Lesbók Morgunblaðsins - 21.05.1972, Qupperneq 7

Verðmerkinguni er oft nijög ábótavant.
þeesara atriöa. Ætla má,
að starf þessarar undirnefnd-
ar hinnar ráðgefandi neytenda
nefndar beri jákvæðan árang-
ur á öilum Norðurlöndunum.
— Væri ekki æskiiegt, að
við tækjum þátt í starfi fieiri
undirnefnda?
-— Jú, en það sem hefur
hamiað okkur, er að rikið hef-
ur lítið látið þessi mál til sín
taka. Vonandi stendur það til
bóta, þvi að neytendamál eru
mjög í deigiunni hjá yfirvöld-
unum. Fyrsta skrefið verður að
bera fram frumvarp til laga um
neytendavernd. Nú eru það
mörg lög, sem koma inn á þessi
mál, eins og t.d. lög um órétt-
mæta verziunarhætti, Kaupa-
lögin, lög um verðlagsmál, lok-
Rætt við
Björgvin
Guðmundsson skrifstofu-
J 1 stjóra.
Ék-jÉr*A
Björgvin Guðmundsson, skrif
stofustjóri í viðskiptaráðuneyt-
in.u, á sæti í norrænni neyt-
endamálanefnd, sem stofnsett
var árið 1958. Til hans snúum
við okkur varðandi uppiýsing-
ar um þær ráðstafanir, sem rik
isvaidið hefur gert í neytenda
málum og eins norrænt sam-
starf á þessu sviði.
— Hvernig starfar þessi nor-
ræna neytendamálanefnd,
Björgvin?
— Norðurlandaráð sam-
þykkti árið 1957, að setja á
stofn slí'ka nefnd, sem skipuð
væn þremur mönnum frá
hverju Norðurlandanna af rík
isstjórn hvers lands fyrir sig.
Ári eftir að nefndin tekur til
starfa, eða 1959, er einn islenzk
ur fulltrúi skipaður í nefndina,
Sveinn Ásgeirsson, hagfræðing
ur. Árið 1967 er svo bætt við
tveimur fulltrúum og nú eiga
sæti í nefndinni auk mín, Ótt-
ar Yngvason, formaður Neyt-
endasamtakanna, og Gísii
Gunnarsson, kennari. Þetta
sama ár var i fyrsta skipti
haidinn fundur nefndarinnar
hérlendis. Fundir eru haidnir
tvisvar á ári og 7.—9. júní
næstkomandi verður næsti
fundur nefndarinnar hér á Is-
landi.
— Hver eru heiztu viðfangs
efni nefndarinnar?
— Hún er ráðgefandi nefnd,
sem og aðrar þær nefndir, er
Norðurlandaráð setur á stofn,
og vinnur að samstarfi á sviði
rannsókna og fræðsiu til
handa neytendum. Á vegum
þessarar nefndar starfa marg-
ar undirnefndir. Við höfum að-
eins átt fulltrúa í einni þessara
undirnefnda, sem fjallar um
neytendafræðslu í sikólum. Full
trúi okkar var Þórir Ein-
arsson, lektor, en nú á sæti í
henni Gisli Gunnarsson, kenn-
ari. Nefnd þessari er ætiað að
kanna hvaða námsefni skól-
anna kemur að einhverju leyti
inn á neytendafræðslu og á-
lykta siðan hvaða námsefni
þarf að bæta við og í hvaða
formi. Þórir kannaði þetta hér
í samráði við menntamálaráðu-
neytið og síðan er ætiazt til, að
það hlutist til um framkvæmd
Tvær nýjar stofnanir
N ey tendastof nun
ríkisins og
Markaðsráð
samkvæmt nýju frumvarps-
uppkasti
Kjólinn rifnaði á fjóruni stöðuni. Sjá sanital við Ásdisi Kára-
dótlur.
unai’tima sölubúða og fieira.
Hrafn Bragason lögfræðingur,
hefur að beiðni viðskiptaráðu-
neytisins, gert uppkast að
frumvarpi að lögum um neyt-
endavernd. Hann skilaði þessu
uppkasti síðasta haust. Núver-
andi viðskiptaráðherra hefur
kynnt sér uppkastið. Það var
síðan sent Neytendasamtökun-
um til umsagnar og er beðið
eftir áiiti þeirra, en fyrsti fund
ur um þessi mál hetfur verið
haldinn með fulltrúum samtak-
anna.
