Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1997, Blaðsíða 17

VIÐ TVÖ OG ÁSTIN
OKKAR
HLUTI Tjarnargötu
Morgunblaðió/Þorkell
PJETUR HAFSTEIN LÁRUSSON
TJARNARGATA
Undir Dauðramannahæð
reistu þeir hús sín
á Tjarnarbakkanum, - höfðingjarnir.
Þar ráðskuðust þeir með sálir hinna lifandi
eins og slíkra er siður.
Þeir dauðu í garðinum ofan götunnar
létu sér fátt um finnast
vitandi sem var
að brátt yrðu höfðingjarnir grafnir meðal þeirra
valdalausir með öllu.
Sömuleiðis héldu endurnar áfram
svamli sínu á Tjörninni
og töldu sig síst búa
á fínni stað en áður.
ÖRSAGA
LINDU DRAKE
EFTIR HELLEN
r
STFANGIN hljóp hún á móti
honum, henti sér í fang hans
og hló hamingjusöm. Hún leit
upp, á andlit hans og sá að
hann var orðinn rúnum ristur. Því hafði
hún ekki tekið eftir áður.
„Ástin mín, ástin mín, hvar hafa blóm
þín fölnað svo hratt. Því ertu svo gam-
all og ljótúr orðinn?"
„Svona hefi ég alltaf verið, góða mín,“
svaraði hann, „það var aðeins hulið sjón-
um þínum.“
„Hvernig má það vera að ég hafi ver-
ið svo blind öll þessi ár,“ svaraði hún
örvilnuð.
„Mundu það,“ sagði hann, „að við
erum öðruvísi, því við elskum sálina og
tilveruna, en ekki þetta dauðlega hylki
sem við drögnumst með í gegnum lífið.
Manstu heit okkar er við vorum ung og
vissuna um að við værum tvíburasálir,
sem ættum ævarandi samleið, nú og
eftir þetta líf, manstu ekki, ástin mín?“
hvíslaði hann, óhræddur um hana, með
andlitið falið í hári hennar.
Þá runnu upp fyrir henni ljós lífsins
og hún mundi hversu fagur hann hafði
verið sem ungur maður og var enn, því
sálin var ung og gáskafull, þó líkaminn
hafði elst. Hún faðmaði hann að sér og
elskaði frá djúpi sálar sinnar, sem var
ótæmandi og óseðjandi í nægjusemi
sinni. Já, hún elskaði hann í sannleika.
Hún lokaði augunum og naut þess að
finna þétt faðmlög hans og það runnu
upp fyrir henni myndir af lífi þeirra, þar
sem þau höfðu saman tekist á hendur
hið ómögulega og unnið sigur. Það var
notalegt að hugsa um það hversu ham-
ingjusöm þau voru og hefðu verið, þrátt
fyrir áföllin, sem mörgu fólki hefði orðið
ofviða. En þau höfðu með ást og um-
hyggju fyrir lífinu komist yfir hvert áfall-
ið fyrir sig og kærleikurinn varð alltaf
þéttari og þéttari, á milli þeirra.
„Elskan mín,“ hvíslaði hún og andaði
að sér ilmi hans. „Þú ert mín lífsgjöf og
hamingja og hvernig sem þú eldist mun
ég eldast í samræmi við þig og ég ætla
að deyja hjá þér þegar þar að kemur.
Þá ætla ég að hvíla í faðmi þínum eins
og nú.“
„Ástin mín,“ svaraði hann, „við mun-
um aldrei deyja. Við raunum sigra dauð-
ann saman eins og allt annað af þessum
heimi og fara saman inní þá dýpstu
sælu, sem þú hefur ekki enn upplifað
með mér. Við saman með trú okkar og
sannfæringu munum elskast þó þetta líf
þverri, enda hefur enginn, enn sem kom-
ið er, fundið sannleikann okkar. Vertu
því óhrædd og haltu í hönd mína, því
ég mun aldrei yfirgefa þig. Og þangað
sem okkur er ætlað, förum við sam-
an“ .. .
Höfundur er ung Reykjavikurstúlka.
MILLI brekkunnar nið-
ur af gamla kirkju-
garðinum og vestur-
bakka Tjarnarinnar
liggur Tjarnargata
og raunar nokkuð
lengra til suðurs, því
hún nær alla leið
suður að Hringbraut. Þó má með nokkrum
rétti draga í efa, að húsin sunnan Skothúsveg-
ar, tilheyri hinni eiginlegu Tjarnargötu. En
það er önnur saga.
Norðurendi götunnar, spölurinn frá hinum
forna Víkurkirkjugarði og að Tjörninni, á sér
vafalaust rætur aftur í landnámi, rétt eins og
Aðalstræti. Þó ber þess að geta, að Tjörnin
náði fyrrum lengra til norðurs. Beggja vegna
þessa stígs lét Skúli fógeti reisa Innréttingun-
um hús á árdögum þéttbýlis í bænum. Form-
legt nafn hlaut gatan hins vegar ekki fyrr en
árið 1848.
Ekki fóru menn að byggja að ráði við Tjarn-
argötu fyrr en upp úr síðustu aldamótum.
