Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.1974, Blaðsíða 13

Meðal erlendra gesta á þjóðhátíðinni í sumar
verður allstór hópur Vestur-íslendinga. Þeir líta
á þá för sem einskonar pílagrímsför til landsins
helga; i þessum hópi verður aldrað fólk, sem
aldrei hefur augum litið þetta hjartfólgna land
forfeðranna. íslenzkur læknir, sem staðfesti ráð
sitt í Kanada og ílentist þar, var hér á ferðinni í
vetur. Hann taldi að fullkomlega væri með
ólikindum sú tryggð, sem margt fólk af ís-
lenzku bergi brotið héldi við landið og allt, sem
íslenzkt er. Þar í sveitum erum við kallaðir
Austur-íslendingar og sagði læknirinn, að
marga sviði sárt, hvað Austur-lslendingar væru
tómlátir og áhugalitlir að viðhalda sambandinu.
í byggðunum í nánd við Winnipegvatn má
enn heyra talaða hreina og lýtalausa íslenzku.
Læknirinn sagði, að greinilega væri þó meiri
áhugi á að læra og viðhalda íslenzkunni hjá
ungu kynslóðinni, sem alls ekki þekkir ísland
nema af afspurn..í því sambandi nefndi hann
kornunga stúlku, sem fékk því framgengt að fá
að fara til íslands. Dvaldist hún hér sumarlangt
hjá ættingjum og drakk i sig íslenzkuna. Hún
söng og lék undir á gitar eins og ungum
stúlkum er titt og þegar vestur kom, þýddi hún
á ensku það ágæta Ijóð Tómasar Guðmunds-
sonar, Hótel Jörð. Það var síðan æft og sungið i
einhverjum gagnfræðaskóla vestur þar, en
þessi unga stúlka var samt ekki allskostar
ánægð. Hún sagði félögum sinum, að i rauninni
væri ekki hægt að þýða þetta Ijóð; það væri svo
margfalt fegurra á islenzku. Og hópurinn réð-
ist í að læra textann á íslenzku. Að visu skildu
þau ekki orðin, en hvað með það:
„Tilvera okkar er undarlegt ferðalag.
Við erum gestir og hótel okkar er jörðin."
Þau voru sannfærð um, að hendingarnar
væru fegurri svona eins og skáldið hafði ort
þær.
Stundum kemur mér þessi saga í hug, þegar
ég hlusta á svokallaða skemmtikrafta reyna að
hafa ofan af fyrir landslýðnum í sjónvarpinu.
Mér skilst, að íslenzkir popplistamenn séu
alltaf rétt í þann veginn að byrja að leggja undir
sig heiminn. Menn, sem feta í fótspor Bítlanna
og Alexanders mikla, láta vitaskuld ekki standa
sig að annarri eins sveitamennsku og að flytja
texta á útkjálkamáli, sem enginn kann.
Kannski er ofrausn að nota sögnina að flytja í
þessu sambandi; sögnin að mjálma er raun-
verulega nær kjarna málsins. Flatneskulegir
textar eru mjálmaðir á ensku, allt fyrir „erlend-
an markað". En kannski þykir þetta framlag
vort ekki ýkja merkilegt í útlandinu; allavega
hefur einhver töf orðið á sigurgöngunni miklu
og lárviðarsveigunum. Ámáttlegast þykir mér
að hlýða á tvo unga menn úr Keflavíkinni. Þeir
eru greinilega músíkalskir, en líklega hafa þeir
alizt upp of nærri Miðnesheiðinni. Allir vita, að
þar ku vera reimt. Sem betur fer eru þó
ánægjulegar undantekningar til. í þeim flokki
eru Ríó tríó og kvartettinn Litið eitt, sem flytja
isienzka texta svo unun erá að hlýða.
