Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1976, Blaðsíða 9

Sáparinn kom þá til mín með annað
eintak af sama tölublaði.
„Nú, svo að þið eruð áskrifendur að
tveimur eintökum", sagði ég.
„Nei,“ sagði sáparinn, „bara að einu,
en þegar eitthvað sérlega smellið Ör í
blaðinu, kaupir meistarinri eitt í viðbót í
lausasölu á næsta horni."
Að Albert Engström skyldi ekki þurfa
að bíða í áratugi eftir að verða þekktur
og metinn, átti hann sem sagt sápurum
og rökurum að þakka. I átta hundruð eða
nær þúsund rakarastofum í Sviþjóð sátu
Sviar í áratugi og skoðuðu teikningar
Alberts og lásu textana fyrir neðan, en
lásu siðan frásagnir hans og spjöll inni i
blaðinu. Á þeim tima hafði meiri hiuti
sænsku þjóðarinnar ekki efni á að vera
áskrifandi að vikuritum eða kaupa bæk-
ur. Vinnudagurinn var of langur og
strangur til þess, að menn hefðu ýkja
mikla löngun til að ástunda listir og
bókmenntir að honum loknum. En með-
an menn biðu hjá rakaranum, lásu þeir
„Strix" og þar kynntust þeir á mildan og
skemmtilegan hátt sjálfum sér, einkenn-
ur þjóðar sinnar, skopskyni sínu, hinni
mergjuðu og klúru fyndni sinni, raupi
sínu og gorti, óhófi sínu og brennivíns-
þorsta, ást sinni á dýrum og blómum,
hinu landfræðilega imyndunarafli sínu,
útþrá sinni, lagni sinni og uppfinninga-
semi, viðkvæmni sinni og angurværð.
Þannig horfðu menn í hinn bókmennta-
lega og listræna spegil Alberts Eng-
ströms, en bæði var hann samtimamaður
þeirra og svo snjall og hugkvæmur, að í
formi dægrastyttingar öðluðust menn
skilning á því, hvað væri átt við með
snilli, smekkvísi, hnyttni og hugkvæmni.
Og hvaða gildi gat slík reynsla haftO
Melal annars hlaut hún þó að stuðla að
sjálfsþekkingu. Og að læra að þekkja
sjálfan sig i list og bókmenntum er, að
því er ég bezt veit, eina færa leiðin til að
kynnast sjálfum sér.
Þýðing slíkra kynna varð mér allt í
einu ljós, þegar ég ræddi eitt sinn við
lamaðan mann, 83ja ára gamlan. Hann
hafði unnið við sprengingar í námum,
það var líflegt og spennandi starf.
„Og hér ligg ég nú. Ég er ekki svo
mikill heimspekingur, að mér geti dottið
neitt í hug til að bæta kjör mannfólksins.
Ekki get ég farið í leikhús. En það eru til
bækur,“ sagði hann, „og myndir, það er
að segja myndir, sem búa yfir einhverju,
einhverju sem sálin vil) lðta f té. En
maður verður að byrja snemma að lesa í
lífinu, ef lestur á síðan að geta komið i
stað þess, sem maður missir. Ég meina
ekki beint sem uppbót, heldur til að
komast á æðra og frjálsara svið. I gamla
daga las ég allt, sem Albert skrifaði."
„Afsakið. Hvaða Albert?"
„Hvaða? Er til nema einn?“ spurði
sprengingameistarinn. „Ég hélt áfram
að lesa Strix, meðan hann var í höndum
Albert$, en siðan las ég bækur hans. Ég
las þær allar . . . Ef þér hafið lesið At
Ilaeklefjall og Ránningehus til dæmis,
þá hljótið þér að viðurkenna, að það er
aðeins til einn Albert. Af Albert lærði ég
að sjá sjálfan mig og félaga mína tilsýnd-
ar, frá almennum sjónarhóli, ef svo má
segja, og sjá náttúruna með augum lista-
mannsins eða að minnsta kosti eitthvað i
þá áttina. Og þegar ég les nú aftur allt,
sem Albert hefur skrifað og virði aftur
fyrir mér allar teikningar hans, þá sé ég,
að verk hans hafa miklu meira að geyma
af lífi og þrótti en ég skildi í fyrstu. En
merkilegast finnst mér, þegar ég nýt
verka Alberts að nýju, að þá hef ég það á
tilfinningunni, að ég hafi sjálfur átt þátt
f að skapa þau á sfnum tfma. Og þegar sú
tilfinning grípur mig, þá líður mér vel,
þér megið hafa það eftir mér, Taube, og
á slikum stundum finn ég ekki fyrir þvi,
að ég sé lamaður, ég gleymi því alveg!“
Á öðrum stað Undir fíkjutrénu segir
Taube frá því, er hann heimsótti Albert
Engström fyrst á búgarð hans, Grissle-
hamn í Roslagen:
„Þegar ég kom þangað 1915, var þar
islenzkur hestur á beit. Albert hafði haft
hann með sér úr hinni frægu ferð sinni
til íslands, en hún var eitt af mestu
ævintýrum lífs hans og um hana má lesa

