Lesbók Morgunblaðsins - 25.11.2000, Blaðsíða 14
Liberace lagði mikið uppúr stíl. Hér er hann að skemmta og hefur látið sérsmíða píanó með samblandi af barrokk- og rókókóstíl.
LIBERACE - SÍÐARl HLUH
KLASSÍKIN MATREIDD
EINS OG SKYNDIBITI
EFTIR
DAGNÝJU KRISTJÁNSDÓTTUR
Liberace íklæddur síðum og íburðarmiklum pels á sviði Hilton-hótelsins í Las Vegas 1981.
✓
ARIÐ 1977 tók Liberace
saman við átján ára strák
að nafni Scott Thorson. Sá
sem skráir söguna eftir
Scott Thorson heitir Alex
Thorleifson og má mikið
vera ef annarhvor eða
báðir eru ekki af íslensk-
um innflytjendum komnir aftur í aettum.
Scott kom úr uppleystri fjölskyldu í mið-
vesturríkjunum eins og Liberace. Hann ólst
upp hjá móður sinni sem var geðveik og
hraktist víða í uppvextinum. Hann var hommi
eins og Lee Liberace en næstum fjörutíu ár-
um yngri og hefði getað verið sonur hans eða
jafnvel barnabarn. Lee gerði hann að bílstjóra
, sínum og lífverði og ef Scott benti á eitthvað
fékk hann það. Lee elskaði hann heitt og inni-
lega. Hann gat setið og horft hugfanginn á
strákinn tímunum saman og hann sagði hon-
um að hann ætlaði aldrei að vera með öðrum
mönnum, hann hefði fengið nóg af flangsi og
væri afar glaður yfir að hafa fundið ástvin til
að eldast með og deyja hjá.
Þegar hinn elskaði strákur byrjaði að færa
sig upp á skaftið og nota vald sitt í Liberace-
hópnum hvæstu gamlir samstai-fsmenn að
honum: Þú ert ekki fyrsti ljóshærði og blá-
eygði strákurinn sem hann tekur sér fyrir
elskhuga. Scott svaraði fullur af ungæðisleg-
um hroka: Eg veit það, en ég er sá síðasti.
Astarsaga þeirra tveggja er færð í letur af
Alex Thorleifson og hann er einn af fáum ævi-
sagnariturum sem eru svolítið ótrúir þjónar
þannig að saga Scott, stútfull af sjálfshafn-
ingu og sjálfsréttlætingu, verður margræð á
köflum og gagnrýninn lesandi getur auðveld-
lega dregið hitt og þetta frá og bætt sjálfur
við og fengið út sína eigin niðurstöðu.
Scott er ekkert að spara neyðarlegar upp-
lýsingar eins og þær að Liberace með hár-
makkann sinn fræga hafi verið orðinn nánast
alsköllóttur og þess vegna aldrei notað sund-
laugarnar sínar af ótta við að hártopparnir
syntu í gagnstæða átt. Hann var frábær kokk-
ur en barðist við aukakílóin alla tíð og var allt-
af að henda sér út í megrunarkúra sem höfðu
hin verstu áhrif á húðina eins og keðjureyk-
■ ingamar sem aðdáendumir vissu aldrei um af
því að hann leyfði aldrei myndatökur af sér
með sígarettur. Hann var vitlaus í klám af
öllu tagi og átti myndarlegt safn af mynd-
böndum, Scott til nokkurrar hneykslunar.
Hann hataði aldurinn og var búinn að fara í
eina andlitslyftingu áður en þeir Scott kynnt-
ust.
Liberace pantaði nýja aðgerð árið 1981 og
pantaði aðgerð á Scott um leið. Það átti að
hækka kinnbeinin á honum og breyta nefinu
svo að hann líktist húsbónda sínum. Fyrst var
Scott settur í megrun og lýtalæknirinn gaf
honum megranarpillur sem innihéldu kókaín.
Hann missti náttúrlega alla matarlyst af því
að hann var hálfur út úr heiminum fyrstu dag-
ana á „lyfinu góða“. Eftir megran og aðgerð
var hann undurfagur og líkur Liberace en
j hann hafði fengið eiturlyfjanotkunina í kaup-
bæti og líf hans stjórnaðist æ meira af kókaíni
með tilheyrandi geðsveiflum og ragli. Liber-
ace hafði talað um að ættleiða hann og trúlega
vonaði Scott að aðgerðin myndi styrkja þá
ákvörðun en „sonurinn" varð æ ógeðfelldari,
Liberace hataði eiturlyf, strákurinn var farinn
að ganga of langt og lokakaflinn var hafinn.
