Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1976, Qupperneq 12

(’oncorde or fallt'K á fluKÍ. Hún er löng
ok mjó. livíl á lit og tignarleg, svo ad
minnir á svan. Vængjununi svipar meira
að segja fil fuglsvængja. Vélin er ekki
jafnf ignarleg á jörðu niðri. Þar virðist
hún fvrst og fremst of stór, ok dálítið
undarlegur gripur. Og nefið er ankanna-
legt. Það vísar niður, og er eins og vélin
a'tli að fara að kropppa korn upp af
flughrautin ni.
I'áar flugvélar hafa verið prófaðar
jafnnekilega og Coneorde. Kinar 1200
revnslufluKferðir viiru farnar fram að
sumrinu 1975, en það sumar voru farnar
130 þolfluKferðir með farþega. Krki-
hiskupinn af Kantarahorg var í síðustu
ferðinni. Þar með var kominn helgihUer
á fyrirla-kið og mátti fara að auglýsa.
Sjálfui för ég þrjár feröir með Con-
eorde. Fyrstu ferðinni var ekkert sér-
stakt heitið. Kg kom reyndar aiiKa á
Swindon, en þar með upptaliö. Kk dró
enga la-rdóma af þessari ferð nema
þaiin. að Coneode iná lenda lýtalaust.
þótl aðeins séu þrír hrevflar i ganKÍ. Sjá
fjörði ofhitnaði ok varð að slökkva á
hontiin. 1 annað skipti fór ók frá Kondon
til Iteirút í Kfhanon ok i þriðja skiptið
þaðan lieiin til Kondon. Þá varð mér
allljöst lnilíkur tiifragripur Coneorde
er. Vlir Kuópu var flogiö undir hljóð-
liraða. en þegar kom yfir Miðjarðarhaf
\ar farið n|>p f 59 þúsund feta ha'ðog
flogið \ fir hafið á 1300 mílna hraða.
Flugið til Keirút tók helmingi skemmri
tíma en inenn eiga að venjast í öðrum
tegundum flugvéla.
Það er augljóst hverjum manni, að
Coneorde er fráha-r til flugs. Aldrei
verður vart við hinn gffurlega hraða,
liita eða annað álag, sem fylgir henni.
Kkkert verður vart við það, þegar hún
brý/.t gegnum hljöðmúrinn. Mér var hor-
in andarsteik og ók stakk upp f inÍK bita.
Kr var koininn á tviifaldan hljöðhraða
áður en ég kom na'sta bita upp f mig. Kg
vissi þetta af þ\í, að farþegum til
skemmtunar hangir uppi hraðama'lir.
sem sýnir hraða vélar.innar hverju sinni.
Þetta ta-ki er kallað „Maehma'lir" og
birtir rauöar tiilur á litlum skermi.
Mu'lir þessi heitir eftir dr. Krnst Maeh.
austiirrískum eðlisfra-ðingi og upphafs-
manni riikra'nnar framslefnu. Nú er
nafn hans orðið fast í ta'knimáli. I
þriðju ferð minni með Coneorde varð
hraði liennar Maeh 1 á 11 mínútum. en -
Mach 2 á 20 nifnútum. Við komumst
hraðast Maeh 2.05 á klst. Það er 1333
niflna liraði, og a'tli að duga fleslum.
Kn farþegar sitja inni f sætum sfnum
og sjá aðeins tölurnar á skerminum. Or
tölurnar eru svo sem ti! lítils, því
flestum mun veitast fullerfilt að Rera
sér nokkra grein fyrir slfkum feikna-
hraöa. Uans ga'tir ekki heldur inni. Þar
Ifður tlminn í ró og spekt. Þjónusta var
ágiet f þeim ferðum, sem ég för.
Þjónusluliðið var frá flugfélagi í Singa-
pore. Kre/kt flugþjónuslufólk stóð í
kjarasamniiiKiim um þ;er miindir or tók
ekki f mál að stíga um borð í þetta nýja
illfygli upp á giimlu kjiirin. Kn það gerði
svo sem ekkert. ihlaupafóikiö var sér-
lega lipurt og viljugl. Var það hið glaö-
legasta og virtist l.d. engar áhyggjur
hafa af þeim ískyggileKa orðrómi, sem
nú gengur meöal bre/.ks flugþjónustu-
fólks, að það sé stórha'ttulegt að fljúga í
Coneorde, því hraðinn geti gert mann
ófrjóan! Þelta minnir dálítiö á sögurnar.
sem komusl á krcik. þegar farið var að
setja radar f skip fyrir 35 árum. Þá greip
um sig skelfing í bre/.ka flotanum or
varð að sannfa'ra menn ineð brögðum
um það, að þeiryrðu fullfa'rir um að
gela af sér börn. þótt þeir ka-mu nála'gt
radarnum.
Kostir Concorde eru þeir, að hén fer
hraöast allra, er örugK, góð stjórn er á
öllum hlutum. ága'tur nvatur er fram
borinn og alll er með miklum glæsibraK
um borð. Kn það eru líka gallar á vél- .
inni. Nú er engin ásta'ða til að amast við
henni út af fyrirsig. Vilji menn fljúga
er auðvitað hentugast að fara með hrað-
fleyguslu vél. ()g Coneorde er að niörgu
leyti bráðskemmtileg. Það verður þó að
nefna einn galla.
Ilann snertir aðbúð farþega. Það
Að innan er Concord ósköp venjuleg og álfka þröng og aðrar farþegavélar. Flugvélin er þó
talsvert belgmjórri en flestar stórar farþegavélar og þessvegna eru sætin mjórri en gengur
og gerist.
