Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.1974, Blaðsíða 3

leysi né kunni að bregðast við því.
Varalestur er mjög erfiður og við-
mælandi hins heyrnarlausa verð-
ur að tala skýrt og greinilega.
Sumir nenntu því alls ekki en
sneru sér þess í stað til Pauline og
ætluðust til, að hún „túlkaði" mál
þeirra. Þar með var ég að miklu
leyti úrleik. Þessu fólki sagði hún
undantekningalaust að „tala við
Jack“, og fór þar ekki í mann-
greinarálit. Urðu menn að láta sér
þetta lynda ellegar slá botninn í
samtalið. En nú var ég á leið tii
þings einn míns liðs. Ég hefði
vafalaust getað haft Pauline með
mér, en það kærði ég mig ekki
um. Bæði hafði hún skyldum að
gegna heima, og svo varð ég fyrr
eða síðar að standa á eigin fótum.
Þetta var áhættuspil. Mistækist
mér væri stjórnmálaferill minn
þar með á enda. Min eina von var
sú, að færni min i varalestri ykist.
En til þess að fikra mig upp reipið
varð ég fyrst að ná endanum.
Miklu varðaði hvernig til tækist i
byrjun, og það var mjög undir
samþingmönnum minum komið.
En þeir voru önnun kafnir menn
upp til hópa. Þegar þeir deildu,
hitnaði oft í kolunum. Ég varð að
geta tekið virkan þátt í umræðum
— og sótt og varið mál mitt af
fullum krafti. Er ég hugleiddi
þetta þótti mér ekki Ijóst hvort ég
mætti vænta skilnings og hjálpar
starfsbræðra minna eða ekki.
Hins vegar vissu þeir nú hvern-
ig ástatt var um mig — og samt
vildu þeir fá mig aftur í sinn hóp.
En ég óttaðist, að þeir gerðu sér
ekki fulla grein fyrir vandanum.
Trúlega yrði ekki erfiðast að
skilja umræður í þingsalnum
sjálfum, og auk þess gat ég fengið
þær staðfestar í skýrslum. En
málin eru lika rædd i göngum og
kaffistofum og- það er ekki siður
mikilvægt að fylgjast með þeim
umræðum en hinum. Sá, sem
borðar verður að líta á diskinn
sinn; og missti ég þráðinn i máli
viðmælanda míns andartak yrði
hann að hefja það á ný. Þeir, sem
ræddu við mig, urðu að horfa
beint við mér og stæði ég í hópi,
þar sem ákaft var rætt, heyrði ég
aðeins einn i einu. Þetta var ekki
til þess fallið að laða að mér við-
mælendur.
hjá sér. Ég tafði þarna smástund,
en fór svo inn i þingsalinn.
í neðri málstofunni er ekkert
sérstaklega gott sæti til varalest-
urs. Þetta eru langar bekkjaraðir;
situr stjórnarliðið öðrum megin
en stjórnarandstaðan hinum meg-
in; og liggur gangur þvert í gegn.
Ég hafði reynt að sjá inér út sæti
og leizt eitt þein-a iliskást; það
var á bekkjar enda og var sæti
Bessie Braddock. Hafá hún fús-
lega látið mér það eftir, er ég fór
þess á leit. Sýndist mér, að þarna
mundi einna hægast að snúa sér
til hinnaýmsu átta.
Ég kom inn í miðjum spurn-
ingatima og hikaði fyrir framan
þinggrindurnar. En inn fyrir þær
verða menn að fara til þess að
mega taka þátt í störfum þingsins.
Ráðherrar stóðu fyrir svörum og
voru engin grið gefinrfremur en
endranær. Bekkir virtust full-
setnir og ég vildi síður fara að ýta
við mönnum og trufla þannig um-
ræðurnar. Ég tök eftir því að ýms-
ir voru farnir að gefa mér gætur
og þótti það heldur óþægilegt.
Málið leystist farsællega, er
Bessie Braddock kallaði á sessu-
nauta sina að hiiðra til og lét ekki
sitja við orðin tóm, en hún er
mikil fyrir sér, og fyrr en varði
. var orðið pláss, þar sem áður virt-
ist fullskipað. Eg settist og var
feginn að hafa dálitið skjól af
Bessie.
Svo tók ég til við varalesturinn.
Eg hafði ekki búizt við umtals-
verðum árangri, en reyndin varð
mér mikið áfall. Ég skildi fátt sem
ekkert af því, sem sagt var og
ekki bætti úr skák, að ég vissi
aldr'ei hvert ég átti að snúa mér.
Hefði ég loksins uppi áfyrirspvrj-
anda var mál hans þá annaðhvort
hálfnað, ellega'r hann var að ljúka
því og ég fékk engan botn í það.
Þetta var mér mikil breyting.
Aður fyrr hafði ég éngum gefið
eftir í orðaskiptum, ég hafði grip-
ið óspart fram í fyrir andstæðing-
um minum og ekki beðið boð-
anna, þegar kom að mér. Nú var
ég varnarlaus berskjaldaður á
sviðinu. Hver, sem var, gat klekkt
á mér. Lægi nokkur leið út úr
þessari þögn varð ég að finna
hana og það fljótt. En horfurnar
voru óglæsilegar.
