Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.1996, Blaðsíða 19

Ellefsenshátíð
í Ráðhúsinu
ELLEFSENSHÁTÍÐ verður haldin í Ráðhúsi
Reykjavíkur sunnudaginn 9. júní kl. 20.30
en' 10. júní eru 140 ár frá fæðingu Hans
Edvard Ellefsen, hvalveiðimanns, sem stóð
fyrir og stjórnaði hvalveiðum og vinnslu á
Sólbakka í Önundarfirði. íbúðarhús Ellefsen
er nú ráðherrabústaðurinn við Tjarnargötu.
Gestir frá Noregi á hátíðinni eru; Per Eivind
Johanesen bæjarstjóri í Stokke kommune,
Bjarne Sætre menningarfulltrúi í Stokke
kommune, Hans Ellefsen sonarsonur Hans
Ellefsen á Sólbakka, Petter Ellefsen og Mort-
en Ellefsen.
Á hátíðinni leikur Lára S. Ragnarsdóttir
píanóleikari verk eftir Grieg og Unnur Astrid
Wilhelmsen söngkona frá Drammen syngur
við undirleik Láru S. Rafnsdóttur píanóleikara
lög eftir Grieg, Sigfús Einarsson, Skúla Hall-
dórsson, Pál Isólfsson og Sigvalda Kaldaións.
Elfi Sverdrup, þjóðlagasöngkona frá Stokke,
flytur þjóðlög og stef Snæfellingakórinn í
Reykjavík syngur og Jóhannfes Kristjánsson
fer með gamanmál.
Kynnir er Guðvarður Kjartansson. Ávörp
flytja; Björn Ingi Bjarnason formaður Örifirð-
ingafélagsins og Per Eivind Jóhansen, bæjar-
stjóri í Stökke. LjóðáléStur: Steinunn Jóhann-
ésdottir Iéikköná.
Á mánudaginn verður hátíðarsamkoma í
mötuneyti Kambs á Flateyri, þar sem stór
hluti unnudagsdagskrárinnar verður fluttur.
Sumartónleikar
Stykkishólmskirkju
ÁGÚST Ólafsson barítónsöngvari og Sigurður
Marteinsson píanóleikari verða á sumartón-
leikum í Stykkishólmskirkju mánudaginn 10.
júní kl. 20.30.
Á efnisskránni eru fimm íslensk sönglög,
Þijár antik aríur, Fimm Ijóð úr Vetrarferð,
Fjögur erlend ljóð, Tvær óperuaríur.
Ágúst er 21 árs og hefur verið í söngnámi
hjá Eiði Ágústi Gunnarssyni síðastliðin fjögur
ár við Tónlistarskóla Hafnarfjarðar.
Sigurður hóf nám sitt 13 ára gamall hjá
Evu Snæbjarnardóttur á Sauðárkróki, þremur
árum síðar lá leiðin til Akureyrar, þar sem
hann nam við Tónlistarskólann. Tvítugur fór
hann til London og lærði þar hjá Philip Jenk-
ins í þtjú ár, þar næst naut hann leiðsagnar
Árna Kristjánssonar við Tónlistarskólann í
Reykjavík ásamt því að hefja kennsluferil sinn.
Morgunblaðið/Sverrir
VOCES Thules syngja á miðnæturtónleikum í Sundhöllinni.
Miðnæturtónleikar
í Sundhöllinni
KANÚKAKVINTETTINN Voces Thules
heldur miðnæturtónleika í Sundhöll
Reykjavíkur laugardagskvöldið 8. júní
klukkan 23.30. Þegar er uppselt á tónleik-
ana og ráðgerir Voces Thules því aukatón-
leika í Sundhöllinni mánudagskvöldið 10.
júní kiukkan 23.
Á tónleikunum í Sundhöllinni verða
sungnir tveir þættir úr Þorlákstíðum en
að öðru Ieyti verður á dagskránni tónlist
frá þessari öld utan tvær stuttar mótettur
eftir Byrd og Palestrina. Frumflutt verður
verkið „Cinque Frammenti" eftir John A.
Speight, einnig fáum við að heyra fyrsta
flutning hér á landi úr messu eftir Oliver
Kentish og Misere Mei eftir Hjálmar H.
Ragnarsson. Þessi þrjú verk eru öll tileink-
uð Voces Thules. Flutt verður mótettan „O
sacrum convivium" eftir Oliver Messlaen,
en það er við sama texta og verkið eftir
Palestrina. Einnig verða á efnisskránni
rammíslensk lög í búningi Voces Thules.
