Tíminn - 11.02.1967, Blaðsíða 3

LAUGARDAGUR 11. febrúar 1967
TÍMINN
Enn um Andrésarvillu
Sigurður Örn Steingrímsson
skrifar:
„Einn af ritstj órum Tímans,
Andrés Kristjánsson, hefur undan
farið mjög rætt málefni kirkjunn-
ar. Flest ummæli hans um þetta
efni hafa verið órökstuddar full-
yrðingar, en þrátt fyrir furðulega
vanþekkingu á starfi rirkjunnar
og kenningu fellir hann ótrauður
dóma um hvort tveggja.
í orðmargri ritsmíð, sem hann
lét prenta í blaði sínu 1. febrúar
s.l. segir hann svo orðrért: „Það er
rétt, að deilt hefur verið á hé-
góma, sem settur hefur verið í
öndvegi af fyrirmönnum kirkjunn-
ar og beinlínis látinn standa í regi
eðlilegrar samleiðar kirkjunnar
og kynslóðanna í samtíðinni. Og
það er alvörumál en ekki hégómi.
Þegar öll „endurnýjunin“ er fólg
in í slíku hismi á sama tíma og
engu er lí'kara en kirkjan viti
ekki um trúarskáldskap samtíðar
sinnar, svo að eitt atiiði sé nefnt, i
er varla furða, þótt einhverjum;
sýnist öfugt stefnt.“
Ekki eru allir á einu máli um
þetta, eins og ritstjórinn hefði get
að komizt að raun um, ef hann
hefði lesið vandlega 25. tölublað
þess blaðs, sem hann sjálfur rit-
stýrir og út kom 31. janúar s.l. j
Þar birtist þá grein undir titlinum
„Safnaðarheimiíi á Sauðárkróki"
og hefst hún með svoíelldum orð-
um: „Eitt það gleðilegasta í ts-i
lenzku kirkjulífi í dag er Vaxandi
viðleitni kirkjunnar til starfa á fé-j
lagslegum vettvangi sem leiðandij
og leiðbeinandi afl. Má þar nefna
bama- og æskulýðsstarf, sem núj
er víða að verða mjög fjölbreyttj
og ýmsar aðrar nýjungar, semj
teknar hafa verið upp á s.l. árum“. j
Ekki hafa fyrirmenn kirkjunnar
sett hismi í veg fyrir félagslegt
starf kirkjunnar, og gagnar rit-
stjóranum ekkert að segjast leggja
einhverja annarlega merkingu í
'það, því að það hefur farið fram
og fer fram.
Ritstjórinn lítur kannski á allt
slíkt starf sem hismi, en þeir fjöl
'mörgu, sem þekkja þetta starf og
hafa notið góðs af, eru þar á öðru
máli.
En hverjum augum, sem þetta
mál er litið, vildi ég benda rit-
stjóranum á það, að félagsmála-
starfsemi á vegum kirkjunnar hér
á landi, var allt að því óhekkt fyrr
en nú á síðustu árum, og hefur
hún einkum vaxið í biskupstíð nú-
verandi biskups.
„Hvað merkir
vatnsskírn?"
Og Sigurður heldur áíram:
„Á öðrum stað_ í fyrrnefndri
grein segir svo: „Ábyrgð biskups
minnkar ekki við það, er í Ijós
kemur, að einstaka prestar breyra
ekki aðeins siðunum í skjóli þessa
biskupsleyfis, heldur o? hreiniega
kenningunni, sem þeir tú'ka í og
með siðunum'í. Síðan ra;ð;r :it-
stjórinn nokkuð kenningu og boð
un síra Sigurðar Pálssonar vígslu
bisfcups, og segir þá m.a . „Hann
prédikar og segist leggja ein-
hvern syndadrekkingarsxiSniug
skírnarathöfnina og mun þíð
vægast sagt nokkuð framandi-
í fjórða parti hinna mínr.i fræða
’ Lúthers segir svo um skírnarsakra
mentið: „Hvað merkir slík vatns
skírn? Svar: Hún merkir það. að
hinn gamli Adam i oss á að
drekkjast og deyja fyriT daglega
iðrun og yfirbót með öllu syno
um og vondum girndum, og aftur
á móti daglega fram að koma og
upp aftur að rísa nýr rraður, sá
er lifi að eilífu í réttlæti og hrein
leik fyrir Guði“. Getur hr. rit-
stjórinn gefið upplýsingar um í
hverju síra Sigurður hefur hér
vikið frá kenningu E.’angelísk-
lútherskr-ar kirkju? Ef vilnisburð-
ur kirkjuföður vors, Marteins Lút
hers, nægir honum ekki, má einn
ig vitna til orða Páls postula í
dauðan, það skilur hver maður,
sem við selveiði hefur fengizt.