OHtf&c/a
mii Ícvt,- *■

!Éh| "3SS* r;
mjf&tcsniuruL
-niiíi
ítbrn
\na €-ihh.
't&rhS 'Utinx
nrátsúnj d/cMt
i ö/r/iicmé nuji/&nÓM)ui ^
* • -'V)
v 1V
iSSíS5í»8stk,< N
Tvœr myndskreytingar Everts Taube úr IjóSa- og teikningabók hans,
„Min álskling du ár som en ros". Þar eru léttar og rómantiskar
teikningar og viðkomandi IjóS skrifaS með gullfallegri rithönd Taubes.
SumstaSar málar hann skreytingarnar á vi8, en utkoman verSur alltaf
látt og Ijóðræn.

zar: Wcf/n.oLcnJ)íafC
J'ifia Ji /?/ Áirrt inn ■föcía c
Mai dia • uc tui'naf furje fihfi Júruutd&n ptí l/intfa {rrMf /ooa
■*jfk ndi Jin nihjj/cL /uz/jcí
' \
Evert Tiiube
FLICKAN I
HAVAWA
Flickan i Havanna,
hon har inga pengar kvar,
sittcr i ctt fönster,
vinkar át en karl.
Kom, du glade sjömatros!
Du skall fá min röda ros!
Jag ar vacker!
Du ar ung!
Sjung, av hjartat, sjung!
Flickan i Havanna ''
stanger dörrn av cedertrá.
Sjöntannen ár inne,
flickan pá hans kná.
Vill du bli ntitt hjártas kung?
Har du pengar i din pung?
Jag ár vacker!
Du ár ung!
Sjung, av hjártat, sjung!
Flickan i Havanna
hörer dá en sjömans röst:
Pengar har jag inga,
men en sak till tröst.
Och utur sin jacka blá
tager han det hon skall fá.
Du ar vacker!
Du ár ung!
Sjung, av hjártat, sjung!
Flickan i Havanna
skádar dá med tjusad blick
ringen med rubiner,
som hon genast fick.
Ringen kostar femton pund!
Stanna du - en liten stund!
Jag ár vacker!
Du ár ung!
Sjung, av hjártat, sjung!
Flickan i Havanna,
hon har inga pengar kvar,
sitter i ctt fönster,
vinkar át en karl.
Handen prydes av en ring
och kring barmen crépe de chine.
Jag ár vacker!
Jag ár ung!
Sjung, av hjártat, sjung!
f hinni ódauðlegu bók „At Hacklefjáll",
en það er bók, sem ég les aftur og aftur.
Þar nýtur höfundur sfn vel við lýsingar á
náttúrunni og þjóðlífinu, og bókin er
reyndar á sinn hátt skóli fyrir blaða-
menn. Albert Engström var frábær
ferðabókahöfundur, en hvergi tekst hon-
um eins vel og í bókinni Át Hácklefjáll.
Hann tók miklu ástfóstri við ísland, og
það er skiljanlegt, þvi að hann var forn-
norrænn að skapferli, unni hinu stór-
brotna, hinu einfalda, hrjúfa lífi, sem er
ógnað af óblíðri, strangri og stórfeng-
legri náttúru.“
Evert Taube var oft hjá Albert Eng-
ström á Grisslehamn á veturna, þegar
frúin og börnin bjuggu í Stokkhólmi
vegna skólagöngu þeirra. Hann segir
ennfremur:
,,Á þessum árum, frá 1915 til 1918, var