Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1970, Blaðsíða 6

Lífsskoðanir
Pompidou
forseta
Þegar Pompidou tók við emb
ætti forseta hafði banin í smið-
um bók. í þessari grein verður
drepið á þær skoðanir, sem for
setinn setur fram í þeirri bók,
sem nú væri komin út, hefði
hann ekki orðið forseti.
Við lestur bókanna „Ferill
sverðsins“ og „Endurminningar
úr stríði“ fæst lykillinn að mik-
ilmenninu de Gaulle. Þegar
Pompidou flutti búferlum til
Elyséehallar hafði hann með-
ferðis aðeins eina bók, en það
var útdráttur úr frönskum ljóð
um, gefin út 1956! í skjalatösk-
unni var raunar líka uppkast að
bók mikilli, sem hann hóf að
rita árið 1968 og verður titill
þeirrar bókar líklega: „Nýjar
aðferðir í listinni að stjórna".
Þessi bók er, eða öllu frem-
ur ætti að vera hvatning til
Pompidous sjálfs um að hefjast
handa við ritstörf, en þessi bók
menntamaður hefur því miður
enn ekki skapað neitt bók-
menintaivierk, þó aið hugur hanis
hafi mjöig hraeigzt í þá átt. Þesisi
mælski maður hefur einhvern
veginn átt erfitt mieð að tjá sig
og stjórnarstefna hans hefur
aldrei verið skýrt mörkuð. En
hið fræga frumvarp um „fram-
tíð þjóðarinnar“ sem var lagt
fram í Généve bendir svo sann
arlega í þá átt, að Georges
Pompidou muni fara ritstörf
val úir heodi. „VesalimgB bók-
in mín, hún kemur sjálfsagt
ekki út í haust, eins og til stóð,
það dregst lengur“, stynuir for-
sætisráðherirann fyrrverandi,
þegar hanin heyrir um kosninga-
ósigur de Gaulle hershöfðingja.
Og útgefendurnir fjórir, sem
berjast um að fá að gefa bók-
inia út, þó að emiginm þeiirria hafi
séð handritið, þeir verða líka
að bíða. Það er ekki venja í
Frakklandi að forseti gefi út
bók á kjörtímabili sínu, sem
stendur í 7 ár.
Á FIMMTÁNDU ÖLD
Forsetanum nýkjörna ligg-
ur margt á hjarta. Það kemur í
Ijós í klukkutíma óformlegu
viðtali, sem við eigum við hann,
þótt ys og þys sé allt í kring-
um hann. Kjarni hugleiðinga
hans eru breytt viðhorf manna
til verðmæta lífsins. Hann álít-
ur að heimurinn þurfi að end-
urfæðaist. Allliir memn í ábymgð-
arstöðum, stjórnmálamenn, fjár
málamenn, þjóðfélagsfræðing-
ar, bókmenntamenn og andlegr-
ar stéttar menn hafi skyldur við
þjóðfélagið, sem þeir verði að
rækja. Það veldur forsetanum
bæði gremju og áhyggjum hve
margir háttsettir embættis-
menn og stjórnmálamenn ger-
ast værukærir þegar þeir hafa
náð í feit embætti, láta allt
hjakka í sama fari, en hirða
ekki um að fylgjast með tím-
aniurn oig taka upp nýjuingar í
starfi og láta sem sér komi ekki
við ýms málefni sem embætti
þeirra eiga að leysa.
A skrifborði forsetans í
Elyséehöll stendur lítil mynd í
málmramma af frú Pompidou í
vetrarsportfötum. Umgjörðin
um myndina stingur mjög í stúf
við umhverfið, íburðarmikið og
allt gulli skreytt. Tuttugasta
öldin, hvað má segja um hana?