Eitt skot í hausinn og þá er hann
dauður, eða bara eitt högg hvor-
ugt er nema augnabliks verk, en
að berjast við að flá skinnið af
skepnunni lifandi hlýtur einatt
að taka talsverðan tíma. í öðru
lagi, ef þetta ætti sér stað sökum
þess að skinnið af dýrinu væri
verðmeira, það gæti kannski
þessu sambandi: „Guð frelsaði osiy freistað einhverra ómenna til »ð
fy’jir laug endurfæðingarinnar' j viðhafa þessa aðferð. En að svo sé,
(Tít. 3:5). Og í Róm. 6;4 segirjer líka alveg óhugsandi. Fita og
svo: „Vér erum því greftraðir með; blóð úr dýrinu hlýtur engu siður
honum fyrir skírnina til dauðans.'að komast í hárin á skinninu, svo
til þess að eins 00 Kristur var upp að ekki getur því verið til að
vakinn frá dauðiun fyrir dýrð föð dreifa.
.urins, svo skulum vér og ganga i Fregnin er því næsta ótrúleg,
endurnýjung lífsins". Og í e.ibvernig. sem á hana er litið. En
versi segir: „Með því að vér vitum hvað hefur komið þessum fréttum
þetta, að vor gamli maður er af stað? Það er sagt, að aldrei
með honum krossfestur, til þess rjúki nema einhver elaur sé. Og
að líkami syndarinnar skuli að Þar sem hér er nú starfandi svo-
engu verða og vér ekki framar
þjóna syndinni, því að sá, sem
dauður er, er réttlættur af synd-
inni“. Meira að segja skírn Jó-
hannesar skírara var „til fjrir-
nefnt dýraverndunarféiag, og mér
er sagt, að í Bandaríkjunum og
Kanada séu þau mörg. Hvers
vegna ekki að biðja dýraverndun-
arfélagið hér að grennslast eftir
gefningar syndanna“. Samkvæmt' þessu við hin útlendu félög og fá
po»tulIegum vitnisburði og kenn fregnina sannaða eða afsannaða.
Því sé hún sönn er þetta likiega
einhver svartasti bletbur á menn-
ingu nútimans, svo ægileg? hrylli
legur, að því fá engin orð lýst.
Og þennan blett verður að þvo af
því að nóg er nú samt.
Guðmundur á Brjánslæk.
Skyldu nokkrir fleiri
þurfa að hugsa?
f morgun helgar Morgunblaðið
forustugrein sína skrílslátum ung
linga í Reykjavík s.l. laugardags-
kvöld og var hneykslað að vonum.
En það komst að þeirri spak-
ingu M. Lúthers er tilgangur skírn
arinnar einmitt að drekkja synd-
inni.
Sennilega telur ritstjórinn petia
vera „bibHustagl“, sem honum er
munntamt orð. En ég hef fjölyrt
um þetta atriði hér.vegna þess að
réttur skilningur á skírninni er
sáluhjálparlegt atriði. Á einum
stað segir ritstjórinn í fyrrnefndri
grein: „En kenningin kafnar í
biblíustagli . . . “ Hvaða kenni’.ig,
kafnar í bi'blíustagli, hr. ritstjóri?
