Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1996, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1996, Blaðsíða 13
mSMSm&k HÉR ER eins og byggt hafi verið yfir stór- iðju, en svo er ekki. Þarna fór enginn iðn- aður fram, heldur verzlun með lifandi fólk. Hér er Elmina-kastali, sem var á sínum tíma miðstöð þrælasölunnar frá Ghana. FYRIRFÓLKIÐ mætir til hátíðarinnar. SÖLUBÚÐ með Afríkulist, fjöldaframleiðslu gerð eftir upprunalegu list þjóða í Afríku. stolt af. Börnin höfðu nokkurs konar leiksýn- ingu eða áróðursherferð fyrir okkur til að gefa okkur sýnishorn _af leikskólastarfinu. Boðskap- urinn var skýr. Á fyrsta spjaldinu.stóð: „Fam- ily planning". Á næsta spjaldi stóð „Your life depends on...“ - líf þitt liggur við ... - og þar var upp talið meðal annars að fjölskyldurnar ættu að vera hæfilega stórar og bólusetja ætti börnin gegn ýmiss konar sjúkdómum. Börnin léku vandræði heimilanna þegar lítið er til af mat, fjölskylduofbeldi skammt undan og síðan hungur. Þau léku sjúkdóma þá sem hægt er að fá ef ekki er bólusett, svo sem berkla, kíghósta, mænuveiki og stífkrampa af slíkum krafti að þau lifðu sig fullkomlega inn í þá bæklun sem biði óbólusettra. Sú sem lék kíghóstann gekk um sviðið aldeilis tvöföld og hóstaði eins og herforingi. Sá sem var með mænuveikina skakklappaðist svo ferlega að engu var líkara en annar töturinn væri að detta undan honum. Þetta er ein áhrifaríkasta áróðursleiðin til foreldranna sem oft eru ólæs. Með því að börnunum sé kennt eru meiri líkur á að boðskapurinn berist inn á heimilin. Leikskólinn er ein stofa af venjulegri skóla- stofustærð en þarna voru um 100 börn. Þau voru ótrúlega stillt og prúð og það vakti sér- staka athygli hve börnin voru falleg og vel hirt. Þau voru öll klædd í skólabúninga og virtust bæði vel nærð og hraust. Leikföngin voru legókubbar sem okkur var tjáð að væru frá íslenskum soroptimistum. Okkur voru einn- ig boðnar veitingar en í svona svakalegum hita er alltaf kærkomið að fá vatn eða appels- ínusafa. Með drykknum var borin fram ein- hvers konar jólakaka með rúsínum sem var einhvern veginn stílbrot við aðra menningu. Þessa köku fengum við víðast hvar og má telja að þarna sé trúlega um breska hefð að ræða. Þegar við kvöddum var okkur veifað eins og um kóngafólk væri að ræða. Næsti viðkomustaður var Okuapeman Sec- ondary School og þar stóð til að opna blindra- bókasafn sem Soroptimistaklúbbur Accra stóð að. Þar var okkur fyrst beint inn í matsal og borinn fram matur, steiktur fískur og harð- harð-harðsteiktur kjúklingur sem virðist vera einn helsti þjóðarrétturinn og með þessu feng- um við tvenns konar hrísgijón. Brátt dreif þar að stelpur og stráka en alls eru þarna rúmlega 1.200 unglingar í skóla. Bumbur voru barðar af mikilli kúnst og brátt fór að draga til meiri tíðinda. Fyrst komu menn berandi trépall og settu hann fyrir miðju torgi skólans. Pallurinn var samansleginn úr nokkrum spýtum og var eins og lítill pýr- amídi, flatur að ofan. Yfir pallinn var svo breitt teppi eitt fallegt og loks var stóll settur ofan á teppið. Þar með var komið fínasta hásæti! Við gestirnir sátum í þægilegum stól- um við grasflötina þar sem skemmtiatriðin áttu að fara fram. Líklega hafa verið tæmdir allir stólar úr húsum í nágrenninu svo að við gætum setið þarna þægilega. Svo voru bumburnar barðar enn harðar og inn á flötina gengu menn beint inn úr ævintýr- unum úr 1001 nótt. Fremstur gekk kóngurinn í litskrúðugum kufli með gullarmbönd og hringa, undir rauðri sólhlíf sem borin var uppi af hjálparsveinum hans. Hann settist í hásæt- ið og tvö lítil börn settust svo við fætur hans. Höfðingjar sátu svo í kringum hann. Á eftir kónginum kom kona, líka undir rauðri sólhlíf eða tjaldhimni, sem kölluð var „Queen-mot- her“, drottningarmóðir sem þó var ekki af neinu kóngafólki heldur aðeins virðuleg kona, nokkurs konar menningarleiðtogi samfélags- ins. Hún var glæsileg kona í himinblárri skikkju með gullbryddingum og gullarmbönd upp handleggina. Það var eins og að vera staddur í bíó eða í einhverju ævintýri að sjá þessa tilburði alla. Stúdentakór í brúnum skikkjum og með breska ferkantaða stúdentahatta söng nokkur lög. Blindu nemendurnir sungu líka fyrir okk- ur og einn blindur nemandi flutti þakkará- varp. Sérstaka athygli vakti blindur unglingur sem var einnig örkumla og gat ekki gengið. Hann söng og spilaði á trommur af feikna- krafti þótt hann skriði á hnjánum og hefði skóna sína á höndunum. Ræður voru fluttar og nemendur dönsuðu alls konar táknræna dansa um táningaást og ótímabundna þungun enda virðast einstæðar mæður á táningsaldri vera mikið vandamál í þessu landi. Skemmtilegt var líka að inn um öll þessi fínheit mátti sjá ansi