Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1998, Blaðsíða 10

STÆRSTA og dýrasta menn-
ingarverkefni Bandaríkjanna
á þessari öld er án efa hið
margumtalaða og stærsta
einkalistasafn í heimi, J. Paul
Getty Museum. Safn þetta er í
eigu Getty-sjálfseignarstofn-
unarinnar, sem stofnuð var
eftir lát milljarðamæringsins samnefnda og
hefur verið fjórtán ár í sköpun og byggingu
og kostað sem samsvarar 72 milljörðum ís-
lenskra króna. Safn þetta mun óumdeilan-
lega setja Los Angeles í röð helstu menning-
arborga heims, en það var formlega vígt í
desember 1997.
Hin langþráða opnunarhátíð Getty-safns-
ins vakti að sjálfsögðu mikið umtal og þá
ekki síst hverjum var boðið og hverjum
ekki. Látlaust var fjallað um þessi atriði í
blöðum Los Angeles borgar, eftir að Hillary
Clinton, forsetafrú Bandaríkjanna, fékk sína
einkaopnun. Þekktu fólki alls staðar að úr
heiminum var boðið á fimm mismunandi
„gala“-opnanir í desember, þar á meðal for-
seta Bandaríkjanna, ríkisstjóra Kalifomíu,
ýmsum úr þotuliði Hollywood og heims-
frægum listamönnum.
Undirritaðri var boðið á opnun safnsins
ásamt öðrum arkitektum og hönnuðum sem
unnu að þessu mikilsverða verkefni og urð-
um við síður en svo fyrir vonbrigðum með að
sjá safnið tilbúið til notkunar með öllum
listaverkunum.
í greinargerð Getty-stofnunarinnar um
ástæðuna fyrir byggingu safnsins segir.
„Þar sem tuttugasta öldin er senn á enda og
Los Angelesborg stendur á þeim krossgöt-
um þar sem straumar heimsmenningar
mætast, þá á Getty-safnið að sameina al-
þjóðlegar rannsóknir á listum og fom-
menntum og standa sem menningar-kenni-
leiti fyrir íbúa Los Angeles. Safnið á að
verða vettvangur vitsmunalegrar- og and-
legrar endurnýjunar, þar sem myndlist og
byggingarlist segja afrekasögu fortíðarinn-
ar og lofa framtíðina."
Segja má með sönnu að bygging nýja
Getty-safnsins standi undir þessari yfirlýs-
EFTIR GUÐLAUGU JÓNSDÓTTUR
í lok síðasta árs var haldið hátíðlegt í Los Angeles að
opnað var nýtt listasafn, 1 kennt við olíukónginn i Paul
Getty. Það hefur verið talið fjáðasta safn í heimi og eftir
samkeppni hreppti stjörnuarkitektinn Richard Me yer það
hnoss að teikna hús yfir safnið - stærsta einstaka bygg-
ingarverkefni sem ráðizt hefur verið í í Bandaríkjunum.
Það var einnig hnoss fyrii ■ greinarhöfundinn, ungan
arkitekt, að fá vinnu hjá Meier við hönnun safnsins.
MEÐAL þess sem Paul Getty safnaði eru fágætar höggmyndir frá ýmsum tímum.
ingu. Þar er að finna safn ómetanlegra mál-
verka og teikninga frá fimmtándu öld, hand-
rit frá 9.- 17. öld, höggmyndir og eitt besta
ljósmyndasafn heims.
Safnið skartar einnig fullbúnum herbergj-
um með frönskum húsgögnum frá 17. og 18.
öld. I byggingunum ei'u einnig skrifstofur
og rannsóknastofur hinna ýmsu stofnana
Getty-sjálfseignarstofnunarinnar.
Getty-sjálfseignarstofnuninni er skylt
samkvæmt bandarískum skattalögum að
verja sem svarar 4,25% af fjármunum sín-
um, sem nema 4,5 milljörðum dollara (324
milljörðum króna), í uppbyggingu og rekst-
ur stofnana sinna fjórða hvert ár. Með því-
líka peninga til reiðu og skyldu til að nota
þá, ákváðu fjárhaldsmenn safnsins að gera
eitthvað mjög veglegt. Bygging hins nýja
Getty-safns í Los Angeles var einstakt tæki-
færi til að skapa byggingarlistaverk á
heimsmælikvarða til að geyma menningar-
arfleið frá öllum heimshomum og vinna að
rannsóknum þeirra.
Getty-safnið hefur verið kallað verkefni
aldarinnar og slíkt verkefni er draumur
hvers arkitekts. En sá sem valinn var til að
leysa þetta verkefni og tókst það með snilld
er hinn heimsfrægi bandaríski arkitekt Ric-
hard Meier. Einn gagnrýnandi L.A. Times,
helsta dagblaðs borgarinnar, hefur látið eft-
ir sér; að ef Guð hefði viljað hanna þetta
safn hefði hann sennilega gert það svona.
Richard Meier er mjög umtalaður og vel
þekktur arkitekt jafnt í Bandaríkjunum, As-
íu og í Evrópu, þar sem hann hefur einnig
skapað margar vel heppnaðar byggingar.
Hann hefur fengið flestöll gullverðlaun sem
hægt er að fá í sínu fagi, þar á meðal
Pritzker-verðlaunin, sem eru álitin æðsti
heiður í arkitektúr. Hann hefur hlotið heið-
ursorðu New York og ameríska arkitektafé-
lagsins tólf sinnum, gullorðu ameríska og
breska arkitektafélagsins, heiðursorðu
japönsku lista-samtakanna, þrjátíu hönnun-
arverðlaun í New York og heiðursorður frá
Frakklandi og Belgíu auk þess heiðurs-
doktorsgráðu frá Háskóla Napolí á Italíu og
svo mætti lengi telja.
FJ
My
NÝJA GETTY-LISTASA
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 31. JANÚAR 1998