Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1973, Qupperneq 7

ekki með vissu hvar landið Öfír
var, en nafnið er fallegt. Elót, nú
kölluð Eilath, er hins vegar hafn-
arborg við Rauða hafið, ísraels-
megin. Öfír, eins og Sinaískagi
allur, var undir herstjörn en
ferðamönnum þó leyft að skoða
sig um. Hitinn var svo gffurlegur,
að við vorum þakklát að borða
matinn í loftbelg, sem blásinn er
upp og köldu lofti blásið inn.
Staðurinn er i raun og veru kall-
aður Sharm el-Sheikh og þaðan er
hægt að loka innsiglingu til
Eilath, eins og nú var gert aftur.
Innsiglingin er mjó og fallbyssur,
sem við sáum, gátu lokað sundinu
hvenær sem er.
Þaðan var haldið áfram í lang-
ferðabíl til E1 Tor. Þetta var áð-
ur fjörmikill staður. Pflagrímar
sem komu frá Mekka, urðu að
bfða þar í 40 daga í sóttkvf, til
þess að vera vissir um að hafa
ekki smitazt af kóleru eða öðrum
banvænum sjúkdómum. Allir
urðu að bíða þar, jafnt ríkir sem
fátækir. En nú er staðurinn í eyði.
Næturstaður okkar var í her-
búðum. Þorpið hafði verið ætlað |
ítölskum sérfræðingum í olíu-
framleiðslu. Hinum megin við
Súezskurð sást greinilega til olfu-
turna í Egyptalandi; þar brann
eldur. Gasinu, sem upp kemur
með olíunni er ávallt eytt með
eldi. Við bjuggum í húsum en
flestir hermannanna voru i tjöld-
um. Matsalur okkar var sameigin-
legur. Ferðamenn og hermenn
sátu um nóttina við varðelda og
sungu. Næsta dag var ferðinni
heitið til klausturs Heilagrar
Katrínar. Á undan langferðabíln-
um okkar ók skriðdreki til þess
að tryggja að engarsprengjur fæl-
ust á þjóðveginum. Loksins sneri
skriðdrekinn við, þó ekki strax.
Yfirmaðurinn, ungur liðsforingi,
kom til langferðabflsins til þess
að kveðja unga stúlku frá Banda-
ríkjunum innilega og okkur
fannst ekki ólíklegt að vinskapur-
inn væri annað og meira en stund-
arfyrirbæri.
Landið í kringum okkur var
autt, gult á lit, og vatnslaust með
öllu. Við vorum undrandi, þegar
bfllin nam staðar. Okkur var boð
ið að fara út og skoða aðalbæki-
stöð herstjórnar Egypta frá 1967.
Ekkert merki um mannvirki, ekki
neitt, nemasandur. En fararstjóri
okkar lyfti upp smáhurð á jörð-
inni. Þar fórum við niður. Þar
voru neðanjarðargöng, salir, allt
tilbúið fyrir sjúkrahús. Þetta
byrgi var með öllu óþekkt löngu
eftir að stríðinu lauk.
En frá láglendinu héldum við
áfram til fjalla. í langferðabíln-
um með okkur voru nokkrir Arab-
ar, sem ætluðu sömu leið og hjálp-
uðu okkur þegar bíllinn spólaði í
sandinum. Við hittum einnig
nokkrar Bedúínafjölskyldur, sem
voru á ferli með úlfalda sína.
Börnin voru falleg og skemmti-
lega klædd. Lftil telpa um 5 ára
aldur, var með stóran rauðan hatt
til þess að vernda sig fyrir sólinni.
Bróðir hennar gætti þess vel að
við kæmum ekki of nálægt henni,
en tók þó við sælgæti handa báð-
um. Okkur var sagt, að Bedúínar
væru ánægðir undir stjörn ísra-
els, enda fengju þeir nú læknis-
hjálp og þess háttar, en við gátum
ekki talað arabísku og því ekki
staðfest þetta.
Klaustur Heilagrar Katrínar
stendur í fjöllum. Iiér er um tvö
fjöll að ræða, annað kallað Djebel
Músa á arabisku — fjall Móse, en
samkvæmt trú þeirra, Gyðinga og
kristinna manna er það staðurinn,
þar sem Drottinn birtist Móse og
afhenti steintöflurnar með boð-
orðin tíu. Hitt fjallið er fjall Heil-
agrar Katrínar. Bæði fjöllin eru
yfir 2000 m. há. Einsetumenn
komu undir lok þriðju aldar; þeir
voru mjög fátækir og í stöðugri
lífshættu. Móðir Konstantíns keis-
ara, hin Heilaga Helena, heyrði
um munkana og bað son sinn að
aðstoða.
Klaustrið var byggt árið 327. En
nafn Heilagrar Katrínar kom til
seinna. Katrín var hefðarmey í
Alexandríu og ásakaði hún stjórn-
völdin þar um að fara illa með
kristna menn. Hún var því limlest
á hjóli og hálshöggvin. Sögur
herma að afhöggið höfuð hennar
hafi flutzt með yfirnáttúrlegum
hætti til klaustursins á Sinaí og er
það varðveitt þar. Klaustrið er
mjög frægt bæði fyrir bókasafn
og altaristöflur. Einnig fyrir
beinasafnið.
Bein og hauskúpur af öllum
munkum þess eru varðveitt i
„Beinahúsi". Beinagrind stend-
urog þar á verði. í safni klausturs-
ins eru varðveitt um 2000 grísk-
kaþólskar altarismyndir (íkon)
og mörg þúsund handrita, þ.á m.
Codex Syriacus, skrifað um árið
400 e.Kr. á syriakmálinu.