Öllum kristnum mönnum er ljóst,
að kenning kirkjunnar er ekki
reist á brjóstviti, heldur á Heilagri
ritningu. Það er því útilokað að . * • ,, •
nokkur kristinn maður geti farið le.gu uiðurst°lðu’ f þaðvænekki
þeim óvirðingarorðum um har.aj að hneyk«last’ Það þyrfti hka
sem þessi gagnmerki visindamað-j f Shugsa; .Þeim nauðsyn ,bemdl
ur hefur leyft sér að gera. Ef|>að « skolanna og logreglunnar
hann getur ekki sætt sig við, aðj (eu hfur ha vænlamega horfiö
Biblían sé grundvöllur og viðmiðJ sjaí£ fra svo lelðu og htt h°rfu
um allar kenningar kirkjunnar.,er 1 7; . , , , ,, „ * ,
er hætt við, að hann verði að! Ekki skal þvi motmælt að skóla-
leita trúarþörf sinni svölunar anmog logreglumenn þurf’ að hugsa
ars staðar en innan vébanda Heil-j- on skyWunokknrnem hafa a-j
agrar kirkju. j stseðu W að bregða þv fyrlr slg? |
Af ofangreindu sést, að frjáls-l Það vlrðlst skina 1 gegn umí
lyndi hr. ritstjórans kemur eink- fregnir af, þessum oIatum t.,sem
um fram í því, að hann fer írjáls jsnoggvast komu Morgunbl. til a8j
lega með staðreyndir, og er þvi ‘ hugf’.að bar hafl fBakkus venð,
ástæðulaust að elta ólar við allar ilelðtogl hannar framtekssomu
þærfirrur, sem hann he’dur fram. í æsku’ seln varð svo athafnasom,
Hið eina, sem vísintíamennsKa;að l°greglunm varð raðafatt. Ja,
hans hefur leitt í ljós, eru reynd; ”hað var og segir Kiljan.
ar gamalþekkt sannindi, sem sé,j En ~ skyldl betta gefa atjornar-
að vanþekking er alltaf bezti jarð
vegurinn fyrir ofstæki"
Getur þetta verið satt?
Guðmundur á Brjánslæk skrií-
ar:
„Snemma í vetur las ég í Tíman
um hroðalega lýsingu á meðferð
selveiðimanna í norðurísnum á
varnarlausum selkópum, var það
fullyrt, að þeir flægi þá lifandi
og skildu þannig við þá í b’.óði
sínu æpandi af kvölum.
Getur þetta verið satt? Sagan
er svo hryllileg, að vert væri fyr-
ir þá, sem aðstæður hafa til að
völdunum nokkra ástæðu til um
j ’hugsunar? Ríkið rekur áfengisút-
j sölu sér til tekna og virðist lítið
kæra sig um að draga úr sðlu
þess eða neyzlu. Að það rekur út
sölu áfengis kann að hafa jákvæð,
ar hliðar, en að ýta undir neyzluj
þess stríðir á móti heilbrigðri skyn j
semi. Að vísu er áfengi ekki aug
lýst f venjulegri merkingu — en
fleira kemur til greina, sem orkar:
kröftuglega til útbreiðslu. T.d.j
veitir rí'kið óspart vín í veizlum1
og við ýmisleg tækifæri, sem því
koma eitthvað við, þó vont sé að
sjá, að þau hafi öll mikla þjóð-
hagslega þýðingu. Ei. þetta er
sannprófa það. Eg þekki dálítið: „fínt“ og varpar ekki litlum
til veiði a haustselkópum, þeirjljóma á atburðinn, a? geta kom
eru veiddir uppi á skerjum víðajið þéttkenndur (eða jafnvel Ú1-
hér við Breiðafjörð. Og einmitt af j úrdrukkinn) úr veizlu á kostnað
þeim sökum finnst mér saga þessi i hins opinbera!
