Alþýðublaðið - 02.07.1983, Blaðsíða 17

Laugardagur 2. júlí 1983
17
sjálfstæðismenn því búnir að
skipta um skoðun þó lítið hefði í
rauninni breyst á þessum eina
mánuði. Alþýðusamband Islands
mótmælti þessum ráðagerðum og
taldi slíkar aðgerðir „svipta
launastéttirnar í Iandinu samn-
ingsfrelsi“, væri „gerræði, er
stofni friðnum í landinu i mikla
hættu“.
Það kom síðan eins og köld
vatnsgusa framan í andlit laun-
þega, þegar kjötverðlagsnefnd á-
kvað að hækka heildsöluverð á
kjöti úr 3.95 kr. kílóið upp í 4.20
kr., eða um 6.3%.
Mótmælum stéttarfélaga rigndi
yfir ríkisstjórnina og bent var á,
að auðstéttirnar rökuðu saman fé
vegna stríðsins. Þá dundu ósköp-
in yfir.
Kúgunarlög
samþykkt
8. janúar voru bráðabirgðalög-
in gefin út, grunnkaupshækkanir
og verkföll voru bönnuð. Gerðar-
dómi var bannað að taka ákvarð-
anir launastéttunum í vil. í frétt
Alþýðublaðsins hinn 9. janúar
segir:
„Með (bráðabirgðalögunum)
eru launastéttirnar ekki aðeins
sviptar samningsréttinum um
kaup og kjör og réttinum til þess
að gera verkfall, heldur er hinum
fyrirhugaða gerðardómi uppálagt
að fara eftir þeirri meginreglu, að
grunnkaup megi ekki hækka, frá
því sem var á árinu 1941. Og eins
og til frekari áherzlu þessu á-
kvæði er svo fyrirmælt í bráða-
birgðalögunum, að allir þeir
samningar, sem gerðír hafa verið
síðan um áramót, skuli vera ógild-
ir. Lögin eiga að gilda til ársloka
1942 og háar sektir, 100-100000
krónur, eru lagðar við brotum á
þeim“.
Stefán Jóhann Stefánsson mót-
mælti þessu harðlega og lýsti því
yfir að grundvöllur þjóðstjórnar-
innar væri rofinn. í leiðara Al-
þýðublaðsins var talað um „anda
og aðferðir nazismans“:
„Með bráðabirgðalögum ríkis-
stjórnarmeirihlutans er verið að
reyna að gera launastéttir landsins
að réttlausum þrælum í þjóðfé-
laginu. Á tímum ævintýralegs
stríðsgróða, þegar stéttir atvinnu-
rekenda og framleiðenda yfirleitt
raka saman fé bæði á erlendum og
innlendum markaði, þegar búið
er með frekju og klækjum að
hækka helstu lífsnauðsynjar inn-
lendar helmingi meira í verði, en
heimilt hefur verið að hækka
kaupgjaldið, á að svipta launa-
stéttirnar þeim réttindum, sem
þeim hefur með lögum verið veitt,
til þess að berjast fyrir bættum
kjörum, réttindum til þess, að
semja við atvinnurekendur um
kaup og kjör og réttindum til að
gera verkfall, þegar sanngjörnum
kröfum þeirra er vísað á bug við
samningsborðið... Er slíkur gerð-
ardómur í kaupdeilum, með fyrir-
fram bundnar hendur til þess að
dæma launastéttunum aldrei í vil,
alveg einstætt viðundur, enda
andlegt fóstur manna, sem ekki
hafa meiri þekkingu á þjóðfélags-
málum, meiri hófsemi og meiri
réttsýni til að bera en Hermann
Jónasson og Ólafur Thors... Svo
ábyrgðarlaust gerræði, ekki að-
eins við launastéttir landsins,
heldur og við þing og þjóð, nú
vekur upp megnustu andúð meðal
allra frjálshuga manna, hvaða
flokki, sem þeir tilheyra".
Þá var talað um Hitler og
Mussolini rétt eins og nú hefur
verið talað um aðgerðir í anda
Jaruzelsky og annarra einræðis-
seggja.
Alþýðuflokkurinn fór úr
stjórninni og fljótlega kom hugur
manna til bráðabirgðalaganna
eindregið í Ijós. Verkföllum iðn-
stéttanna hafði verið aflýst en á
viðkomandi vinnustöðum hófst
vinna ekki þrátt fyrir það.
Sjálfstæðisflokkur
óttast bæjarstjórnar-
kosningar
Ráðherrar Sjálfstæðisflokksins
höfðu vonda samvisku og til að
Friðrik Þór Guðmundsson tók saman
Hermann Jónasson, formaður
Framsóknarflokksins, fram-
kvæmdastjóri kúgunarlaganna
