Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.2000, Blaðsíða 19

Myndin Kyrralíf eftir Tryggva Ólafsson var með einföldustu og formhreinustu
myndum hans á sýningu hans í galleri Krebsen.
USTAVIÐBURÐIR í
KAUPMANNAHÖFN
Þrjár íslenzkar myndverkasýningar hafa verið í gangi
í Kaupmannahöfn undanfarnar vik ur og allar vakið
góða athygli. Listrýnir Morgunblaðsins, BRAGIÁS-
GEIRSSON, var á ferðinni og seg ir hér lítillega af
1 þeim, en öllum lýkur nú um helgina.
Einn starfsmanna Gallerí Stalke kátur með málverkið sem seldist meðan á sýningunni stóð.
RÝNINUM er efst í huga, kominn
tilbaka eftir vel heppnaða ferð
til Kaupmannahafnar, Ham-
borgar, Kölnar og Bonn, í febr-
úarveðri eins og það gerist best
og fegurst, að herma af þrem
sýningum íslenzkra málara í
borginni við sundið. Einungis
tilviljanir gerðu það að verkum að þær bar að
svipuðum tíma, einnig tilviljun að þær voru uppi
er ég hélt í löngu fyrirhugða reisu á vit nokkurra
stórviðburða í söfnum og sýningarhöllum
nefndra borga. Og þótt þær opnuðu á mismun-
andi tímum ræður tilviljun að þeim mun öllum
ljúka nú um helgina 4 og 5 mars, verði einhverri
þeirra ekki framlengt. En minnsta tilviljunin, að
þær hafa allar gengið vel, vakið athygli og feng-
ið góða umíjöllun í fjölmiðum, sem er einna þýð-
ingarmest nú um stundir, eins og ráða má af
ýmsum afkárlegum tilburðum hylissjúkra sem
fréttagírugir miðlarnir gína helst við.
Þar sem rýnirinn var annaðborð á vettvangi,
höfðu þessar sýningar algjöran forgang fyrstu
dagana, þótt umfang þeirra og vægi væri ekki í
neinu hlutfalli við marga aðra listviðburði í
borginni sem meira var borið í og sagt verður
írá í næsta pistli. Þá var fjöldi annarra sýninga
svo mikill að lítill tími gafst til að setjast niður og
gera löndunum verðug skil, hins vegar mikil-
vægt að sýningarnai' fái nokkra umfjöllun á síð-
um blaðsins, því gengi sýninga hefur öllu meira
vægi en fjölmennar og glæstar opnanii- og hér
teljast íslenzkir fjölmiðlar engan veginn nægi-
lega vakandi né með á nótunum. Það er nefni-
lega mesta fréttin ef eitthvað gengur vel á þess-
um tímum yfirgengilegs fjölda síbyljusýninga á
smærri kantinum, er þjóta hjá og fæstir taka
eftir. Flestum lýkur í raun strax eftir opnunina
þótt heita eigi að þær standi yfir í 10-15 daga,
afar sjaldan vinna þær sig upp með hámarki síð-
ustu helgina eins og ósjaldan skeði á árum áður.
Það er þannig að mínu viti enn heit írétt, að
sýningar málverka Kjarvals í Gammel Holtega-
ard, Tryggva Olafssonar á Studiestræde 17 A,
og teikningum og vatnslitamyndum Gunnars
Arnar í gallerí Stalke á Vesturbrúgötu 14 státa
allar af góðu gengi. Eins og vænta má hefur sýn-
ing Kjarvals á gamla herrasetrinu í Holtegaard
vakið mesta athygli, enda um hálfopinberan
framníng að ræða, og að þekktasti málari Dan-
merkur í dag, Per Kirkeby, (f. 1938) kemur að
framkvæmdinni, bæði í vali mynda og formála í
sýningai-skrá. Sýningin fær einkum vinsamlega
og ítai-lega umíjöllun hjá hinum þekktu og vii-tu
rýnum Henrik Wivel í Weekendavisen og
Preben Michael Hornung í Politiken. Báðum er
þó ljóst að hér er einungs um að ræða eina af
mörgum hliðum Kjarvals, og að mögulegt hefði
verið að bregða upp allt annarri mynd af list
hans. Afar fróðlegt að fylgjast með hvernig
Danir nálgast íslenzka list, en í Ijósi þess hve
báglega er staðið að kynningu hennar, jafnt á
erlendum sem innlendum vettvangi, megum við
einungis vel við una.
