Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1976, Side 13

Þótt þröngt sé setinn bekkurinn I
Concorde, er bót í máli að flug-
f reyjurnar eru mjög fallegar og þar
að auki í klænaði frá tfzkukóngn-
um Patou. Til hægri: Engin kvik-
mynd er sýnd ! Concorde, en far-
þegar fá f bætur að geta starað á
þetta skilti. sem sýnir hraða vélar-
innar. Að neðan: Concorde I
lendingu: Ekki ósvipuð stórum
fugli, sem teygir niður hálsinn.
fér á loft. Áður tók flugferð frá London
fil New York éina sjö tfma, en með
Concorde tekur hún þrjá og hálfan. Það
er varla annað hægt en dást að þessu. En
nú vaknar upp ein spurning?
Hverjir munu ferðast meö Coneorde?
Hverjir ætli verði til þess að ríða á
vaðið? Ferðalög með Concorde eru fvrst
og fremst stutt, fburðarlftil og fevkilega
dvr. Kannski farþegarnir verði aðallega
framkvæmdastjðrar, sem ekki þurfa að
horga úr eigin vasa, en geta skrifað
ferðakostnað á reikning fyrirtækja? Eða
alvörugefnir diplómatar, sem eru að
flýta sér f dauðans ofboði til Miðaustur-
landa til að koma f veg fvrir stðr-
styrjöld? Menn, sem hafa unnið f happ-
drætti? Hverjum er mikið í mun að
komast frá London til New York á þrem-
ur og hálfri stundu skemmri tíma en
áður?
Líklega eru þeir nokkuð ntargir. í
fvrstunni mun trúlega þvkja ffnt að
ferðast með Concorde. Það mun verða
mönnum nokkur virðingarauki, Ifkt og
það þötti álitsauki árið 1907 að hafa
farið vfir Atlantshaf á Máritanfu. (Mári-
tanfa var nefnd f auglýsingum „hinn
ðviðjafnanlegi úthafsstrætisvagn Cun-
ardskipafélagsins“ og ferðin yfir hafið
tðk fjöra og hálfan dag).
Þegar nýjabrumið fer af Concorde-
ferðum verða þær almennar, eða þa*r
verða ferðamáti sérvitringa, eða þær
verða óbrevttum alþýðumönnum ofviða.
Þá er illt í efni, ef hið sfðast talda rætist,
því það eru nú óbrevttir alþýðumenn og
engir aðrir, sem halda lffi í flugfélögun-
um.
En Concofde er hraðflevgust allra.
Af þeirri ástæðu einni ætla ég að ferðast
með henni alltaf, þegar ég á fvrir farinu.
Ámi Thorlacius kaupmaður f
Stykkishólmi var einn mesti
menningar- og manngildismaður
19. aldar. Hann var ættaður frá
Bildudal, fór til Hafnar og lærði
þar verzlunarfræði og setti sfðan
upp verzlun f Stykkishólmi. Hann
rak útgerð og umfangsmikinn
búskap var settur sýslumaður um
tfma en hann var ötull stuðnings-
maður Jóns Sigurðssonar í sjálf-
stæðisbaráttunni og unni
menntum og menningu.
Ár'ni reisti f Stykkishölmi grfðar-
myndarlegt fbúðarhús úr timbri,
sem enn stendur. Hann mun hafa
reist það 1828 og fengið viðina
fré Noregi. enda hefur það alla tið
verið kallað Norska húsið. Það er
fyrsta tvílyfta hús á íslandi og
langstæsta timburhús sins tima
eða þar til hús Latfnuskólans í
Reykjavik var reist hátfum öðrum
áratug sfðar.
Að norðanverðu f húsinu niðri
var sölubúð Árna, en að sunnan-
verðu var geyndur mjólkurmatur,
en eldhús og búr með austurhlið
niðri. ibúðin var aftur á móti uppi.
Störar stofur voru hvor f sfnum
enda og gestastofa á milli svo og
stiginn. Efst var svo stórt
geymsluloft undir súðinni. — Á
heimilinu voru einkarvönduð hús-
gögn sem sum eru enn til, enda
var hér mikið rfkidæmi og
höfðingsbragur á öllu. Þótt húsa- -
kynni væru svo stór, sem raun ber
vitni, bjó þó aðeins fjölskyldan f
húsinu. Vinnufólk svaf i sérstöku
húsi skammt þar frá.
Norska húsið er stokkbyggt en
klætt vatnsklæðningu að utan og
innan á veggjum er spjaldþil.
Inngangurinn er á miðri vestur-
hlið, gluggum smekklega fyrir
komið, hver með 16 rúðum eins
og þá var altftt á myndarlegri
húsum. Valmaþak er á húsinu
klætt járni nú en upphaflega með
timbri, og skorsteinar tveir, en
aðeins einn f upphafi, sá syðri.
Húsið hefur eðlilega látið all-
mikið á sjá þá hálfa aðra öld sem
það hefur staðið, enda var um-
hirða þess heldur slök sfðari árin.
Fyrir skömmu keypti Snæfells-
ness- og Hnappadalssýsla húsið
og hefur þegar verið gert mikið
við það og er húsið óðum að taka
á sig sína réttu mynd. Wlun þar
verða f framtiðinni byggðasafn
héraðsins, en sjálft mun húsið
minna á Árna kaupmann Thor-
lacius. enda er það með afbrigð-
um glæsilegt og fallegt og er það
reyndar með ólfkindum, að einn
maður skyldi ráðast í slfka fram-
kvæmd á þeim tfma. En Árni hefur
veriðfáum líkur.
Árni var mikill velgerðarmaður
Sigurðar Breiðfjörðs og tileinkar
Sigurður honum Smámuni sina.
Hefur Sigurður vafalaust verið
tfður gestur f Norskahúsinu enda
var þar löngum gestkvæmt og oft
haldnar stórveislur þar, sem
þjóðhátfðarsumarið 1874 er þar
var reiddur fram matur fyrir 200
manns þá er haldin var hátfðar-
samkoma f Stykkishólmi.
Árni Thorlacius lézt 1891 en
Magdalena kona hans nokkrum
árum áður.