— Hvað er helzt nýmæla í
þessu frumvarpsuppkasti?
— Gert er ráð fyrir, að kom
ið verði upp tveimur stofnun-
um, neytendaistofnun ríkis-
ins og markaðsráði. Inn í þetta
frumvarp eru tekin ýmis atr-
iði úr lögunum um óréttmæta
verzlunarhætti, en bætt er inn
í lagaákvæðum gegn einokun
og samkeppnishömlum. Ljóst
er, að brýn þörf er á þeim á-
kvæðum. Markaðsráði er ætlað
•að vera dómstóll og úrskurðar
aðili um málefni neytenda.
Markaðsráð mun líka skera úr
um það, hvenær samkeppnis-
hömiur eru skaðlegar neytend-
um og um það, hvort einokun
skerði rétt þeirra. Neytendum
er sjálfsagt kunnugt um það,
að ætli einhver verzlun að
seija vöru dýrar en aðrar, hef
ur það komið fyrir, að kaup-
menn taka sig saman um að
seija ekki þessa vöru. Þarna
verður að koma við lögum, því
að það er auðvitað skýlaus rétt
ur neytenda, að sú verzt-
un, sem treystir sér til þess,
geti selt vöru ódýrar en aðrar,
án þess að varan hverfi jafn-
framt úr öðrum verzlun-
um. Neytendastofnun er ætlað
að sameina þá neytendastarf-
semi, sem nú fer fram í land-
inu, annast fræðslu, útgáfu-
starfsemi, rannsóknir og eftir-
litsstarf.
— Ef ríkið tekur mál þessi í
sinar hendur, er þá ekki hætt
við skerðingu hlutleysis?
— Á öllum Norðurlöndum hef
ur ríkisvaldið á sínum snærum
neytendaráð, sem orðið hafa til
við sameiningu ýmissa aðila og
það hefur gefizt vel. 1 raun er
þetta þannig, að sömu aðilar og
áður sjá um hina aimennu starf
semi og eru ráðgefandi aðilar,
en rikið leggur til fjármagnið.
Segja má, að við séum hér á
eftir þeirri þróun, sem orðið
hefur i öðrum löndum. 1 Noregi
hefur meira að segja verið
stofnað fjölskyldu- og neyt-
endaráðuneyti, sem sér um öll
mál er lúta að neytendavernd.
— Hefur ekki komið til tals,
að stofna hér neytendaráðu
neyti?
— Ekki er gott að vita,
hvernig málin þröast. Fyrrver-
andi viðskiptaráðherra, Gyltfi
Þ. Gíslason, minntist á það á
fundi árið 1967, að stofna
þyrfti sérstaka stjórnardeild,
sem sæi um neytendamál. Enn
hefur ekkert orðið úr slikum
framkvæmdum. Óákveðið er,
hvenær frumvarpið um nýja
neytendalöggjöf verður lagt
fyrir alþingi, en mér þykir óMk
legt, að það verði iagt fram
óbreytt. Hingað til hefur rikið
Mtið látdð þessi mál til sín taka.
Það er spurning, hvort borgar
sig að gera þetta í einu stóru
stökki eða í áföngum. Persónu-
lega held ég, að heppilegra sé
að gera þetta i áföngum, þann-
ig að ailir aðilar hafi tima til
aö aðiaga sig nýjum kringum-
stæðum. Þá þarf líka að leggja
fram mikið fjármagn, sem ekki
verður gert á skömmum tíma.
Siðar meir gæti þetta allt eins
þróazt upp í sérstakt ráðu-
neyti.
— Að lokum Björgvin, um
hvað verður rætt á næsta
fundi norrænu neytendamála-
nefndarinnar hér i Reykjavik
7.-~9. júní?
— Á hverjum fundi er tekið
fyrir eitthvert sérstakt umræðu
efni og við höfum ákveðið að
ræða um vercSlagsmálin. Þau
hafa sérstöðu hér á landi og
munu sérfróðir aðilar, isleuzk-
ir, halda um þau fyrirlestra.
21. mai 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7