Þegar samþykkt var að leggja götuna áfram
til suðurs undir Tjarnarbrekkunni, eða
Dauðramannahæð, eins og ég nefni hana í
ofanrituðu ljóði, féll það í hlut Tryggva Gunn-
arssonar bankastjóra að stjórna verkinu sem
verktaki. Ekki veit ég hvort sú ákvörðun
bæjarstjórnar hefur að einhverju leyti mótast
af því, að ýmsir frændur Tryggva byggðu við
götuna, þ.e.a.s. þeir Briemsbræður, Eggert,
síðar hæstaréttardómari, Páll amtmaður og
Sigurður póstmálastjóri og loks systursonur
Tryggva, Hannes Hafstein, en hann lét reisa
ráðherrabústaðinn, Tjarnargötu 32. Hafði það
hús raunar staðið vestur í Önundarfirði, nánar
tiltekið á Sólbakka við Flateyri. Þar var húsið
í eigu norsks hvalaspekúlants, sem gaf Hann-
esi það.
Tjarnargata er að því leyti merkileg í sögu
Reykjavíkur, að hún er fyrsta yfirstéttargata
borgarinnar. Svo sem vikið er að í ijóðinu er
þó ekki vitað til þess, að fínheitin hafi haft
teljandi áhrif á tilveru andanna á Tjörninni,
enda á það víst jafnt við um endur sem anda,
að ytri umgjörðin skiptir hvorugan hópinn
höfuðmáli.
ORÐAFORÐI 6
RUNNSTYKKI, ROTARY,
RÓTERA OG RÚNNA
EFTIR SÖLVA SVEINSSON
RÚNNSTYKKI finnst ekki í orðabók-
um, enda er orðið nýlegt tökuorð
úr dönsku, rundstykke, og merkir
kringlótt smábrauð, einkum til
morgunverðar.
Seinni liður orðsins, stykki, er gamalt í
málinu og merkir meðal annars, hluti, part-
ur, fallbyssa, jafnvel stór, þunglamaleg
kona. Samsvarandi orð eru í grannmálum,
og af skyldum orðum má nefna stokkur.
Rúnn er tökuorð, lagað úr dönsku rund
sem þýðir hringlaga, ávalur. Það orð á sér
sögu. I latínu merkir rota sama og hjól,
einkum vagnhjól; orðið er af sömu rót og
röðull sem þýðir sól, enda er sólin eins og
hjól í laginu. Af rota var búið til lýsingar-
orðið rotundus, hjóllaga. Það lifir í róm-
önsku málunum, rotondo á ítölsku, redondo
á spænsku og rond í frönsku nútímamáli.
En í fornfrönsku lifðu ýmsar myndir af
orðinu, roont, rount og fleiri. Síðasttalda
orðið varð Englendingum fyrirmynd að
round, en Þjóðveijar tóku upp runt sem
skilaði sér til Norðurlanda.
Rotary heitir alþjóðlegur klúbbur sem
til skamms tíma var einungis ætlaður körl-
um. Tákn hans er hjól, enda rótera öll
embættisstörf milli manna, en þá situr
hver maður tiltekinn tíma á stalli sínum,
en víkur þá fyrir öðrum.
Nú er stundum talað um að rúnna töl-
ur. Þá eru strikaðir út aukastafir, upphæð-
ir hækkaðar eða lækkaðar, eftir atvikum
upp eða niður á næsta heila tug, þar sem
er 0, rúnnuð tala í latnesku merkingunni
rotundus.
Höfundurinn er cand. mag. í íslensku.
SVERRIR STORMSKER
ÞUNGBÆRT
LÉTTLYNDI
Þótt þjóðin sé hláturmild, happy og lyndisgóð
þá hef ég samt grun um að obbinn í laumi gráti.
Við erum heimsins hamingjusamasta þjóð
og heimsmet eigum í þunglyndislyfjaáti.
KÆRLEIKURINN
Kristur sagði: „Sannur kærleikurinn
sálunni lyftir.
Án kærleika eruð þér útskúfaðir delar,
eilífð sviptir.
An kærleika eruð þér vítis furðufuglar
fjaðraklipptir. “
Hví skapaði drottinn minnst af því sem mestu máli skiptir?
SAMAN-BURÐUR
Bakkabræður reyndu Við gáfnaljósin hlæjum
af bestu getu að heimsku slíkri
að bera inn Ijósið og hellum myrkri
í bæinn sinn. í heiminn inn.
Á 50 ÁRA LÝÐVELDISAFMÆLI
ALKA-TRASH-LANDS
Loksins erum við laus úr dýflissuhlekkjum,
— lengur ekkert helsi,
— snara um engan háls.
Nú býrgjum við okkur innan virkisveggja
til varnar okkar frelsi
og þykjumst vera frjáls.
Höfundurinn er tónlistarmaður og rithöfundur. Ljóðin eru úr væntanlegri bók hans, Með
ósk um bjarta framtíð, sem Fjölvi gefur út í haust.

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 28. JÚNÍ 1997 í 7