Sérstakur gestur tónleikanna verður
Marta G. Halldórsdóttir sópran. Um útlis-
hönnun sér Elín Edda Árnadóttir, og Jó-
hann Bjarni Pálmason er ljósameistari.
Smámyndir í
Smíóar og skart
ÓLAFUR Már Guðmundsson opnar sýningu á
smámyndum í Smíðum & skarti, Skólavörðu-
stíg 16a, sunnudaginn 9. júní.
Myndirnar eru unnar með akríllitum á papp-
ír og aílar gerðar á þessu ári. Ólafur Már '■
hefur haldið nokkrar einkasýningar og tekið
þátt I samsýningum. Sýningunni lýkur 22. júní.
Smíðar & skart var opnað á nýjum stað á
Skólavörðustíg 16a í febrúar sl. Nú gefst
myndlistarmönnum tækifæri á að halda sýn-
ingar í galleríinu og einnig er í hveijum mán-
uði kynning á verkum eins myndlistarmanns.
Smíðar & skart hafa í umboðssölu listmuni
fyrir u.þ.b. 50 listamenn víðsvegar af landinu.
Galleríið er opið virka daga frá kl. 11-18,
laugardaga frá kl. 11-14. Lokað á sunnudögum.
Afmælistónleikar
HALDNIR verða tónleikar í Safnaðarheimili
Landakirkju í Vestmannaeyjum kl. 15 á
sunnudag.
Á tónleikunum koma fram Jónas Ingimund-
arson píanóléikari og söngvararnir Ingibjörg
Marteinsdóttir og Bjarni Thor KristinSson.
Það ér Ingvar SiguijönsSon í VeStínannaéyj-
um sem býður til tónleikaima.í tilcfni af sjö-
tugsafmæii sínu.
Nýjqr bækur
• TRÖLLAKIRKJA, skáldsaga Ólafs Gunn-
arssonar, er komin út á ensku hjá Mare’s
Nest Publishingí London. Þetta er önnur
skáldsaga Ólafs sem kemur út á enska tungu,
en saga hans Gaga var gefin út í Kanada
árið 1988:
„ Tröllakirkja kom út hjá bókaútgáfunni
Forlaginu haustið 1992 og var sögunni vel
tekið af lesendum og gagnrýnendum og hlaut
hún tilnefningu til íslensku bókmenntaverð-
launanna sama ár. Tröllakirkja er efnismikil
og dramatísk örlagasaga íslenskrar fjölskyldu
sem gerist á 6. áratugnum og í brennidepli
eru spurningar um sektina og fyrirgefning-
una, manninn og guð. Þjóðleikhúsið hefur í
vetur sýnt leikgerð Þórunnar Sigurðardóttur
á sögunni á Stóra sviðinu," segir í kynningu,
Enska þýðingu TröIIakirkju önnuðust
David McDuff sem er þekktur þýðandi nor-
rænna og rússneskra bókmennta á enska
tungu og JiII Burrows rithöfundur og leik-
skáld. Á ensku nefnist sagan TroIIs’ Cathedr-
al og er hún væntanleg í bókabúð Máls og
menningar.
Karl Agúst Ulfsson:
Hin hliðin
arssyni, Lilju Guðrúnu Þorvalds-
dóttur og Helga Skúlasyni.
LEIKLIST
Litla sviöiö
Þjóölcikhúsiö
í HVÍTU MYRKRI
eftir Karl Ágúst Úlfsson. Leikarar: Helgi
Skúlason, Kristbjörg Kjeld, Lilja Guðrún
Þorvaldsdóttir, Magnús Ragnarssson,
Ragnheiður Steindórsdóttir og Þröstur Leó
Gunnarsson. Leiksljóri: Hallmar Sigurðsson.
Leikmynd og búningar: Stígur Steinþórsson.
Lýsing: Ásmundur Karlsson.
Forsýning á Listahátið, funmtudagur 6. júní.
KARL Ágúst Úlfsson er þekktur þúsund-
þjalasmiður. Líklega er hann þekktastur sem
aðalhöfundur Spaugstofu- og Stöðvargríns og
sem gamanleikari. En hann hefur einnig feng-
ist við leikstjóm og skriftir og við þýðingar á
leikritum (leikritaþýðingar hans em komnar
hátt á þriðja tuginn). En nú sýnir Karl Ágúst
á sér nýja og nokkuð óvænta hlið. Hann hef-
ur skrifað dramatískt samtímaverk, raunsæis-
legt með harmrænu ívafí; leikverk sem sýnir
svo ekki verður um villst að Karli Ágústi er
fleira til lista lagt en að grínast.
