Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.1974, Blaðsíða 5

JAFNRÉTTIÍREYND?
ÞURÍÐUR
FORMAÐUR
VAR VÍST
UNDAN-
TEKNING
Heima hjá
Sigmari Ólafssyni
og Pálínu Pálsdóttur
Hjónin Pálina Pálsdóttir og Sigmar
Ólafsson meS dóttur sina.
— Einu sinni las ég sögu um
mann, sem tók að sér að liugsa um
heimilið, á meðan konan hans fór
út að vinna. Það gekk auðvitað á
ýmsu, og eftir þennan lestur fór
ég svona að spekúlera i því, hvort
ég gæti hugsað mér slíka verka-
skiptingu, en komst að raun um,
að það gæti ég alls ekki, — segir
Sigmar Olafsson vélskólanemi.
Þritt verkaskiptingin hjá honum
og konu hans, Pálinu Páisdóttur,
sé ekki svona alger, er Pálina
samt fyrirvinna heimilisins, og
því lenda heimilisstörfin og um-
önnun þriggja ára dóttur þeirra
hjóna að miklu leyti á Sigmari,
þrátt fyrir al lar yf irlýsingar.
Fjölskyldan er frá Flateyri við
Önundarfjörð, sem dvelst syðra
nú í vetur vegna náms Sigmars.
Pálina starfar við Kleppsspitala
og gengur þar 8 tíma vaktir dag-
lega. Dóttirin, Jóna Margrét, er i
gæzlu hjá kunningjum fjölskyld-
unnar í Kópavogi, á meðan báðir
foreldrarnir eru að heiman.
— Mestu erfiðleikarnir eru í
sambandi við barnið, — segir
Pálína. — Hún er vön svo miklu
frjálsræði að heiman, að við þor-
um ekki að láta hana vera eftir-
lilslausa úti af ótta við að hún ani
beint í umferðina. Þess vegna er-
um við mjög bundin yfir henni,
þegar við erum heima, og það
kemur sér einkum illa fyrir Sig-
mar, sem þarf að nota tiraann til
að lesa. Þá daga, sem ég er á
kvöldvakt, tekur því ekki að fara
með hana í gæzlu, og þá þarf ég að
taka hana með mér í vinnuna og
hafa hana hjá mér þangað til Sig-
mar er búinn i skólanum.
— Er ekki útilokað fyrir fólk
utan af landi að koma börnum á
dagheimili og leikskóla hér fyrir
sunnan?
— Ég hef reynt að koma henni
fyrir á barnaheimili, sem Klepps-
spítalinn rekur, en þar er allt
yfirfullt, og yfirleitt bara hægt að
taka inn börn hjúkrunarkvenna.
— Já, menntunin hefur þarna
sitt að segja eins og annars staðar,
— bætir Sigmar við.
Blaðamaður spyr hann, hvernig
honum finnist að láta konuna sjá
fyrir sér.
— Ég sé ekkert athugavert við
það, — segir hann. Það er beggja
hagur að ég ljúki þessu námi, og
þess vegna þurfum við bæði að
leggja talsvert á okkur. Mér drep-
leiðast að vísu heimilisstörf. Mað-
ur hefur vanist við, að það sé
konunnar að sjá um þau, og þegar
við vorum fyrir vestan, var ég
alltaf á sjónum, svo að það kom
ekki til álita, að ég tæki þau á
mig. En núna horfir málið allt
öðruvísi við, og það er ekki leggj-
andi á konuna að bæta öllu
heimilishaldinu ofan á vinnuna.
— Og var ekkert erfitt að verj-
ast þessu?
— Ég var einu sinni i kokkeríi á
sjónum, og kynntist þá elda-
mennsku, skúringum og þess
háttar, svo að ég var ekki alger
viðvaningur. Ég var nú samt dálít-
ið vandræðalegur, þegar ég fór í
fyrsta skipti með óhreinan þvott
ofan i þvottahús í fjölbýlishúsinu,
þar sem við búum, og var að velta
því fyrir mér, hvað fólk myndi
hugsa, ef það sæi mig. En ég
komst óséður þá og líka í næstu
skipti, og nú eröll feimni rokin út
í veður og vind. Ég þvæ og hengi
upp án þess að skammast mín
nokkuð fyrir það, og ef fólk hefur
eitthvað við það að athuga, ber
það bara vott um þröngsýni.
— En getið þið haldið uppi eðli-
legu fjölskyldulifi, þegar þið haf-
ið bæði svona mikið að gera utan
heimilis?
— Þetta er alger hátið hjá því,
sem það var fyrir vestan, — svar-
ar Pálína. — Þá var eiginlega
ekki um neitt fjölskyldulíf að
ræða. Sigmar var alltaf á sjónum
og kom og fór eins og gestur. Það
gat varla heitið að hann þekkti
stelpuna.
Sigmar tekur ryksuguna
með ánægju. Hann er
heima og les en Pálína
erfyrirvinna heimilisins.
Sigmar er óllum hnútum kunnugur í
eldhúsinu og ekki hægt að sjá, aS
hann sé mjög beygður yfir þessari
hlutverkaskiptingu.
Hafðir þú aðstöðu til að vinna
úti þar?
— Nei, þar eru flestöll störf
bundín sjávarútvegi, og ég get
ekki stundað þau af heilsufars-
ástæðum. Eg var þess vegna al-
gerlega bundin við barnið og
heimilið og þjáðist af verkefna-
skorti og tilbreytingaleysi. Mér
finnst allt annað líf að vinna úti.
Maður verður miklu opnari fyrir
umhverfinu og metur sjálfan sig
meira en með því að sitja alltaf
heima.
— En tekur ekki það sania við,
þegar þið farið vestur aftur?
— Jú, mér hrýs hálfpartinn
hugur við þvi, — svarar Pálína.
— En maður hefur nú alltaf
taugar þangað, — segir Sigmar.
Við erum bæði fædd þarna og
uppalin og eigum þar fjölskyldur.
Hins vegar er lifið heldur til-
breytingarlaust i svona sjávar-
þorpum, og á vetrum er maður oft
innilokaður vegna snjóa i langan
tima og kemst ekkert frá. Svo
hefur mikið af unga fólkinu flutzt
á brott, einkum það, sem hefur
hlotið einhverja menntun, þvi að
það er erfitt að nýta hana í svona
iitlu plássi. Tvö til þrjú síðustu
árin hefur þó orðið talsverð upp-
ynging heirna, því að ungt fólk
hefur sezt þar að meir en áður.
— Nú er jafnrétti kynjanna á
hvers manns vörum, og talsvert
hefur stefnt i þá átt að undan-
förnu. En haldið þið að það geti
orðið fullkomið? Getur kvenfólk
til dæmis stundað sjómennsku á
sama hátt og karlmenn?
— Ekki vildi ég vinna á dekki,
— segir Pálína, — en kvenfólk
ætti þó til dæmis að geta orðið
vélstj órar.
— Ég er hræddur um, að við
getum aldrei skapað algert jafn-
rétti. Og þó að við snerum þjóðfé-
Framhald á bls. 12
©
\