_______ X'
HEYRNARLA USA ÞINGI
Úr sjálfsœvisögu brezka þingmannsins JACK ASHLEYS
JACK Ashley fæddist og ólst upp
í fátækrahverfum Widnesá bökk-
um Merseyár í Englandi. Hann
naut skammrar skólagöngu, hafði
ungur inisst föður sinn, og fór
sncmma að vinna möður sinni og
systrum. Ilann gerðist verkamað-
ur í verksmiðju. Lét hann fljót-
lega til sfn taka í félags- og kjara-
málum verkafólks, stofnaði verk-
lýðsfélag á sfnum vinnu-
stað og vann því viðurkenn-
ingu. Hann færði þá út kvfarnar
og tök að beita sér fyrir hættum
húsakosti og vinnuskilyrðum
verkafólks. Varð hann kornungur
forystumaður í heimabæ sínum.
Eftir nokkurra ára strit fyrir sult-
arlaun ákvað hann að brjótast til
tnennta. Stundaði hann nám bæði
f Cambridge og Oxford og valdist
þar auk þess til forystu félaga
sinna. Að námi loknu réðst hann
til starfa hjá brezka sjónvarpinu
og vann þar um nokkurt skeið.
Ai'ið 1966 var hann kosinn á
þing og árið eftir töldu jafnvel
margir, að honum yrði boðin ráð-
herrastaða. Af þvf varð þó ekki.
Jack Ashley missti heyrnina,
fyrst að hluta, en loks algerlega.
Þetta var að sjálfsögðu feikilegt
áfall. Sá Ashley ekki annan kost
en segja af sér þingmennsku, en
var eindregið ráðið frá því og
varð það úr, að hann hélt áfram.
Mætti hann geysilegum örðug-
leikum, en sigraðist smám saman
á þeim af fágætum kjarki, þraut-
seigju og þó kannski mest bjart-
sýni, enda ímyndi menn sér hvað
til þurfi að ætla sér að taka þátt .í
þingdeilum án þess að heyra
nokkurt hljóð, heldur reiða sig á
varalestur. En Ashley lét ekki
deigan síga, enda varð árangur-
inn allótrúlegur. Hann hefur síð-
an gerzt ákafur forsvarsmaður
fatlaðra, jafnt á þingi sem utan
þess. Bók hans heitir „Journey
into Silence" og fer hér á eftir 14.
kafli hennar, styttur og endur-
sagður. Segir þar frá því, er
Ashley sneri aftur til þings, eftir
að hann missti heyrnina.
Það var sannarlega vogað fyrir-
tæki að snúa aftur til neðri mál-
stofunnar. í fyrra sinnið hafði ég
þó a.m.k. heyrt nið fyrir eyrum
mér; nú heyrði ég alls ekkert.
Fyrri tilraunin hafði endað með
skelfingu. Nú var ég kominn aft-
ur og leizt þó enn verr á blikuna.
Eftir að ég missti heyrn reiddi
ég mig á Pauline i skiptum við
fólk, sem hvorki skildi heyrnar-
Við Pauiine höfðum rætt málið
vandlega áður en ég lagði af stað.
En nú var ég einn á báti i hljóð-
lausri umferðinni. Þegar ég gekk
innum dyr þinghússins kom til
mín lögregluþjónn með heljar-
mikið yfirskegg og sagði „Vel-
komnir aftur". Mér hefði annars
veitzt erfiðara að skilja þennan
mann en flesta aðra, en hann
vandaði sig sérstaklega, enda
skildi ég hahn óðara.
Vinir og velunnarár þyrptust að
mér, þegar ég kom inn i atkvæða-
klefann. Enginn reyndi að setja á
langar tölur, heldur buðu þeir
mig velkominn í einsatkvæðisorð-
um. Og ég skildi þá ekki einu
sinni alla. Mér var tekið af mikilli
hlýju. Þó voru sumir ofúrlitið
ringlaðir. Og aðrir fóru kannski
Nú tók ég i fyrsta sinn eftir því,
hvernig ljós og skuggar skiptust á
i þingsalnum. Eg komst að raun
um það, að félli skuggi á andlit
ræðumanns, skildi ég vart orð af
því, sem hann sagði.
Brátt þreyttist ég í augum og
þar sem sálarástandið var lika
bágborið ákvað ég að hætta þessu.
reis úr sæti og fór fram í kaffi-
stofu. Samræour þar revndust
ekki auðveldar heldur. en þó ekki
ömögulegar. enda leituðu menn
fyrst og fremst frétta af mér og
mfnum högum og töldu ekki eftir
sér að endurtaka mál sitt, ef
þurfti.
Þetta sama kvöld var fundur í
þingflokki Verkamannaflokksins
og átti að ræðtt hugsanlegar vítur
á hóp þingmanna, sem höfðu neit-
Framhald á bls. 12
©