Allmargt var á Gl.Holtegaard er mig bar að
garði á hádegi laugardags og auðséð á öllu að
nokkuð þótti um að vera, vel búið fólk fikaði sig
hátíðlega um salina, skoðaði Kjarvalsmálverkin
vel og gaumgæfilega. Hins vegar bar sýningin
full mikinn svip af mörkuðu vali myndanna, sem
helst átti að telja til tekna að ríma við list Kirke-
bys, og ekki alveg á hreinu hver ætti í þeim sam-
anburði að draga lengsta stráið, því þótt mögu-
legt sé að benda á einhvern innbyrðis skyldleika
er um gjörólíka listamenn að ræða. Kjarval mun
fjölhæfari, artisti út í fingurgóma, sótti ekkert
til Cobra hópsins sem telja má mestan áhrifa-
valdinn í list Kirkebys, leiti hugurinn lengi-a
koma upp nöfn eins og Edgai- Weie (1879-1943),
og hins sænskfæddi Karl Isakson (1878-1922),
sem Kjarval sótti sömuleiðis lítið til. Kii-keby er
náttúrusögufræðingur að mennt og sýn hans á
náttúruna eðlilega hrárri og giska önnur en
Kjarvals. Osjálfrátt sótti sú spurning mjög á,
hvort um væri að ræða réttu meðferðina á ís-
lenzkri myndlist og í samræmi við sjálfsagðan
og eðlilegan metnað um ris íslenzkrar málara-
listar, eða undirgefni og minnimáttai'kennd. Álít
að Danu þekki lítið til hins rauverulega Kjar-
vals, enda tel ég að aldrei hafi verið sett upp
sýning á verkum hans í Danmörku sem staðist
hefur ströngustu ki'öfur og gefið raunsanna
mynd af stærð hans sem listamanns og persónu.
Sýningin í Kunstforeningen um árið hneyksli
hvað upphengingu og frágang snerti, sem því
miður var fyrst og fremst okkar sök, sofanda-
hætti og undirgefni. Engin metnaðarfull þjóð
setur slíkar gersemar í hendur útlendum eins
og hvert annað góss, þær kappkosta hins vegar
að senda sína menn á vettvang til að fylgjast
með undirbúningi og skipulagi, gefa hér hvergi
eftir, þjóðarsómi í húfi. Einfalt mál að gagnrýna
Ein af myndum Gunnars Arnar í Gallerí Stalke.
valið á myndunum, sem bar öllu meiri svip af
sýn Kirkebys á málaralist en list Kjarvals þaP»
sem hún rís hæst, við bætist að aflöng sýningar-
skráin er líkust fjölskyldualbúmi í laginu, lit-
greining málverka vægast sagt afleit, og loks
eru sum þeirra skom í sundur á á þann veg að
þriðjungur nær yfir á aðra síðu sem er for-
kastanleg röskun nema um miðopnu sé að ræða.
Hins vegar er sýningin í sjálfu sér um margt
mikilsháttar.- Kjarvalssýningin er samstarfs-
verkefni Gl. Holtegaard og Kjarvalsstaða og fer
síðan til listasafnsins í Gudhjem á Bomhólmi og
stendur frá 12 mars til 30 apríl
Sýningar Tryggva Ólafssonar og Gunnars
Arnai’ hafa hlotið lof gagm-ýnenda, einkiun er
nú áberandi að Tryggvi hefur nú ræklega sann-
að sig í Danmörku, á þar stórt lið vina og velunn-
ara. Hefur gengið hægt og bítandi í gegnum ár-
in, en nú hefur hann nóg af verkefnum og getur
vel unað sínum hlut, einnig má vera ljóst að^
starfslaun íslenzka ríkisins sem hann fékk í
fyrsta sinn (!) á síðasta ári, hafi lyft undir at-
hafnasemina. Einnig til vitnis að Danir vilja
gera honum vel, að þeir vilja fá hann til liðs við
sig í gróna listahópa og á dögunum fékk hann
mjög óvænta viðurkenningu eins og fram hefur
komið í hérlendum fjölmiðlum. Var ég að borða
morgunverð á heimili Tryggva og freyju hans
úti á Amákri, er hann fór yfir morgunpóstinn og
dró steinhissa út úr bunkanum bréf frá ein-
hverjum ókenndum hæstaréttarlögmanni og
hristi hissa og mæðulega höfuðið. Og eins og
þeir gera sem hugsa að illu sé best fljótt aflokið
opnaði hann strax bréfið, átti helst von á ein-
hverri fáránlegri kröfu. En þetta reyndist þá til-
kynning um viðurkenningu úr sjóði Aage og
Yelva Nimb, Tryggvi milljón krónum ríkari og
lyftist þá heldur en ekki brúnin á kauða. Þeir^
eru meira en lítið ánægjulegir þessar veglegu
viðurkenningar sem listamönnum hlotnast, og
eins og detta af himnum ofan, en slíkir munu
ófáir í Danmörku. Sýningin hefur hlotið þá um-
sögn að vera í senn meitluð sem heildstæð.
Gunnar Örn má líka vera afar ánægður með
gengi sýningar sinnar, bæði hvað dóma snertir
og sölu mynda sem var að nálgast tuginn þegar
síðast fréttist. Einungis er um að ræða teikning-
ar og vatnslitamyndir, en eitt stærra málverk
hafði selst úr myndalagemum, en Gunnar er
skjólstæðingur listhússins á sama hátt og Ólaf-
m- Elíasson. Vil hér leiðrétta sjálfan mig, en
móðir Ólafs er Ingibjörg Ólafsdóttir, og er eins
og nafnið bendir til alíslenzk en ekki dönsk, héljf
hafði ég einhvers staðar fengið rangar upplýs-
ingar.
Allar þrjár sýningamar undirstrika með
rauðu, að kynning og markaðsetning íslenzki-ai'
myndlistar á erlendum vettvangi á fullan rétt á
sér.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 4. MARS 2000 1 9