Hún markar tímamót eins og
fimmtánda öldin gerði. Þá
urðu merkar framfarir eins og
nú á þessari öld. Stórstígar
tæknilegar framfarir röskuðu
valdajafnvægi og tilkoma fall-
byssunnar vair álíka mikilvæg
hernaðarlega og atómsprengj-
an er nú. Líklegia var iþó hern-
aðargildi fallbyssunnar mikil-
vægara, vegna þess að hún var
notuð. Þá má leggja að líku
ferðir manna út í geyminn og
fund Ameríku. Fundur Amer-
íku varð þó brátt mikilvægur
frá fjárhagslegu sjónarmiði.
Uppgötvun prentlistarinnar þá,
var heldur ekki minni viðburð-
ur, en tilkoma sjónvarpsins er
nú. Svo eru það trúarbrögðin,
ætli það hafi ekki verið eitt-
hvað líkt þá og nú. Eru menn
ekki miskunnarlaust yfirheyrð-
ir vegna trúar sinnar í dag rétt
eins og á fimmtándu öld og er
ekki skipan á málefnum kirkj-
unimarr enin með saima siniði?
Við röskun valdajafnvægis-
ins breytist einnig lífsviðhorf-
ið. Það þjóðfélag sem var
hvarf í skuggann. Nýtt skipu-
lag leit dagsins ljós. „Renais-
sance tímabil — endui'fæðing-
ar tímabil — ég myndi, fyrir
mlna parta vilja nota petta tiug
tak um stutt tímabil, það tíma-
bil þegar hinn vestræni heim-
ur kastar af sér slitinni flík
venjunnar og aðlagast nýjum
stefnum, byggir upp skipulags-
kerfi sem aðlagast þessum
stefnum. Það verða að verða
gagngerðar endurbætur, ef ég
má taka þannig til orða. Allir
kristnir menn verða að aðlaga
sig gjörbreytingu, ekki aðeins
fámennur hópur mótmælenda.
Það myndast miklar hernaðar-
legar og pólitískar samstæður,
ríkin verða til. Maðurinn gjör-
breytist andlega, hann endur-
fæðist og skapar sér nýja
mannlega fyrirmynd, nýtt
manns „ideal“. „Ideal“ sext-
ándu aldarinnar var mannvin-
urinn, „ideal“ 17. aldarinnar
heiðarlegi maðurinn. Hin ridd-
aramennskulega framkoma, sem
nú tíðkast mun hverfa, en í stað
hennar mun þróast ný menn-
img, siem sérstakliega vairð'ar
þjóðfélagsleg samskipti mann-
anna og líf þeirra sameigin-
lega innan ramma þjóðfélags-
ins. Eftir endurfæðinguna
munu menn lifa í „opnu þjóð-
félagi“ sem verður gjörólíkt
gamla fyrirkomulaginu, þegar
hópar lifðu samain, án samnieyt
is við aðira, undir forystiu Ihiöfð-
inigja eða ábóta, eða situndium
vegna sameigimlegirar atvinniu."
Pompidou telur að hinir
miklu straumar frá Renaissance
tímabilinu — endurfæðingar
tímabilinu — hafi hrint af stað
frönsku stjórnarbyltingunni og
síðan hafi straumarnir náð
fram á 19. öld, frá Voltaire til
róttækra og frá Rousseau til
Jauirés. Það er þó ekki fyrr en
á 20. öld, nánar tiltekið 1930—
40, að þessir straumar valda al-
gjörum glundroða.
DEILURNAR UM
ÞJÓÐFÉLAGIÐ
Allt sem deilt er um vekur
athygli og er þá aukaatriði
hvort deilt er um trú, fjár-
málastjórn, kjaramisrétti, þjóð
flokka- eða þjóðavandamál.
Menn vilja breytingu, en
hvergi finnst það sem koma
skal í stað þess sem er. Þetta
er nú mergurinn málsins.
' :■:-"-■ ' ' ■ ■: ' '■::■■
sSMMpi
.

Pompidou á skrifstofu sinni,
6 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
11. janiúair 1970