Ennþá verðmætara handrit,
„Codex Sinaicus", uppgötvaði
þýzki fræðimaðurinn Konstantín
von Tischendorff, árið 1859.
Handritið er frá 4. öld skrifað á
grísku og inniheldur Nýja testa-
mentið og hluta Gamla testament-
isins. Rússlandskeisari fékk hand-
ritið sem gjöf og hjálpaði klaustr-
inu á eftir fjárhagslega. Handrit-
ið var geymt í safninu í St. Péturs-
borg, en 1933 seldi sovétstjórnin
Codex Sinaicus British Museum
fyrir um 500.000 ameríska dali. Á
leiðinni heim athugaði ég „Codex
Sinaicus“ í London og dáðist að
fegurð þess.
Á sínum tima voru um 5000
munkar í klaustrinu en nú voru
þeir aðeins sjö að tölu, undir
stjórn ábötans, föður Jóhannisar.
í þjönustu klaustursins vinna síð-
an á 6. öld Bedúínar, sem eru
kynblendingar Egypta og Evrópu-
manna. Klaustrið borgar fyrir
þjónustu með mat, sem ísraels-
menn hafa látið því í té frá 1967.
Frá þeim tíma er einnig rekið
gistihús þar með 150 rúmuin, en
ferðamenn verða sjálfir að hafa
matvæli meðferðis. Þau má elda á
staðnum — en maturinn vill
verða næstum óætur.
Mitt í klaustrinu er moska
múhameðstrúai-manna, byggð á
11. öld til að sanna Hakim soldán
að klaustrið væri einnig undir
vernd Múhameðs og ekki á móti
trú hans. Faðir Jóhannis, sem
talaði ensku vel, sýndi okkur
þyrnirunna, sem eru svo gegnsösa
af eteriskum olíum að þeir geta
logað án þess að brenna til skaða.
Haldið er að hér sé um hinn
brennandi þyrnirunna að ræða
sem Móse sá. (2. Mósebók) í biblí-
unni er einnig skýrt frá því, að
Móse hafi séð Drottin í eldsúlu á
b jargi. Eins og skýrt er frá, virtist
um jarðeld að ræða. Jebel Músa
er eldfjall, eina eldfjallið á Sínaí-
skaga — en gaus síðast fyrir millj-
ón árum.
Hjalmar Gullberg
1. Hirðarnir
Á oss rann ekki blundur,
því olli stjarnan skær.
En sauður hraut og hundur
í haganum. — Og þá
stóð engill hér oss hjá
með æðstu gjöf og undur,
sem öðlast heimur fær.
Nú hjarðpípan skal hljóma!
Sjá, héðan gleðin fer
að vekja enduróma
frá einu húsi fjár
að nýju öld og ár,
og friðarfurstann róma,
sem fæddur, kominn er.
2. Jósef
Hvert gistihús var fullt. Við fundum hér
í fjárhúsinu skjól, sem þakka ber.
Og víst ég átti von á léttasótt,
en varla, að hún tæki hana í nótt.
Nú stend ég hér svo handalaus og smár.
Hve húsbóndinn erstundum ráðafár!
Ég þorði vart að líta á litla tá,
er lagði hún sitt barn á jötustrá.
Það lýsti stjarna alveg beint hér inn,
svo enga rispu fékk hann á sitt skinn.
Og hirðar komu og sungu einhvern sálm.
Nú sefur hann við þurran fóðurhálm.
Þú, Maria, ég elska eina þig
og ekkert fær að skilja þig við mig.
Þótt margt sé sagt og minnkun þyki að,
þá mun ég kalla okkar barnið það.
Ég heiti Jósef, handverksmaður er.
En hver er drengurinn, sem gaf hún mér?
3. María
Menn spá þér vegsemd, veldi riku.
Ég vil, að þér sé hlift við slíku.
Mörg jarteikn kváðu kunnugt gera,
að kóngur eigir þú að vera.
Bezt að þú hafnir frægð og frama.
Þín framtíð er við sög og hamar.
Það sækir að mér kaldur kvíði,
að kvöl, mitt barn, þín annars bíði.
4. Heródes
Æ, bjálfar þeir, sem ber aðvorum löndum
og bröltu ráðvilltir á eyðisöndum!
Og koma hér með hött, í dýrum húðum
til Heródesar, konungs yfir Júðum!
Að vegna stjörnu varpa frá sér ríki
erversta rugl og augljós höfuðsýki.
Og leita barns með þeirri fúlu firru
að fá því gull og reykelsi og myrru.
Að eyða fé án endurgjalds og vaxta
er engu líkt og brjálar rétta taxta.
Ég sá, að þessa vegavilltu dáta
er vandalaust á réttan bás að láta.
Og njósnarmenn þeir fengu á flandri sínu
til fjallaþorps, sem er í landi minu.
Af spámanns máli mega lærðir fræðast
að Messías þar eigi vist að fæðast.
Þótt aldrei þvílíkt verði í vorum byggðum
er varasemi hæst af öllum dyggðum:
Þeir sveinar, er menn árlangt borna segja
þar innan þorps og nærri skulu deyja.
5. Allir (nema Heródes)
Ó stjarna, stillta, bjarta,
svo sterk, að bliknar sól!
Ó hreysi lágt, sem léðir
því Ijúfa barni skjól!
Á hróf úr leir og hálmi,
sem hruni virðist næst,
og stendur stakt i haga,
skin stjarnan hýr og glæst.
Um jötu lága leikur
sá Ijómi silfurtær.
Vér sáum undrið æðsta,
sem enginn skilið fær.
Sigurbjörn Einarsson
þýddi
Nóttin helga. Teikninguna gerði Anna
Kristjánsdóttir, 11 ára, Yrsufelli 5,
Reykjavík.