1942... og sonur hans, Steingrím-
ur Hermannsson, formaóur
Framsóknarflokksins, fram-
kvæmdastjóri kúgunarlaganna
1983.
kóróna það heimtuðu þeir að
bæjarstjórnarkosningunum í
Reykjavík og Hafnarfirði, sem
eins og annars staðar áttu að fara
fram hinn 25. janúar, yrði frestað.
Þeir fundu greinilega fyrir mót-
byrinum vegna lögbindingarinnar
og óttuðust að verða fyrir áfalli.
Framsóknarmenn létu tilleiðast
og kosningunum var frestað í
Reykjavík, en þó ekki í Hafnar-
firði. í Alþýðublaðinu var um
þetta sagt hinn 18. janúar:
„Öllum mun vera ljóst, að á-
stæðan til kosningafrestunarinn-
ar í Reykjavík er engin önnur en
ótti Sjálfstæðisflokksins við dóm
Reykvikinga, eftir þau fáheyrðu
svik, sem ráðherrar hans og mið-
stjórn hafa gert sig seka um við
yfirgnæfandi meirihluta bæjar-
búa með útgáfu bráðabirgðalag-
anna gegn launastéttunum fyrir
hálfri annarri viku síðan“.
Bæjarstjórnarkosningar fóru
fram utan Reykjavíkur hinn 25.
janúar. Sjálfstæðisflokkurinn
beið mikinn ósigur. í Hafnarfirði
fór fylgið úr 969 (1938) niður í
785 (-19%), á ísafirði úr 574 í 378
(-34%), á Akureyri úr 898 í 564
(-37%) og svo framvegis. Fram-
sóknarflokkurinn bauð ekki fram
í öllum bæjum, en hélt sínu
þokkalega þar sem hann á annað
borð var með. Alþýðuflokkurinn
og þá sérstaklega Kommúnista-
flokkurinn bættu verulega við sig
fylgi. Síðar á árinu var svo kosið
í Reykjavík og töpuðu þá Sjálf-
stæðisflokkurinn og Framsókn-
arflokkurinn sitthvorum mannin-
um til kommúnista, en Alþýðu-
flokkurinn hélt áfram þremur
fulltrúum.
í febrúar kom i ljós að aðilar
vinnumarkaðarins ætluðu sér að
fara í kringum bráðabirgðalögin
eftir ýmsum leiðum, enda voru at-
vinnurekendur margir hverjir fús-
ir til þess í velsæld stríðsgróðans.
Þannig hafði gerðardómurinn t.d.
takmarkað grunnkaupshækkun
járniðnaðarmanna, en atvinnu-
rekendurnir samþykktu að greiða
mismuninn í sjóði Félags járniðn-
aðarmanna (athyglisvert fordæmi
fyrir núverandi aðila vinnumark-
aðarins!).
Þinghald hófst síðan 18. febrú-
ar og var fyrsta þingskjalinu út-
býtt í neðri deild: Kúgunarlögun-
um umræddu. Alþýðuflokkurinn
lagði fram sinar tillögur í efna-
hagsmálum. Hann taldi að langá-
hrifamesta dýrtíðarráðstöfunin
yrði að hækka gengi íslensku
krónunnar. Bönkum og fiskfram-
leiðendum mætti bæta þetta upp
með sérstökum 15% skatti á alla
eignaaukningu umfram 75 þús-
und kr., en þetta skyldi vera sér-
stakur „stríðsgróðaskattur".
Sjálfstæðisflokkur-
inn klofnar
í umræðum á þinginu hinn 13.
apríl gerðist það, að tveir þing-
menn Sjálfstæðisflokksins gagn-
rýndu lögin harðlega. Það voru
þeir Sigurður Kristjánsson og Jón
Pálmason. Sigurður sagði um lög-
in að þeim væri mjög víða ekki
hlýtt, „menn láta ekki bjóða sér
að lagður sé sami blindi mælik-
varðinn á allt“. Jón var harðorð-
ari. Sagði hann að gerðardóms-
lögin hefðu ekki einasta vakið á-
greining milli stjórnar og stjórn-
arandstöðu, heldur innbyrðis á
„kærleiksheimilinu" sjálfu. Á-
kvæði frumvarpsins um kaup-
Framh. á síðu 19. síðu
CAMRY er bíll sem hvarvetna hefur
vakið athygli fyrirfágað útlit
utan sem innan.
CAMRY er árangur færustu
hönnuða TOYOTA til að koma
með sparneytinn Lúxusbíl.—
CAMRY er vissulega bíll
sem vert er að kynna sér nánar.

• Mesta rýmið miðað við stærð
• Minnsta eyðslan miðað við stærð
• Framhjöiadrif
• Sjálfstæð fjöðrun á öllum hjólum
• Tveir yfirgírar
• Vökvastýri
• Stílhreinar línur
• Lúxus innrétting

»eV\a
TOYOTA
P. SAMÚELSSON & CO. HF.
UMBOÐIÐ
NÝBÝLAVEGI 8
KÓPAVOGI
SÍMI44144