Lesbók Morgunblaðsins - 15.02.1997, Blaðsíða 7

HELGI GÍSLASON MYNDHÖGGVARI SÝNIR í GERÐARSAFNI
Afsprengi
míns tíma
HÖGGMYNDIN stendar á gömlum
merg. Allt frá Venusarmyndum ísaldar
tU okkar tíma hefur hún fylgt manninum
og tekið á sig eitt og annað form. Var
þetta þrívíða myndverk í upphafi á trú-
arbragða- og galdrastigi, en gegnum tíð-
ina hefur það sprottið af hinum ýmsu
hvötum, svo sem fegurðardýrkun og
frumstæðri þreifun en þó einkum og sér
í Iagi lotningu fyrir listinni.
Helgi Gíslason er í hópi þeirra lista-
manna sem lagt hafa höggmyndalistina
fyrir sig enda fylltist hann þegar á náms-
árunum löngun til að „taka til máls í
þessum miðli“. „Ég fann fljótt að þarna
ætti ég heima — með þessum hætti léti
mér best að túlka umhverfi mitt, tjá hug
rninn og tilfinningar.“
Á fjórtándu einkasýningu Helga, í
austursal Gerðarsafns í Kópavogi, vísa
verk hans í form sem hafa lífræna skír-
skotun. „Hugsanlega í mannslíkamann,
spyr sá sem ekki veit en yfirskrift sýn-
ingarinnar er Fólk. „Já,“ svarar Helgi,
„enda eru þetta skúlptúrar — einstakl-
ingar sömu ættar en ólíkir þó.“
Allmargir mánuðir eru síðan mynd-
höggvarinn fór að leggja drög að sýning-
unni enda segir hann hugmyndir jafnan
silja lengi i sér áður en að framkvæmda-
þættinum komi. Liður í undirbúningnum
var að skoða salinn í hólf og gólf enda
eru sýningar í sífellt ríkari mæli unnar
með ákveðið rými í huga.
Fullboólegt og þjált ef ni
Flest verkanna eru unnin í gifs, sem
er, að sögn Helga, fullboðlegt og þjált
efni sem ekki megi vanmeta, þótt það
standi ekki tímans tönn utandyra líkt
og hörðu efnin, svo sem járn og brons,
sem hann hefur unnið mest með á liðnum
misserum. Þá eru á sýningunni þijár
stórar kolateikningar, sem mynda eins-
konar ramma utan um höggmyndirnar,
„auk þess að vega þær upp — og öfugt“.
„Þessir ólíku miðlar, teikningin og
þrívíddin, upphefja hvor annan.“ Segir
Helgi teikninguna ávallt hafa fylgt sér,
hann hafi meðal annars kennt módel-
teikningu til margra ára.
Við undirbúning sýningarinnar í Gerð-
arsafni kveðst Helgi hafa staldrað við
og litið um öxl — án þess þó að fara
langt frá sjálfum sér. „Erum við ekki
öll afsprengi okkar tíma?“ Á liðnum
árum hefur hann að mestu helgað sig
umfangsmiklum útiverkum en sköpun-
arsaga þeirra er „langt og þungt ferli“.
„Það hefur verið ágætt að hverfa aftur
til smærri verka, þó ekki sé nema fyrir
þær sakir að hið líkamlega puð er
minna.“
Þokukennd mörk
Síðasta einkasýning Helga var á
Kjarvalsstöðum fyrir fimm árum. Þótti
honum tímabært að kveðja sér hljóðs á
þessum vettvangi á nýjan leik. „Gallinn
við stóru útiverkin er sá að það er yfir-
leitt ekki hægt að sýna þau á sérstakri
sýningu, þar sem þau eru naglföst og
ekki í minni eigu, þó svo umfangið sé á
við góða einkasýningu."