ekki trúleg. í fyrsta lagi vegna’ Þá veitir ríkið mörgum hátt sett'
þess, að ef veiðimennirnir við- um mönnum svo ríflegan afslátt á
hefðu þessa hroðalegu aðferð til guðaveigunum, að þeir geta veitt
að flýta fyrir sér, þs er hreint sér að drekka daglega. Ja - þvi
ómögulegt að skilja það, að fljót.- lík blessun Aðeins skyggir þó á
legra sé að flá kópinn li+andi en stuntíum, að þessir iánsömu heilla
Hrólfar verða full-mikið háðir
blessuninni. Skyldi það vera dæma
laust, að háttsettir menn eigi bágt
með að koma fram í embættis-
nafni við hátíðleg tækifæri vegna
ölvunar?Þá virðist varla útilokað
að þeir kunni að verða í liprara
lagi í samningum við erlenda aðila,
ef þeir eru vel sætkenndir
En svo vikið sé aftur að ung-
lingunum, sem urðu ofjarlar lög-
reglunnar um s.l. helgi þá hefur
það mál fleiri hliðar en skoðaðar
verða í augabragði í stuttri bldða
grein. Þar voru drukkin ungmenni
og drekkandi, í bílum, sem þau
höfðu ráð á — hvað sem lög og
reglur segja þar um. Og ástæðan?
Talin sú, í endurteknum opinber-
um fréttum, að ekki var nein sam
koma í nærsveitum höfuðborgar-
innar, sem þetta „efnilega æsku-
fólk” (sem svo er löngum fjálg-
lega titlað) gat leitað til með
gleði sína. Bagalegt! (Líklega má
þá ekki láta sveitirnar eyðast al-
veg, a.m.k. fyrr en búið er að út-
vega lögreglunni nægar birgðir af
táragasi, liðsauka, fleiri bíla og
meira fangageymslurými til að
'mæta þessari menningar-bylt-
ingu).
Þetta hefur þá líklega varla ver-
ið í fyrsta sinn, sem þessir bíl-
ráðandi unglingar þurftu að miðla
öðrum af þessari menningargleði
sinni.
En slíkt á sér nokkurn aðdrag
anda. Oft hefur í seinni tíð ver
ið minnzt á hinar „fornu dyggðir"
með lítilli virðingu, jafnvel spotti
Stökkbreytingar á lífskjörum
hafa valdið byltingu, m.a. í öllu
uppeldi — svo gagngjöru, að marg
ir foreldrar hafa alveg gleymt því
að þeim beri neld'skýldá” éða á-
byrgð á uppeldi barna sinna. Fer
þetta saman við skort fjölbýlis-
ins á heilbrigðum og þroskandi
viðfangsefnum fyrir æskufólk, en
TOxandi hávaða og truflandi hraða.
Flestir hafa nú, sem betur fer,
nóg til daglegra þarfa, en rang-
hverfa þess kemur fran, f því, að
svo fljótt, sem þau geta tekið við
farið er að troða sælgæti í börnin
því; þeim lærist þá líka fljótlega
að ganga eftir því, og brátt er þa'ð
orðið þeim að nautnalyfi.
En slikt nautnalyf krefst út-
þenslu; börnunum eru oft fengin
óhófleg fjárráð til þess að mæta
henni. Þá koma fljótlega til kvik
myndir, þar sem kennt er á skipu
lagðan hátt, af Mammonskri rök-
vísi, margt það, sem óþroskuðu
fólki er óhollt — jafnvel skaðlegt.
Þegar þar er komið sögu, fara yf-
irráð foreldranna að mega sín iít
ils — gott ef þau mega þá ekki
fara að dansa eftir pípu barnanns
nauðug eða viljug.
En fullorðna fólkinu dugar ekki
sælgæti eitt — og hvers vegna
skyldú þá þessir stríðöldu ungling
ar lengi Iáta það næg,ia sér?
Flestir fullorðnir, sem þau lita
upp til — meðtalinn stór hluti
foreldranna — reykja sígarettur;
þess vegna verða þær næsta keppi
keflið. Fátt grefur þó líklega
háskalegar undan andlegum og lík
amlegum viðnámsþrótti en þær —
því skaðvænna sem börn byrja fyrr
að ’-eykja. Þrátt fyrir þetta líðst
enn að auglýsa þær af kappi og
enn kröftuglegar auglýsa svo mars
ir foreldrar þær með daglegu eftir
dæmi sínu. Þegar börnin eru svo
fullnuma að reykja, fara þau að
skynja það, að fullorðið fólk hef-
ur fleira sér til skemmtunar, sem
gaman væri að reyna; þá kemur
næst, vín, bílaflangur og fleira
skemmtilegt í þ+’i sambandi
Er þá þangað komið, sem lög-
reglan stendur vanafla og vanbúin
gagnvarí skrílsuppþoti — og Morg
unbl. dettur snöggvas: í hug að
hugsa, en víkur slíkum leiðindum
fljótléga frá sér til skóla og löa
Framhald á bls. 15.
