Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.2000, Blaðsíða 12

Tiger Moth kennslufiugvélar Flugskólans Cumulusar á Reykjavíkurflugvelli 1947.
FLUGIÐ OG FRUMHERJARNIR 5
M EÐ RÓFUPOKA
I FRAMSÆTINU
LJÓSMYNDIR OG TEXTAR: SNORRI SNORRASON
Björn Jónsson flugumferðarstjóri við Stear-
manflugvélina TFKAU, 1946.
Talsvert fjör var í kennslufluginu á
árunum eftir stríð, þar ber fyrst
að nefna flugskólann Cumulus
sem byrjaði kennslu 1945 með
tveimur Tiger Moth DH82
kennsluflugvélum og svo skóla
Svifflugfélagsins, sem var með
eina Tiger Moth-flugvél, eina
Luseombe og eina Stearman PT17-flugvél, en
þá flugvél er nú verið að gera upp. Tiger Moth-
flugvélamar voru allar byggðar í Kanada. Að-
eins mun vera ein eftir, öll í smáhlutum, nú eru
Akureyringar að gera þá flugvél upp, og er þar
um að ræða aðra af Cumulus-flugvélunum,
TF-KBD.
Tiger Moth-flugvélin var sterkbyggð og
ágæt kennsluflugvél, með stélhjóli en það er
mjög æskilegt fyrir flugnema að læra á stél-
hjólsflugvél, því þá verða menn að kunna að
beita stýrunum í hliðarvindi. En þessi flugvél
var frekar þung, spann vel, alveg lóðrétt og var
alls ekki hrekkjótt. Er nú beðið með óþreyju
eftir því hvemig muni ganga að endurbyggja
TF-KBD fyrir norðan.
Á þessum ámm voru kennsluflugvélarnar
• ekki með talstöðvar svo farið var eftir ljósa-
merkjum frá flugturninum. Blikkandi grænt
þýddi að heimilt væri að aka; stöðugt grænt
heimilaði flugtak og lendingu. Stöðugt rautt
þýddi stans, og blikkandi rautt minnir mig að
hafi þýtt að maður átti að forða sér; var fyrir.
Alloft kom það fyrir að flugnemar sáu ekki
ljósin frá turninum, eða gleymdu að horfa eftir
þeim, vom kannski að koma inn til lendingar á
sömu braut og Douglas eða Katalína-flugbát-
ur. Þá rigndi rauðum merkjaskotum út um
glugga flugturnsins, með tilheyrandi reyk og
eldi. Oft skemmtu menn sér konunglega við
þessa flugeldasýningu, þ.e. flestir nema flug-
neminn, sem eftir lendingu var kallaður upp í
flugturn, þar sem yfirflugumferðarstjórinn gaf
honum tiltal. Sumir í flugturninum á þessum
ámm vora allskotglaðir, þannig að ef maður sá
ekki strax til lampans í tuminum þegar flug-
vélunum var ekið um á vellinum hófst venju-
lega skothríð í rauðu og hvítu út um gluggana.
Þegar flugnemar þessara ára fóm í sín
fyrstu yfirlandsflug var gerð flugáætlun, sem
menn reyndu auðvitað að standa við, en svo var
bara beðið á flugvellinum í Reykjavík hvort
nemandinn skilaði sér á réttum tíma eða ekki.
Þessi ferðalög gátu staðið í 4-6 klukkutíma án
þess að nokkuð fréttist af nemandanum. Einn
félagi minn var í seinna lagi þegar hann lenti á
Tiger Moth-flugvélinni í Reykjavík að afloknu
yfirlandsflugi. Hann gaf þá skýringu að lent
hefði verið í leiðinni hjá bóndabæ þar sem vin-
ur hans gaf honum rófupoka, sem hann hafði í
framsætinu. Hann var brosandi út undir eym
þegar hann sté út úr flugvélinni þrátt fyrir all-
skrautlega lendingu þar sem hann missti vél-
ina í það sem kallað er „ground-loop“, þ.e. rétt
eftir að hann snerti flugbrautina fór flugvélin í
hring þannig að neðri vængur nam við braut-
ina. Allt þetta vakti mikla kátínu þeirra sem
tóku á móti þessum nemanda flugskólans
Cumulusar, haustið 1947.
Höfundurinn er flugmaður og Ijósmyndari.
Á Reykjavíkurflugvelli 1947. Verið er að dæla bensíni á Tiger Moth kennsluflugvél Svifflugfé-
lagsins, en félagið rak flugskóla um þetta leyti. Auk þess átti félagið Luscombe og Stearman
kennsluflugvélar. Talið frá vinstri: Gísli (föðurnafn vantar), Ásgeir Pétursson flugkennari, en sá
sem ber við himnin er Guðmundur Baldvinsson, síðar gestgjafi á Mokkakaffi, en hann veitti for-
stöðu skóla Svifflugfélagsins.
I
Á afmæli Reykjavíkurborgar 18. ágúst 1946 var haldin flugsýning á Reykjavíkurflugvelli. Þar fór
m.a. fram hópflug þriggja Tiger Moth kennsluflugvéla. Á myndinni sést TF KAV sem Svifflugfé-
lagið átti en henni stýrði Halldór Beck. Sitt hvoru megin og aðeins aftar voru tvær Tiger Moth
flugvélar flugskólans Cumulusar. í þeirri sem Ijósmyndarinn sat í var Jóhannes Markússon flug-
maður, en í hinni Anton Axelsson. Þessar tvær flugvélar fóru samtímis í veltu, heilan hring, en sú
f miðið í það sem kallað er „loop“ eða bakfallslykkja.
Boeing Stearman PT 17 kennsluflugvél Svifflugfélagsins þótti einkar skemmtileg og afburða
góð flugvél. Hún var mikið notuð við að draga svifflugur á loft. Magnús Guðbrandsson fiaug
þessari vél árum saman, en Magnús var síðar flugstjóri hjá Flugfélagi ísiands.
1 2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 4. MARS 2000