Nicholas Monsarrat
FÁTTERTIL
SKEMMTUNAR
í C0NC0RD
Mjög er óvíst um framtíð og örlög Concord, brezk-
frönsku farþegavélarinnar, sem búið er að kosta til
ógrynni fjár og náð getur rúmlega tvöföldum harða
hljóðsins. Sárafáar pantanir liggja fyrir, enda fjölmargir
þeirrar skoðunar, að farartæki eins og Concorde sé ekki,
framtíðarlausnin á samgöngumálum milli landa. Hér
segir frá fyrstu ferðinni.
Þessir kappar flugu Concord f fyrsta áætlunarfluginu til Rio. Flugstjórinn Jacques Schwartz
er til vinstri.
verður nefnilega að segjast að farþega-
rýmið í Concorde stenzt ekki samanburð
við fvrsta farrými í öðrum stórum far-
þegavélum. Það er lagi vélarinnar að
kenna. Hún er 200 fet á lengd — en
aðeins nfu á breidd, jafnbreið og gömlu
Viseountvélarnar. Sætin eru Ifka jafn-
breið og var f Viscount.
I Tridentvélum eru tvö samstæð sæti
fimm fet á breidd. Þar í er skilrúm, sem
er fet á breidd, tveir breiðir stólarmar,
tveir öskubakkar og hilla fyrir glös eða
bakka. Tvö sæti f Coneorde eru ekki
nema 3.8 á breidd. Kinn armur er á milli
þeirra og verða sessunautarnir að skipt-
ast á um að hvíla handleggina á honum.
Þá eru gluggar litlir af illri nauðsvn.
Þeir eru varla stærri en póstkort. I
flestum þvottavélum eru miklu stærri
gluggar.
Það er heldur dýrara að ferðast með
Coneorde en flestum öðrum risaþotum.
Far frá Kondon til New York með Con-
corde kostar t.d. 534 dollara (rúmar 91
þús. fsl. kr.). Fyrir þetta fé fá menn
skjóta ferð, og ókeypis brennivfn. Þar að
auki verða á flestum flugvöllum sérstak-
ir setusalir handa farþegum Coneorde.
Því miður er víst ekkert hægt að gera
við þrengslunum í þessari fvrstu gerð
Coneorde. Vélin verður að vera löng og
mjó og farþegar verða að sætta sig við
það. Kg ímvnda mér, að flugvélasmiðir
hafi lagt fullgerðar teikningar vélar-
innar á borðið og sfðan hafi sætum veriö
raðað inn þar til ekki komust fleiri.
Sætin eru hundrað, og standa þröngt; þó
var mér sagt, að koma mætti fvrir átta
sætum í viðbót.
Nú höfum við dvalið um stund við
galla Concorde. Við skulum snúa okkur
aftur að kostunum. Sagt hefur verið um
Concorde, að hún væri háværasta vél,
sem upp hefði verið fundin. Það kann að
vera, en það snertir þá aðeins fólk á
jörðu niðri; farþegar hevra ekkert utan
að. Flugið er gersamlega hnökra- og
hávaðalaust. Vélin svffur langt ofar
skýjum og raunar ofar öllu veðri, sem
vant er að kalla þvf nafni. Þrýstingsjafn-
ar halda loftinu inni alltaf f hæfilegum
skef jum. í 60 þúsund feta hæð er þrýst-
ingurinn inni eins og gerist f 5500 feta
hæð, og það er ekki annað en menn f
Jóhannesarborg verða að búa við alla
sína tfð. Þrýstingur f öðrum þotum er
hærri, sem svarar til 2000 feta að
minnsta kosti.
Að þessu er mikil þægindi. Það hefur
marga kosti að fljúga svo hátt; flugtím-
inn er ekki háður margs kvns veðri, sem
kann að verða á langri leið. Að vfsu er
Concorde jafnundirorpin veðrinu og
aðrar vélar um stund eftir flugtak og um
stund fvrir lendingu. Kfka getur hún
tafist eins og hinar vfir stórum flugvöll-
um. Þar eru umferðarteppur sffelldar.
En að öðru levti en þessu ætti að vera
ha'gara að halda áætlun Coneorde en
annarra flugvéla.
Ég lofaði áðan að fjölvrða um kosti
Coneorde. Ég verð þó að nefna einn
galla að lokum. Það eru leiðindin.
Mörgum finnst leiðinlegt að ferðast með
flugvélum, og það er sennilega einhver
dauflcgasti, almenni ferðamátinn. Til
þess að hafa leiðindin af farþegum tóku
flugfélögin upp á þvf að sýna kvik-
mvndir um borð f vélunum. En f Con-
corde eru engar kvikmvndasýningar.
Hvergi er rúm fvrir sýningargjald. Hins
vegar er f vélinni hljómflutningur í
fimm rásum. Er það að minnsta kosti um
fleira að velja en í annarri vél, sem ég
fór með einu sinni. Þar gafsl manni
kostur á popptónlist og sfgildri tónlist.
Popptónlistina kunni ég ekki að meta en
sfgilda tónlist — það var söngur Bing
Crosbv. Fvrir utan hljómflutninginn
verður fátt til skemmtunar í Coneorde.
Menn geta að vísu fvlgzt með hraða-
mælinum og glápt á þær fallegar stúlk-
ur, sem kunna að vera nær, og svo geta
menn etið og drukkið, en þar með er lfka
allt talið. Þótt ekki séu þetta fjölbreytt-
ar skemmtanir ættu þær samt að nægja.
Þcgar þær eru búnar verður komiö á
leiðarenda.
Hraöinn er nefnilega aðalkosturinn,
og þrevtist ég seint á að cndurtaka það.
Ileimurinn er minni eftir að Concorde