Sú gagnrýni, sem oft heyrist á meðferð unga
fólksins á móðurmálinu, finnst mér ekki með
öllu leyti fram borin af sanngirni. Að vísu eru
áhrif frá enskunni augljós, en með hæfilegri
andspyrnu ætti engin hætta að vera á ferðum.
Vonandi er íslenzkan lifandi tungumál og ekki
bara grúskfyrirbæri til handa orðabókarmönn-
um. í hópi unga fólksins, sem telst i blóma
lífsins á þessari þjóðhátið, verðurán efa margt
um töff gaura og smart pæjur. í þeim hópi
verða notuð sterk lýsingarorð ef að vanda
iætur, en ég á ekki von á að heyra að sumir séu
gormæltir, sumir flámæltir eða hljóðviltir og
aðrir dragi seiminn.
í hópi fullorðna fólksins, sem mest hneyksl-
ast á málfari unglinga, er hinsvegar meira en
nóg af því. Kannski finnst einhverjum, að slík
fyrirbæri í málinu séu bæði þjóðleg og
skemmtileg. Undir það siðara tek ég að
minnsta kosti ekki og spái því, að það verði
unga kynslóðin, sem gangi af þessum skrípa-
myndum málsins dauðum.
Vonandi ber hún gæfu til að afgreiða ensku-
mjálmið á sama hátt.
Gísli Sigurðsson.

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
rp /Hn PtÆL- /< Komu FUCaL- IhJU ISSiEaEiH
7 ÍT lU R R \' B R. L u N s
pi ft- •r L £ £> U R £,u- R e ÆZo 1ÍK/H 0' X l H
s ta á' R K Á ine- 1 ro' - M 1 5 T A K A
tt- •"* K n 'fí/É1* K N P* A s A iVhf R U T
i.. 4, i StC ec. ObUMl u A T A H iKKÐ VCl - tuu R 1 F A Tókhi ríu 1 L A
MOÖ- uR H A L Jj Á 5*c- 0 rr,u X SPJ L srer Á s z<«.« Z.u- A F L A' T
FoR- V Ð 4 X R6ot> rf á T T u LJtRI ÁUfi L E 5 |F- *ei
FL- A fí h* X rim. w A Maw- e 1 N A R CiTiu P»IC- S ÍW A'
6* 'ilh r- Xhk,*. D 0“ L L X M 'íf.- V R G P ÍOUF T R
5 P h R T 9 flV"i A 13 K-V- ABÓ K CkSO - "m" 0 F s 1
|Knja» X D X X II? rt '/u‘r 0' R esp- Asr Æ s A s T
ET2 K1 JL lT ? A —HÞ Wiu K L U K K u fi 'ý't A A
iro'
L A leíf, i^r fY[ Á e 1 Ð ÍTi 1 m aBðI
Á P JJ 5 K f\ R Ð gg 1 Ð Aí a □
T lcp^S MAH- NíiNíf' PN l xl 9 = N n- l'Á ff M ■ftX Siv'iA- o/<-t> ótJoT rt-ÆF ■ vXír ■ u 1.0 1
Irín Á
r [/04 V- St - ta ru
£ J . LT- > '0- iAH SíKHci FliKuK
5 erJO - 1 ,’U.
k. — Flitc- — UK. VftUiM Hftuö
1 \ A'u lT- . 1J1J ew/i^ ÍCOKl-
>r/=Ti4*C-
juii - DRH í'iH- - T 1 F6UCc /l'JlO jeaic- FÆÍÍ. Cö KoiUK Nirií-
x- 1 fu« Fð V- - ><art S PCKi £ 0
Í Jél ! ior<r
lEÍ- kJ r [< TiTilC c.cLr
fSiuR ItJtJ Rr4 HTA' -
VJfljJ/J- Lfc'/iA KiJÖ6l YÉtU
r’. © t k OFFuK.
'uLi-f). FoR. 'ft A,%
ÖlpoVíKI ToTuR FULL
Ktwi TSfR
Iftesr- 1 (