Lokakaflinn var heldur andstyggilegur á
báða bóga og þegar Scott gerði sér grein fyrir
að gullgæsin hans var flogin burt varð hann
alveg óður. Eftir skilnaðinn réðst hann gegn
hinni dýrmætu goðsögn sem Liberace hafði
byggt upp kringum sig og stefndi elskhuga
sínum og krafðist lífeyris eða framfærslu eins
og yfirgefin eiginkona. Liberace skoðaði þetta
sem fjárkúgun og ákvað að taka upp grimma
gagnsókn sem stóð áram saman. Aðdáendur
hans tóku afstöðu með sínum manni og enn
einu sinni sór hann af sér samkynhneigðina
opinberlega. Það var vægast sagt dapurlegt á
níunda áratugnum og skaðaði frelsisbaráttu
homma og lesbía ef eitthvað var - en hvað gat
hann gert? Hann tilheyrði kynslóð sem hafði
verið í hinum fræga skáp meirihluta ævinnar,
neydd til að ljúga og látast þangað til hið tvö-
falda líf í lyginni var orðið „annað eðli“, ljúf-
sárt og menn orðnir háðir því.
Annað dæmi um það var hinn frægi hljóm-
sveitarstjóri og tónsmiður Leonard Bern-
stein, sem var af sömu kynslóð og Liberace.
Hann reyndi að skilja við konuna, móður fjög-
urra barna sinna, til að búa með ungum karl-
< manni sem hann elskaði mjög. En hann gat
það ekki þegar til kom. Hann var ekki (bara)
hommi, hann var klofinn á milli tveggja heima
og var í báðum og það var hans heimur, það
var hann. Hann reyndi að snúa aftur, konan
tók við honum en þetta var of mikið fyrír hana
og hún dó skömmu seinna af slysförum eða
eigin völdum.
Liberace vann þrjátíu og tvær vikur á ári
Liberace á veitingahúsi í Boston 1981, en úr
því hallaói undan fæti. Hann dó úr eyðni 1987.
og tók sér frí í tuttugu. Ekki veitti af því að
hann skemmti árlega í Las Vegas vikum sam-
an og var þá með tvær tveggja tíma sýningar
á kvöldi, sjö daga vikunnar, og gaf allt sem
hann gat í báðar. Seinni sýningin var búin um
tvöleytið um nóttina og eftir hana tók hann á
móti gestum í búningsherberginu. Hann og
fylgisveinn hans vora komnir heim um fimm-
eða sexleytið og bjuggu þá til mat og slökuðu
á. Liberace svaf síðan til þrjú eða fjögur um
daginn og átti þá að mæta eftir þrjá eða fjóra
tíma og þá notaði hann til að fara í búðir.
Peningar geta (ekki) keypt
ást handa þér...
Hann var neyslufikill segir Scott Thorson.
Neyslan, vöravæðing og kaupskapur er far-
vegur fyrir' alls konar þrár og langanir hjá
fjölmörgum Bandaríkjamönnum, sama af
hvaða kyni, kynþætti, menntun og stétt þeir
eru. Það „að fara í búðir“ er eins og afþreying
og meira en það, það er samfélagsleg, vits-
munaleg, fagurfræðileg og persónuleg athöfn,
eitthvað sem nánir ættingjai’ og vinir gera
saman og hafa gleði af. Ef það að eignast
hluti, versla, er bókstaflega orðið lífsinnihald
manna má segja að neyslumenningin hafi náð
hámarki sínu og verði varla meiri.
Liberace varð að kaupa eitthvað á hverjum
degi. í neyðartilfellum og tímahraki fóru þeir
Seott í matvörabúð og völdu grænmeti og kjöt
fyrir næturmatinn. Það var sem betur fór
sjaldan. Oftast var tími fyrir svolítið meiri
verslun og þegar best lét eyddi Liberace
hundrað þúsund dolluram eða rúmlega sjö og
hálfri íslenskri milljón. Það var góður og glað-
ur dagur. Það var kaupsvall og sukk og orgía
sem skapaði mikla hamingju. Hann var ekki
safnari í sama skilningi og milljónamæringur-
inn Paul Getty sem lagði mikla vinnu í að
velja það sem keypt var. Liberace virðist ekki
hafa fest aðrar eins tilfinningar við það sem
hann keypti og skóflaði oft út úr húsum sínum
inn í vörugeymslur eða reyndi jafnvel að selja
dótið aftur.
Mest var hamingjan og endurgjöfin í des-
ember en allan þann mánuð var Liberace að
undirbúa jólin og neitaði að vinna að öðrum
verkum á meðan. A jólum gaf hann starfs-
mönnum sínum og ættingjum gjafir sem hann
hafði keypt persónulega. Enginn sem hélt að
hann ætti inni gjöf gat búist við að fá neitt
sérstakt. Það var Liberace sem skar úr um
hver fékk hús, loðfeld, bíl og demanta og hver
fékk einn skitinn sjónvarpsræfil eða aum-
ingjalegt hljómflutningstæki. Það tók þrjá
klukkutíma að taka upp gjafirnar og Liberace
var í sælurúsi yfir gleði þeirra sem urðu glað-
ir. Til þess var leikurinn gerður. Til þess var
hann tilbúinn að borga æ hærri upphæðir ár-
lega og þarf ekki mikla menntun í sálgrein-
ingu til að sjá hve dofið sálarlífið er orðið þeg-
ar eina nautnin sem hægt er að lifa er
1A LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 25: NÓVEMBER 2000