Á VÍÐAVANGI
Mogginn biður líka
um viðreisnarljóð
Morgunblaðið þaut upp til
handa og fóta í gær af hrítn
ingu yfir leiðara Alþýðublaðs
ins, þar sem kvartað var yfir
því, að skáldin skyldu ekki
yrkja dýrðaróð um „viðieisn-
ina“ og prentaði að sjálfsögðu
upp allan Ieiðarann. Verður iih
varla langt að biða bangað til
sigurljóðin fara að treyma afi, ,
og bókmenntaverðlaunin verða >
vafalaust ekkert smáræði Morg
unblaðið hefur líka lýst eft!r
viðreisnarskáidi.
Að tryagja rétt B^ta 1
Forystugrein Morgunblaðsins 1
ber ákaflega skemmtilegt uafn (
í gær: „Unnið að tryggingu ,
fiskveiðihagsmuna íslands“ — ’
Varla mun unnt að koma fvrír 1
jafnfáum orðum meiru af
nöpru háði Um „viðreisnar- j
stjórnina“ sem i þessari setn- •
ingu. Um leið og „viðreisnar- J
stjórnin” afhenti Bretum með
samningi einhliða málskotsrétt 1
til Haag-dóms um ágreining J.
landhelgismálum, lýsti stjórn- *
in yfir, að hún ætlaði að halda 1
áfram að vinna að stækkun i
landhelginnar á gnindvelli 1
iandgrunnslaganna og afla við ‘
urkenningar annarra þjoð? a
þeim rétti.
Þessi vfirlýsing átti að vega J
svolítið á móti þeirri augljósu ,
staðreynd, að með samningn- .
um hafði stjórnin ekkert gert -
annað en tryggja rétt Breta f ’
hugsanlegum deilum um „fisk- 1
veiðihagsmuni fslands" og
sýna þó svolítinn lit á stækk-
unarviðleitni í orði. 1
En auðvitað hefur stjómin
gersamlega brugðizt þessum .
heitum í sjö ár og hvergi
hreyft við málinu, enda varð J
utanríkisráðherra að játa það
á stúdentafundinum á dögun- ,
um, að þungt mundi fyrir fæti,
eftir samninginn við Breta, því .
að harla litlar líkur væru nú 1
á því, að Haagdómurinn mundi
fallast á réttmæti stækkunar •
isíenzkrar fiskveiðilandhelgi.v
Viðurkenndi hann þannig það ]
haft, sem samningurinn setur, >
en stjórnin hefur fram að >
þessu rémbzt við að neita.
s
Gleymdi yfirlýsing-
unni í ræðu hjá 5 b
Eftir þessa játningu utanríkis
ráðherrá hefur Morgunblaðinu
þótt nokkra nauðsyn bera til ■
að reyna að klóra í bakka. og
því birtir það leiðarann meðv
háðsnafninu í gær. Segir blað- ,
ið auðvitað, að það sé ósatt.
með öllu. að stjórnin hafi ekk.'
ert gert í málinu og þvkist hemv
ur en ekki standa nteð pálmann
höndum við að sanna þetts .
og minnir á .athyglisverða"
ræðu sem utanríkisráðhcrra
hafi flutt á þingi S.Þ í haust
þar sem hann ræddi „grundvai' [
aratriði málsins“ Það er rétt ,
að sú ræða var „athyglisverð”
en einkum fyrir þafi að hann
gleymdi gersamlega að kvnna
yfirlýsta stefnu íslendinga
málinu og minntist ekki á vfir
lýsingu rfkisstjórnar sinnar um'
að vinna að frekari útfærslu.
Helzta afrek stjórnannnar i þá
átt að standa við heit sitt
samningunum við Breta, er þv;
öað að nota alls ;kk( það ein-
staka tækifæri sem til þess
gaíst á vettvangi sameinuðn,
Framhald a bls. 15