu Banda
ríkjamennirnir Shephard og
Grissom farið í fyrstu geimferð
ir Bandaríkjamanna í maímán-
uði og júlímánuði það sama ár,
en þeir voru aðeins stundar-
fjórðung í ferðinni, farkostir
þeirra voru látnir koma nið-
ur á Atlantshafina, eins ©g
menn muna. Gagarín bar því
höfuð og herðar yfir aðra geim
fara, á þessurn tíma, hann
hafði farið fyrstur ©g verið í
geimnum eina klukkustund og
48 mínútur. Yfirburðir Rússa í
þessu nýbyrjaða kapphlaupi
voru óumdeilanlegir.
Nýkjörin fegurðardrottning
íslands, María Gnðmunðsdótt-
ir, tók á móti geimfaranum á
Keflavíkurflngvelli, auk þess
voru þar nokkur rússnesk börn,
sendiráðsstarfsmenn, kommún-
istaleiðtogar og blaðamenn.
Fréttamaður Morgunblaðsins,
Matthías Johannessen skýrði
svo frá komu Gagaríns til
Keflavíkur.
Þegar Júri Gagarím með nafn
bótina „geimfari Sovétrikj-
amna“ steig út úr flugvél
sinmi á Keflavíkurfluigvelli s.1..
sunmiudag, var þar alhnargt
manma fyrir, meðal ammarra
Kristin-n E. Andréssom sem olm
bogaði sig til Gajgaríms, heils-
aði Jionum og sagði með sigur-
bros á vör: „Velkiominm til ís-
lamdsl Ég er mjög fegime því,
að þú skyldir geta komið til
Ísílamds. Ég dáist að himum
miikia sigri þínum“. „Welcome
to Ioeilamd ... I admóine your
gneait viotiory....“
Gagarím fór hjá sér af öllum
þessum ósköpium pg gerði sig
litimmi.
Og svo var haldið imm í Fliug-
vallarhótelið, 'em fólkið þyrpt-
ist að geimfaramuim, sem brosti
í allar áttir og virtist hafa sér
stakar mætur á börmiuim.
Nokkru síðar var haldinn
blaðamannafundur uppi í svít-
unni, sem svo er kölluð, og þar
sagði Gagarín m.a.:
að geimíör síu væri að þakka
kommúœsmanam og Sovét-
skipulaginiu
aS ekkert hefði getað komið
fyrir hann í geimförinni, því
gieimskipið hefði lent sjálfkrafa,
ef eitthvað hefði á bjátað
að geimferðin hefði ekki ver-
ið framkvæmanleg nema hann
stjórnaði skipinu
©g loks sagði þessi unga, en
geðfellda Sovéthetja, að hann
hefði ekki beðið til Guðs fyrir
geimferðina fraegu:
„Sannur kominúnisti biffur
ekki til Guffs“.
Flugvél Júri Gagaríns kom
á Keflavíkiurfiugvöll á áætluð-
uim tíma eða skömimu eftir hálf
fjögur. Eiins og kuninuigt er af
fréttuim, hafði geimfarLon við-
dvöl á Keflavikurflugvelli á
leið til Kúbu. Þaingað hafði
Castro boðið honum. Þegar flug
vélim var stöðvuð fyrir framan
FlugvaUaríiótelið beið þar all-
stór hópur mamna eins og fyrr
greinir og bar mest á þekkt-
um koimmúnistuim, meðal þeinra
voru alþingismennirnir Eimar
Olgeirsson og Karl Guðjóns
son, Ragnar Ölafsson hæsta-
réttarlögmaður og Kristinm E.
Amdrésisom og svo slamigur af
umgkommum. Auk þess voru
þarma fyrir starfsmenm úr
rússneska sendiráðinu með Al-
exandrov sendiherra í þroddi
fylkingiar.
Seadihierx/ann gekk imn í flug-
vélina og skömimu seinna komu
þeir út saman Gagarin og hamm.
Geimfaranum vax fagnað af
viðstöddum og klappaði hanm
sjálfur, um leið og hamm gefck
niður stigamn, siðam var hamn
kynmtur fyrir semdiráðsstarís-
mommium og mo’kkrum islenzk-
um embættismönmuim, Agnari
24 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
16. júli 1869