Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1987, Side 4

Lesbók Morgunblaðsins - 07.02.1987, Side 4
Afskrifaðar hugmyndir um nýtt Aðalstræti og Grjótaþorp Aðalstræti og Grjóta- þorpið hafa oft verið á teikniborði arkitek- tanna, en það hefur verið sameiginlegt þessum hugmyndum, að þær hafa ekki þótt fýsilegar þegar til kastanna kom. Sú síðasta hefur þó verið samþykkt. Gluggað í nýja bók um Reykjavík: Vaxtarbroddur - þróun höfuðborgar - eftir Trausta Valsson jo i eðal bóka í flóðinu mikla fyrir sem kannski hefur dottið uppfyri^ skuldar engu að síður umfjöllun þarfasta. Eins og að framan sí hún Vaxtarbroddur. 0g undirti höfuðborgar. Höfundur er Trausti Valsson arkitekt, sem ætti að vera lesendum Les- bókar vel kunnur þar sem hann hefur oftsinnis skrifað um málefni byggingarlistar í blaðið. Trausti er sem stendur að skrifa doktorsritgerð um hönnunarfræði á sameig- inlegu sviði byggingarlistar og skipulags- fræði við Berkeley-háskóla í Kalifomíu. Það er bókaútgáfan Pjölvi, sem hefur gefið bók- ina út. Trausti er skipulags- og þróunarmálum Reykjavíkur vel kunnugur, þar sem hann vann hjá Þróunarstofnun Reykjavíkur 'árun- um 1972-1979. Þar átti hann þátt í stefnu- mótun og lagði áherzlu á að nýta strandsvæðin í stað þess að eyðileggja þau og var á móti „heiðastefnunni" sem hann nefnir svo og byggist á að dreifa borginni sem lengst uppá heiðar. Efnið er tekið frá grunni, því Trausti byijar á því að fjalla um landnámsjörðina Reykjavík og síðan þorpið hálfdanska á ár- unum 1750-1865. Þriðji kaflinn fjallar um skútu- og timburhúsabæinn 1865-1900 og fylgir mjög áhugaverð teikning af bænum með skrá eftir skáldið Benedikt Gröndal. Fyrsta hálfan annan áratuginn á morgni aldarinnar verður að telja þá breytingu markverðasta, að bflar tóku að sjást á götun- um, en 5. kaflinn fjallar um árin frá Gijótaþorpið á teikn- ingv frá 1976. Síðan hafa litlar breytingar orðið nema hvað Fjala- kötturinn hefúr verið rifinn. Þessi bæjar- hluti hefur orðið sífellt þrætuepli og einskon- ar sandkassi skipu- lagsyfirvalda, en tillögurnar hafa til þessa ekkikomizt lengra en á pappírinn. n var ein, en verð- og er hin gir, heitir ill: Þróun *Yki' <\t . - i'Y X i m t t : ’f* r S: 13 í : : l : Ein af hugmyndunum, sem fram komu ísamkeppni um fegrun Tjarnarinnar árið 1951. Höfundur hennar var Sigurður Guðmundsson arkitekt. Hér vargert ráð fyrir algjöru niðurrifi Tjarnargötunnar, en fegurðaraukinn áttiað vera fólg- inn íþvíaðfá þessar blokkir í staðinn. 1915-193o, þegar bærinn fær á sig svipmót nútímans. Síðan fjallar Trausti um Reykjavík krepp- unnar og hemámsins og árabiíið 1945-1965, þegar Reykjavík náði orðið inn að Elliðaám. Þá tók við tímabil, sem kennt er við danska skipulagið og hefur nú verið fallið frá mörgu þar. Að lokum er það nútíðin, eða því sem næst: Starfsemi Þróunarstofnunar og hug- leiðingar um ýmislegt sem átt hefur sér stað í skipulagsmálum eftir því hvort hin pólitíska slagsíða var til hægri eða vinstri. Blokkir Við Tjörnina Við skoðun o g lestur bókarinnar er í raun- inni athyglisverðast að sjá þar svart á hvítu, hvað hugmyndir manna hafa breyzt á síðast- liðnum 30-40 árum. Til dæmis var staðið að samkeppni árið 1951 um fegrun Tjamar- innar, sem leit þá út svo til nákvæmlega eins og nú, þegar gosbmnnurinn er frátal- inn. Samt hefur einhveija nauðsyn þótt bera til að taka Tjamarsvæðið sérstaklega til meðferðar. Meðal tillagna, sem fram komu, var ein frá Sigmði Guðmundssyni arkitekt og hlýtur hún að teljast bam síns tíma. Eins og sjá má af teikningunni, sem hér er birt, lagði Sigurður til að öll húsaröð- in meðfram Tjamargötunni yrði rifín, en í staðinn yrðu byggðar þar 4 blokkir, allar eins (samanb. söngtextann: Litlir kassar á lækjarbakka)_. Hér er módemisminn í allri sinni fátækt: Á þessari lausn er einhverskonar austantjalds- eða Síberíusvipur. Þetta hefði þó fallið sumum vel í geð, til dæmis lista- manni sem var nokkmm ámm síðar að rífast yfir því í tímaritsgrein, að hús við Rauðalæk, sem þá vom í byggingu, væm ekki öll eins og nefndi það „Hinn skörðótta hundskjaft eftirstríðsáranna". Sem betur fer var hinn skörðótti hundskjaftur bárajams- húsanna við Tjarnargötuna látinn standa og þætti sá maður vart með réttu ráði núna, sem legði til niðurrif þeirra og gerði tillögu um staðlaðar blokkir í staðinn. Það em þó framar öllu Gijótaþorpstillög- umar, sem segja sína sögu um breytilegar hugmyndir. Elzt mun vera hugmynd banda- rískra arkitekta um hótel við Aðalstræti. Það hefði staðið því sem næst þar sem Morgunblaðshúsið stendur nú, en breidd þess er tvöföld eða þreföld á við Morgun- blaðshúsið. Þetta er dæmigert gamaldags „Grand Hotel" frá því fyrir stríð, þunglama- legt og hefði vægast sagt orðið hrikalegt á þessum stað. Miklu betri er tillaga Harðar Bjamasonar og fleiri arkitekta um hótel á homi Túngötu og Aðalstrætis og raunar sýnist það, eða aðrar ámóta byggingar ná langleiðina með-

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.