Að áliti Helga stendur íslensk högg-
myndalist í miklum blóma um þessar
mundir. Mikið sé um að vera — ,jafnvel
of mikið,“ segir listamaðurinn og brosir
í kampinn. Sama megi í raun segja um
myndlistina í heild, þar sem mörkin
milli hinna ýmsu greina séu að verða
sífellt þokukenndari. „Listamenn eru
að mestu hættir að hengja sig á hugtak-
ið, einblína þess í stað á inntak verk-
anna. Enda er það ekki okkar hlutverk,
heldur listfræðinga, að skilgreina og
flokka niður.“
En hefur Helgi alltaf verið sáttur við
skilgreiningar listfræðinga á sér og list
sinni? „Já, mikil ósköp. Vel unnin gagn-
rýni er alltaf vel þegin. En satt best að
segja hef ég ekki miklar áhyggjur af
slíku. Ég veit hvar ég stend og vinn sam-
kvæmt því.“
HELGI Gíslason veit hvar hann stendur og vinnur samkvæmt því.
Morgunblaóió/Árni Sæberg
HAFDÍS Bennet er stórhuga lista- og
athafnakona. Eldhugi sem smitar
út frá sér krafti og orku. Ein af
þeim sem sannar með athafnagleði
sinni að það er aldrei of seint að láta drauma
sína rætast.
En svo við byrjum á byijuninni, hver er
Hafdís Bennet?
Undirrituð hitti hana fyrst fyrir rúmlega ári
þegar hún bauð mér á samsýningu sem hún
tók þátt í í Fulham. Nýr galleríseigandi hafði
þá uppgötvað Hafdísi eftir að hafa séð einn
af skúlptúrunum hennar í skóbúð sem dóttir
hennar á og rekur í Wimbledon.
Húsmóóir, flugmadur
og listakona
„Ég helgaði mig húsmóðurstarfinu á meðan
böm mín voru að alast upp, nú er ég komin
á fullt í áhugamálin." Og það em orð að sönnu.
Saga Hafdísar er ævintýri líkust. Hún fluttist
til Englands fýrir 35 árum. „Þetta er allt Flug-
félaginu að kenna. Ég var send í 3 mánuði til
Kaupmannahafnar árið 1957 og var þar í tvö
ár. Mig dreymdi svo um að fara til Parísar og
læra frönsku og Hamborgar eða Frankfurt til
þess að læra þýsku, en ég endaði hér í Eng-
landi og ílentist svo ég get því aðeins státað
af enskunni, en hún er líka góð.“
Hafdís er fædd í Reykjavík en ólst upp í
Skagafirði fram til 15 ára aldurs. „Við eigum
enn bóndabæinn þar sem ég ólst upp, Þrastar-
lund í Sléttuhlíð, og ég fer alltaf einn mánuð
til íslands á hveiju sumri. Ég hélt sýningu í
Lónkoti sl. sumar.“ Hafdís flutti til Reylqavík-
ur og ætlaði í menntaskóla en var sagt að
hvíla sig í tvö ár vegna veikinda og vann svo
hjá Eimskip og síðar hjá Flugfélaginu.
„En ég hef alltaf málað og teiknað. Það var
Guðbrandur Magnússon er vakti áhuga minn
á list og ferðalögum. Seinna sótti ég einkatíma
hjá Ken Howard í málaralist og John Brown
skúlptúrista og ég hef haft meiri tíma undan-
farin ár til þess að einbeita mér að listinni."
Hafdís á þijú böm sem öll em flogin úr
hreiðrinu. Hún er lifandi dæmi um að allt sé
fimmtugum fært.
„Ég hef lifað lífinu eftir að ég varð fimmtug
og stundað áhugamál mín af krafti. Mig lang-
aði alltaf til þess að læra að fljúga og bömin
mín gáfu mér einkaflugtíma í fimmtugsafmæl-
isgjöf."
Hafdís tók einkaflugmannspróf og siðan em
liðin 10 ár. Nú þegar hún stendur á sextugu
hafa draumar hennar um að fljúga sjálf yfir
Atlantshafíð ræst, en hún hefur flogið lítilli
rellu með vinkonu sinni.
„Við fómm fyrst fyrir þremur ámm á eins
hreyfils Grammar Traveller og tókum með
okkur svefnpoka og tjald. Við lentum svo bara
og ég nýt þess að láta Hafdísi mála fyrir mig
myndbrot með skrautlegum lýsingum sínum.