í hvítu myrkri er fyrsta fullburða leikrit
Karls Ágústs sem Þjóðleikhúsið tekur til sýn-
inga. Verkið gerist á litlu gistiheimili í litlu
sjávarþorpi úti á landi eina óveðursnótt. Það
lýsir samskiptum nokkurra einstaklinga sem
þar em staddir af einni eða annarri ástæðu
og ýmis óvænt tengsl milli fólksins afhjúpast
eftir því sem nóttin líður.
Bygging verksins er traust, það fer hægt
af stað en strax er sleginn sá þunglyndislegi
tónn sem hljómar verkið út í gegn, með æ
meiri þunga eftir því sem á líður. Höfundur
virðist hafa klassískar formreglur harmleikja
um einingu atburðarásar, staðar og tíma að
viðmiði: þ.e. verkið gerist innan eins sólar-
hrings, á einum stað og efnisfléttan er hagan-
lega saman sett og sjálfri sér samkvæm.
Mikil stígandi er í atburðarásinni, hraðinn
eykst (og átök persóna) eftir því sem líður á
leikinn og segja má að verkið endi á tragísk-
um hápunkti þar sem átök persóna em til
lykta leidd á miskunarlausan máta.
Líkt og uppbygging efnisfléttunnar er texti
leikritsins þéttur og haganlega saminn. Text-
inn er sjálfvísandi á þann hátt að orð einnar
persónu fá aukið vægi eftir því sem líður á
verkið og meira er sagt. Þetta var sérstak-
lega áberandi hjá bílstjóranum sem Helgi
Skúlason lék, og er líklega best skrifaða hlut-
verk leikritsins.
Ekki verður annað sagt en Karl Ágúst
Úlfsson sýni mikla fagmennsku með þessu
leikriti sínu og verður það að teljast allnokk-
uð afrek, því þótt hann hafi langa reynslu
í ritstörfum er þetta verk hans það fyrsta
sinnar tegundar frá hans hálfu. Víst er að
þýðingarstörf hans hafa komið honum að
miklu og góðu gagni, agað stíl hans og form-
vitund.
En er þá enginn veikur hlekkur? Kannski,
þrátt fyrir öryggi og fagmennsku í ritun
þessa verks þá getur það ekki kallast mjög
frumlegt eða nýstárlegt að efni. (Enda er
slík krafa líklega óþörf, eða alla vega ósann-
gjöm, á þessu stigi málsins.) Það er hins
vegar nokkuð athyglisvert hversu sterklega
verk Karls Ágústs sver sig í ætt við önnur
íslensk raunsæisleikverk frá síðustu ámm,
til að mynda við verk Ólafs Hauks Símonar-
sonar og Birgis Sigurðssonar. Sjávarþorpið,
átök bræðra, brostnir draumar, fortíðar-
draugar og sjálfsblekking - allt em þetta
þættir sem varða íslenska samtímaleikritun.
Karl Ágúst Úlfsson skipar sér þegar í stað,
með þessu verki, í hóp með þessum höfundum
sem eru leiðandi í íslenskri leikritun í dag.
Um leikinn ætla ég ekki að fjölyrða að
sinni þar sem sýningarnar á listahátíð eru
forsýningar en frumsýning bíður haustsins.
Almennt einkenndu leikinn fagmennska og
góð tilþrif, þótt reyndar gætti nokkurs óör-
yggis í einstaka atriðum og nokkuð skorti á
HÖFUNDURINN Karl Ágúst
ásamt konu sinni, Ásdísi Olsen.
samhæfingu leikara, þ.e. nokkuð var um að
leikarar töluðu hveijir „ofan í“ aðra.
Sviðsmynd Stígs Steinþórssonar var vel
hönnuð á Litla sviðið, sem er reyndar heldur
leiðinlegt langt og mjótt leikrými (þ.e. fyrir
áhorfendur). Umgjörðin öll tekur mið af raun-
sæiseðli verksins: búningar eru hlutlausir og
lýsing í lágmarki.
Að lokum vil ég gefa leikstjóranum, Hall-
mari Sigurðssyni, rós í hnappagatið fyrir þá
tregablöndnu hrynjandi sem honum hefur
tekist að fá í sýninguna, sem gerir það að
verkum að maður upplifir hana eins og langt,
ljúfsárt „blús-lag“, skreytt nokkrum sterkum
„sólóum" og „grand finale".
Soffía Auður Birgisdóttir
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. JÚNÍ 1996 I 9