sperrtan rauðleitan hana sem hafði fullan hug á að taka þátt í hátíðar- höldunum og tveir litlir kiðlingar komu inn á grasflötina líklega í matarleit. Þegar ræðuhöldum lauk var haldið inn á blindrabókasafnið enda var tilgangurinn með heimsókninni að vígja það. Fyrstir fóru auðvit- að höfðingjarnir og svo sendiherrarnir og fyrir- fólkið. Við hin fórum í humátt á eftir rauðu sólhlífunum og karlaskaranum. Safnið er ekki stórt en vakti feikna athygli. Það sem vakti mesta undrun okkar íslensku soroptimistanna var að þarna voru komnar sendingar frá Lú- isu Bjarnadóttur og hjálparkonum hennar á íslandi sem þær höfðu sent til Ghana snemma á árinu. Við nutum svo sannarlega góðs af komu íslensku sendingarinnar og ísland var á allra vörum. Soroptimistar á Islandi hafa stutt þessar systur sínar í Ghana um langt árabil við að halda uppi þjónustu við blind börn, einkum að hjálpa þeim til menntunar. Mikið var þarna um dýrðir. Þarna voru kassar með spólum og ýmiss konar vamingi, ailt merkt sem gjafir frá systrum á íslandi auk þess sem við höfðum meðferðis. Það var ekki örgrannt um að soroptimistasystur frá öðrum löndum væru dálítið afbrýðisamar vegna þess hve mikið var gert með íslendingana. Við feng- um að sjá hvernig þessar gjafir gátu gert blind- um nemendum skólans mögulegt að stunda þar nám. Við vorum einnig kynntar fyrir Mörtu lítilli blindri stúlku sem Soroptimistaklúbbur Accra tók í fóstur. Accra-klúbburinn borgaði fyrir hana skólagjöld og annan kostriað og hafði hún verið á þeirra framfæri árum saman. Hún var óskaplega feimin en við gátum samt gert henni grein fyrir okkur og hún fékk eina ta- landi klukku frá okkur sem sérstaka gjöf. Ekki veit ég nákvæmlega hve margar blind- ar stúlkur eru þarna við nám en það vakti athygii að þær voru öðruvísi klæddar en aðrar stúlkur. Þær voru í einlitum, bláum kjólum en hinar stúlkurnar voru í munstruðum kjól- um, þótt bláir væru. Merkilegt var líka að þótt allir kjólarnir væru bláir voru varla nokk- urs staðar tveir sem voru með sama munstri. Við vöfruðum þarna um vellina innan um kóngafólkið og fannst mikið til okkar koma enda voru íslendingar alls staðar slíkir aufúsu- gestir. Eftir á að hyggja má telja að nafn Islands hafi ekki verið oftar nefnt í þessu landi frá því sögur hófust en þessa viku sem við vorum þarna. Þegar búið var að smala okkur saman í rúturnar var enn einu sinni stoppað og nú á heimili Queen-mother þeirrar fögru í bláa kyrtlinum með gullböndunum. Okkur var bor- inn kvöldverður þarna upp úr þurru. Kvöld- matur fyrir 100 manns virtist ekki koma þeim mikið á óvart. Kvöldverðurinn og drykkjar- föngin voru sannarlega óvæntur bónus á ótrú- legum degi. ONNUR mjög eftir- minnileg skoðunarferð var til borgarinnar Kumasi sem er nokk- uð langt inn í landi. Þangað fórum við til að heimsækja Sorop- timistaklúbb þeirrar borgar og einkum að sjá það verkefni sem þær hafa lagt fram sem sitt aðalviðfangsefni. Ferðin var farin eitthvað út í skóginn og við ókum lengi, lengi eftir moldarslóðum þar til loks var numið staðar í þorpi sem reist hafði verið báðum megin við götuslóðann. í raun og veru höfðu þessar 25 Soroptimistakonur tekið heilt þorp í fóstur! Þorpið heitir Adunku og eitt það merkasta sem soroptimistarnir höfðu gert í þessu þorpi var að láta byggja þar bakaraofn. Þar gátu allir þorpsbúar bakað sitt eigið brauð og jafnvel var hægt að baka þar brauð og selja. Áður höfðu konurnar farið með deigið á höfðinu langar leiðir til að koma þvi í bakstur, jafnvel allt til Kumasi sem var fleiri mílur í buitu. Um leið og við komum inn í þorpið fylltust allar götur af fólki sem var mætt til að bjóða gestina velkomna. Þar var húrrað og hrópað rétt eins og konungar væru þama á ferð. Síð- an var farið með okkur á torg staðarins þar sem höfðingjarnir sátu. Öllum var heilsað með handabandi og síðan hófst athöfn þar sem h't- il stúlka var tekin í fullorðinna manna tölu. Hún virtist ekki eldri en 10-11 ára. Konur þorpsins dönsuðu sérkennilegan dans með bumbuslætti henni til heiðurs. Stúlkan sat á jörðinni og var hjúpuð silfurlituðum dúk upp fyrir bijóst en axlirnar og handleggimir vom þaktir einhvers konar gylltu dufti. Framan við hana var raðað gjöfum sem henni höfðu verið færðar í tilefni dagsins. Aðallega var þetta matur, krydd, olía, núðlur og þess háttar. Einn- ig hafði henni verið færð ein stórgjöf sem var saumavél. Þar með var hún tekin í fullorðinna manna tölu. Þá tóku við ræðuhöld á tungumáli Ashanti sem við skildum auðvitað ekki baun í. Oftast hafði verið talað á ensku sem er hið opinbera ► OG EKKERT SKIPULAG Á NEINU LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 22. JÚNÍ 1996 1 3

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.