Lesbók Morgunblaðsins - 27.05.2000, Blaðsíða 11

Gerhard Richter: „Strandarmynd", 290x290 cm, 1998. Byggt á Ijósmynd sem tekin var á bað-
strönd. Richter leitar ekki að því dramatíska eða sérstæða þegar hann velur sér ijósmyndir til
að mála eftir.
„Prag 1883“, 250x250 cm. Dæmigerð mynd fyrir þann stíl sem Richter hefur alllengi tileinkað
sér þegar hann málar abstrakt.
ingu eftir einn og sama málara að vera svo til
nákvæmlega eins.
Gerhard Riehter hefði ekki komizt upp með
það sem honum er mikið hrósað fyrir núna.
Nefnilega það að mála myndir í tveimur mjög
óskyldum stíltegundum. Hann var og er
abstraktmálari og myndir hans af því tagi
virðast ekki vera stílfæringar á neinu þekkj-
anlegu. Þær eru alveg óhlutbundnar, en hafa
þann kost að bera með sér skýr höfundar-
einkenni. Ljóst er að málarinn hefur mikla
tækni á valdi sínu og tekst að láta þá tækni
virka og verða áhugaverða. Stundum má
ímynda sér að áhrifin séu sprottin frá náttúr-
unni, en myndir Richters eru þó frekar eins
og hliðstæða við náttúruna en einhverskonar
eftirmynd hennar.
Síðan er það hin hliðin á þessum sama mál-
ara. Eftir að hafa lengi og með góðum árangri
málað abstrakt, fór Richter að mála eftir
svarthvítum ljósmyndum, stundum gömlum.
Það var eins og persónuleikinn hefði klofnað,
en það er ekki svo. Málarinn er ágætlega heil-
brigður. Hann leitar í gömlum myndum, oft
fjölskyldumyndum, að einhverju sem höfðar
til hans og málar eftir gömlum og gulnuðum
ljósmyndum sem teknar voru á kassavél, og
eru oft svolítið út úr fókus. Þessar eftirmynd-
ir Richters eru oft stórar og mjög nákvæm-
lega málaðar. En stundum eru fyrirmyndir
Richters úr nútímanum; pappírskópíur af ein-
hverju sem sýnist nauða hversdagslegt og
getur varla talizt mjög myndrænt.
GISLI SIGURÐSSON
Knarrarósviti.
25 HUS OG
MANNVIRKI
VORU TILNEFND
ITENGSLUM við val dómnefndar Lista-
hátíðar á 50 öndvegishúsum og merki-
legum mannvirkjum, sem birtist í sér-
blaði með Morgunblaðinu í dag, var því
beint til lesenda á síðastliðnum vetri að til-
nefna öndvegishús eða merkileg mannvirki.
Þátttakan varð talsvert minni en við hefði
mátt búast þó að flestir virðist hafa mjög
ákveðnar skoðanir á húsum. Beðið var um
greinargerð eða rökstuðning fyrir valinu, en
eins og við mátti búast gáfu menn sér ólíkar
forsendur. Sumir lögðu til grundvallar fag-
urfræðilegt mat, eða sögulegt gildi, en hjá
öðrum voru tilfinningaleg rök í fyrirrúmi.
Eftirfarandi hús og mannvirki voru tilnefnd:
Sjómannaskólinn í Reykjavík, 1944. Höf-
undar: Sigurður Guðmundsson arkitekt og
Eiríkur Einarsson arkitekt.
Miklabraut 16, Reykjavík. íbúðarhús,
1944. Höfundur: Þórir Baldvinsson arkitekt.
Bakkaflöt 1, Garðabæ. einbýlishús, 1965-
68. Höfundur: Högna Sigurðardóttir arki-
tekt.
Stýrimannastígur 12, Reykjavík. íbúðar-
hús, 1957. Höfundur: Sigvaldi Thordarson
arkitekt.
Salurinn, tónlistarhús í Kópavogi, 1998.
Höfundar: Jakob Líndal arkitekt og Krist-
ján Asgeirsson arkitekt.
Hofskirkja í Öræfum, torfkirkja byggð
1884. Höfundur ókunnur.
Parhús við Laxalind 17-19, Kópavogi,
1997. Höfundur: Örnólfur Hall arkitekt.
Reynimelur 57, Reykjavík. íbúðarhús,
1954. Höfundur: Halldór Jónsson.
Safnasafnið, Svalbarðsströnd, 1922. Höf-
undur ókunnur.
Sunnubraut 37, Kópavogi. Einbýlishús,
1965. Höfundur: Högna Sigurðardóttir arki-
tekt.
Knarrarósviti, Árnessýslu, 1939. Höfund-
ur: Axel Sveinsson verkfræðingur.
Ljósafossstöðin í Grímsnesi, 1935-37.
Höfundur: Sigurður Guðmundsson arkitekt.
Sunnuvegur 25, Kópavogi. einbýlishús,
1960. Höfundur: Ólafur Tryggvason.
Safnahúsið (Þjóðmenningarhúsið) við
Hverfisgötu í Reykjavík, 1906. Höfundur
Johannes Magdahl-Nielsen arkitekt.
Þjóðarbókhlaðan, Reykjavík, 1972-1994.
Höfundar: Manfreð Vilhjálmsson arkitekt
og Þorvaldur S. Þorvaldsson arkitekt.
Þjóðleikhúsið í Reykjavík, 1928-51. Höf-
undur: Guðjón Samúelsson, húsameistari
ríkisins.
Garðastræti 37, Reykjavík. íbúðarhús,
1938. Höfundur: Gunnlaugur Halldórsson
arkitekt.
Fundarhús Lónsmanna, Vaðhóli í Lóni,
1912. Höfundur: Jens Eyjólfsson bygginga-
meistari.
Mikligarður, Höfn í Hornafirði, 1920. Höf-
undur ókunnur.
Vatnstankur á Fiskhól, Höfn í Hornafirði,
1949. Höfundur: Sigurður Thoroddsen verk-
fræðingur.
Verbúðin Ósvör, Bolungarvík, endurgerð
frá 1989. Höfundur ókunnur.
Jöklasel, þjónustuhús við Skálafellsjökul,
1991. Höfundar: Árni Kjartansson og Sigur-
björn Kjartansson.
Bærinn á Keldum, Rangárvöllum, elsta
varðveitta hús landsins. Elsti hluti þess tal-
inn frá 13. öld.
Höfundur ókunnur.
Grafarkirkja á Höfðaströnd, 17. öld.
Kirkjusmiður talinn vera Guðmundur Guð-
mundsson frá Bjarnastaðahlíð.
Víðimýrarkirkja í Skagafirði, 1834.
Kirkjusmiður: Jón Samsonarson, alþm. og
bóndi.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 27. MAÍ 2000 1 1