En við ætluðum að tala um fleira og hádegið
átti að duga til þess að fá að vita allt um
Norræna húss drauminn.
NHAA stendur fyrir The Nordic House Art-
ists Association (Listamannafélag um Norrænt
hús). Hugmyndin að þessum félagsskap kvikn-
aði eins og margar góðar hugmyndir yfír kaffi-
bolla. Hafdis var með tvær sænskar vinkonur
sínar í heimsókn sem heita Agneta og Inger.
„Við höfum sést í gegnum árin í líkamsrækt-
inni og verið saman með vinnuaðstöðu. Þegar
hugmyndin var komin í umræðu fannst okkur
að við þyrftum að koma henni á framfæri og
það væri best með því að stofna hóp eða hreyf-
ingu um málið. Þannig varð NHAA til sl. vor
þegar við vorum að skipuleggja samsýningu
okkar sem við héldum nú í haust.“
En af hveiju Norrænt hús í London?
„Það er 71 ástæða fyrir því. Okkur finnst
fjöldi af góðum listamönnum hérna sem verður
utangátta. Við erum ekki fædd inn í þau fríð-
indi sem breskir listamenn eiga aðgang að og
eigum heldur ekki auðveldan aðgang að styrkj-
um og sjóðum í okkar eigin löndum. Þetta er
líka ekki síður til þess að auðga menningarlíf-
ið hér. Það er þörf á fleiri góðum tónleikasölum
í London. Og svo er þörf á að halda í þjóðarein-
kenni á þessum tímum þar sem ákveðinn doði
ríkir. Alþjóðahyggja er góð þróun að mörgu
leyti en það er jafnnauðsynlegt fyrir fólk að
rækta rætur sínar og vita hvaðan það kemur."
Aldamótagjöf til
Lundúnaborgar
Heldurðu að hugmyndin sé raunhæf?
„Alveg örugglega ef hægt er að fá stuðning
frá stórum fyrirtækjum. Ég er alveg viss um
að til eru peningamenn eða viðskiptajöfrar sem
sjá sér hag í að setja nafn sitt við varanlegt
fyrirbæri sem þetta. Þetta ætti líka að vera
hagsmunamál fyrir þjóðlöndin því peningunum
er miklu betur varið í svona varanlegt fyrir-
bæri heldur en flugeldasýningar þriðja til íjórða
hvert ár eins og verið hefur. Með Norrænu
húsi myndi skapast fastur punktur fyrir nor-
ræna listviðburði sem fólk gæti fylgst með.“
Hafdísi verður heitt í hamsi þegar hún hugs-
ar um þessi mál.
„Þetta eru oft miklir peningar sem fara fyr-
ir lítið þegar verið er að skipuleggja eina og
eina hátíð. Það er svipað og með aldamótahátíð-
ina. Ég get orðið svo reið þegar ég hugsa um
allar þessar milljónir punda sem eiga að fara
í stundargaman. Hvernig væri að við fýndum
flöt á að gera eitthvað varanlegt? Og af hveiju
ekki að láta Norrænt hús vera aldamótagjöf
til Lundúnaborgar og þar með gjöf til okkar
sjálfra í leiðinni."
Hafdís Bennet er í hópi
nokkurra listamanna í Lond-
on sem eiga norrænar rætur
og sameiginlegan draum um
að reist verói Norrænt hús
ÍLondon. ANNA HILDUR
HILDIBRANDSDÓTTIR hitti
Hafdísi að máli.
Hafdis Bennet
þar sem okkur leist vel á, allt frá Homafirði
til Grímseyjar. Flugmennimir sem við hittum
voru sposkir. Þeir höfðu greinilega ekki uppgöt-
vað þennan ferðamáta að arka af stað upp í
fjöll með bakpokann þegar maður er lent ein-
hvers staðar. Þetta var mjög skemmtilegt og
við endurtókum þetta sl. sumar,“ segir Hafdís
um leið og hún gleymir sér í landslagslýsingum
og minningum um fjallasýnina á íslandi.
Við fljúgum um stund saman í huganum
„ÉG Á MÉR DRAUM“
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 15. FEBRÚAR 1997 7